ΝούνοΤέλες: Πορτογαλική Αριστερά και ευρώ

Λίγες μόλις ημέρες μετά το ξέσπασμα της κρίσης στην πορτογαλική κυβέρνηση με τις παραιτήσεις υπουργών που διαφωνούν με τη συνέχιση των πολιτικών λιτότητας, η συζήτηση για την πορεία των πραγμάτων στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου και τη βιωσιμότητα του ευρώ φουντώνει. Το κλασικό πλέον ερώτημα, «μέσα ή έξω από το ευρώ;», γενικεύεται σε όλες τις χώρες της Ε.Ε. που πλήττονται βάναυσα από την παρατεταμένη ύφεση και την τερατώδη ανεργία που προκαλούν τα προγράμματα προσαρμογής της τρόικας. Η «Κ.Ε.» δημοσιεύει σήμερα άρθρο του Πορτογάλου οικονομολόγου, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Κοΐμπρα και μέλους της Επιτροπής για το λογιστικό έλεγχο του δημόσιου χρέους, Νούνο Τέλες, για το σοβαρό προβληματισμό που επικρατεί εδώ και καιρό στην πορτογαλική Αριστερά γύρω από το θέμα αυτό. Οι θέσεις του αναδεικνύουν με ενάργεια τη διάθεση αλλά και τις δυσκολίες που υπάρχουν ακόμη στην προσέγγιση ενός ζητήματος, το οποίο απασχολεί ολόκληρη την ευρωπαϊκή Αριστερά, στην προσπάθεια που καταβάλλει για να αναδιαμορφώσει συνολικά τη στρατηγική της.

 του Νούνο Τέλες

Η Πορτογαλία είναι αναμφισβήτητα μια από τις ευρωπαϊκές χώρες που έχουν περισσότερο πληγεί από την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Νομισματική Ενωση  (ΟΝΕ). Παρ’ όλα αυτά, η συζήτηση για την ΟΝΕ και, κυρίως, για το ενδεχόμενο εξόδου από αυτήν ήταν μέχρι πρόσφατα σχεδόν ανύπαρκτη. Από τη δεξιά κυβέρνηση γίνονταν ευκαιριακές αναφορές που την παρουσίαζαν ως καταστροφικό σενάριο το οποίο η Πορτογαλία έπρεπε να αποφύγει πάση θυσία. Αλλά και τα κόμματα της Αριστεράς απέφευγαν τη σχετική συζήτηση. Τις λίγες φορές μάλιστα που βρέθηκαν τα τελευταία χρόνια αντιμέτωπα με το θέμα του ευρώ, η αντίδρασή τους ήταν είτε μια πλήρης απόρριψη της δυνατότητας εξόδου είτε η καταφυγή σε μια ασαφή και διφορούμενη θέση.

Το κύριο κόμμα της αντιπολίτευσης, το Σοσιαλιστικό Κόμμα (Σ.Κ.), απορρίπτει κάθε είδους ευρωσκεπτικισμό. Από την άνετη θέση της αντιπολίτευσης στην οποία βρίσκεται από το 2011, το Σ.Κ. προτείνει ένα πρόγραμμα ηπιότερης λιτότητας και ευρωπαϊκής έμπνευσης μεταρρυθμίσεων, αποφεύγοντας οποιαδήποτε σοβαρή συζήτηση σχετικά με τις διαρθρωτικές ρίζες της σημερινής κρίσης και το ρόλο της Νομισματικής Ενωσης.

Το Μπλόκο της Αριστεράς είναι ένα κόμμα που ιδρύθηκε σχετικά πρόσφατα από μια συμμαχία μικρών αριστερών κομμάτων, και είχε σημαντική εκλογική άνοδο κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 2000. Αν και ασκεί κριτική στην Ε.Ε. και την αρχιτεκτονική του ευρώ, παραμένει αυστηρά προσηλωμένο σε μια μάλλον ασαφή «προοδευτική ευρωπαϊκή ατζέντα». Αυτό το κόμμα στάθηκε, στα τέλη του 2011, ο σφοδρότερος πολέμιος κάθε ενδεχόμενου εξόδου από το ευρώ, με την ηγεσία του να αντιδρά έντονα στην προσπάθεια ανοίγματος μιας εσωτερικής συζήτησης που επιχείρησε μια ομάδα μελών του κόμματος. Η έξοδος από το ευρώ χαρακτηρίσθηκε ως «εθνικιστική» πρόταση, με καταστροφικές συνέπειες για τη ζωή των εργαζομένων.

Τέλος, το Πορτογαλικό Κ.Κ., ένα από τα λίγα κομμουνιστικά κόμματα στην Ευρώπη που διατηρεί ισχυρή επιρροή όχι μόνο στα συνδικάτα, αλλά και στο εκλογικό σώμα (γύρω στο 8%-10% των ψήφων), ήταν ανέκαθεν το πιο ευρωσκεπτικιστικό κόμμα της Πορτογαλίας. Ωστόσο, παρ’ όλο που αναγνωρίζει τη μη βιωσιμότητα του ευρώ και την ανάγκη διάλυσης της ΟΝΕ, το ΠΚΚ είναι προσεκτικό σχετικά με την έξοδο από την ΟΝΕ, που θεωρεί ως μια επιλογή με υψηλό κόστος, που θα μπορούσε να αποσπάσει την προσοχή από την εγχώρια ταξική πάλη.

Το πολιτικό ταμπού γύρω από το ευρώ έσπασε αρχικά με τις συζητήσεις που ξεκίνησαν σε ορισμένα νέα κοινωνικά κινήματα, και που έφεραν σε επαφή ένα δυναμικό προερχόμενο από όλα τα αριστερά κόμματα όπως η Πρωτοβουλία Πολιτών για Λογιστικό Ελεγχο του Χρέους, η Συνέλευση για τη Δημοκρατική Εναλλακτική κ.ά. Οι συζητήσεις αυτές είχαν όμως έναν τεχνικό χαρακτήρα, αφορούσαν κυρίως αριστερούς οικονομολόγους και δεν συναντήθηκαν με ένα ευρύτερο ακροατήριο.

Πιο πρόσφατα ωστόσο, η συνεχής εξαγγελία πρόσθετων μέτρων λιτότητας σε συνδυασμό με την εξέλιξη της κατάστασης σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ιδίως λόγω της κυπριακής κρίσης, άλλαξε το πολιτικό κλίμα στην Πορτογαλία.

Πολλαπλασιάζονται πλέον οι φωνές που ζητούν δημοσίως την έξοδο από το ευρώ, ή τουλάχιστον τη σοβαρή επανεξέταση της βιωσιμότητας της παραμονής εντός της ΟΝΕ, όπως έχει επίσης αυξηθεί η κάλυψη του θέματος από τα ΜΜΕ. Το πιο χαρακτηριστικό δείγμα είναι πρόσφατο τεύχος της πορτογαλικής έκδοσης της «Monde Diplomatique» που είναι αφιερωμένο στη συζήτηση για το ευρώ. Τα κείμενα υπογράφονται από ορισμένες από τις πιο γνωστές προσωπικότητες της Αριστεράς: από το ΠΚΚ ο πρώην γενικός γραμματέας του κόμματος Κάρλος Καρβάλιας και ο πρώην βουλευτής Οκτάβιο Τεξιέρα, από το Μπλόκο της Αριστεράς η ηγετική του μορφή Φρανσίσκο Λουσά, από το Σοσιαλιστικό Κόμμα ο πρώην υπουργός Βιέρα Ντα Σίλβα και ο βουλευτής Ζοάο Γκαλάμπα.

Ολοι μοιράζονται έναν κοινό σκεπτικισμό σχετικά με το μέλλον του ευρώ και υποστηρίζουν την ανάγκη περαιτέρω συζήτησης επί του θέματος. Οι απαντήσεις όμως διαφέρουν: ο Ντα Σίλβα και ο Λουσά απορρίπτουν την αποχώρηση, που χαρακτηρίζουν ως «τη χειρότερη από όλες τις λύσεις» (Λουσά), άλλοι, όπως ο Γκαλάμπα, θεωρούν τη διάλυση της ΟΝΕ αναπόφευκτη, ενώ οι Καρβάλιας, Τεξιέρα και ο γράφων υποστηρίζουν την έξοδο από την ΟΝΕ ως απαραίτητη προϋπόθεση για μια ευρύτερη προοδευτική ατζέντα. Ο αριθμός όσων τοποθετούνται ανοιχτά υπέρ της εξόδου από την ΟΝΕ αυξάνεται διαρκώς σε όλα τα αριστερά κόμματα, αν και παραμένει ώς τώρα μειοψηφία.

Η επιδείνωση της κρίσης στην Πορτογαλία σίγουρα θα οδηγήσει στην εμβάθυνση της συζήτησης. Σημαντικό ρόλο σ’ αυτό θα παίξει η μεταφορά της σε ευρωπαϊκό επίπεδο, μια κρίσιμη προϋπόθεση για τη διαμόρφωση εναλλακτικών προτάσεων ικανών να σπάσουν την τρέχουσα πολιτική και ιδεολογική ηγεμονία.

Πηγή:

http://www.enet.gr/?i=news.el.kosmos&id=373329

Explore posts in the same categories: Κόσμος

Ετικέτες: Αριστερά, ΕΕ, Πορτογαλία, ευρώ

You can comment below, or link to this permanent URL from your own site.