Β.Λιόσης: H ιστορική εμπειρία των μετώπων-Βασικοί σταθμοί και διδάγματα για το σήμερα

H εισήγηση του Βασίλη Λιόση στην εκδήλωση του Συλλόγου Διάδοσης της Μαρξιστικής Σκέψης, «Γιάννης Κορδάτος» με θέμα: «Η ανάγκη του Λαϊκού μετώπου και η διέξοδος από την κρίση».

Διανύουμε μια ασυνήθιστη ιστορική περίοδο με μια καπιταλιστική κρίση ίσως πιο βαθιά κι εκτεταμένη σε σχέση με αυτήν του 1929-1933. Μια περίοδο κόλαφο για την εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα, με μια άνευ προηγουμένου διάλυση των εργατικών δικαιωμάτων και εκχώρησης της εθνικής ανεξαρτησίας της χώρας, ενώ δε θα πρέπει να ξεχνάμε ότι σημειώνεται μια ανησυχητική άνοδος των φασιστικών δυνάμεων και της κρατικής καταστολής. Το ερώτημα τίθεται επιτακτικά: οι κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις που αγωνιούν για το μέλλον του λαού και του τόπου πώς πρέπει να απαντήσουν;

Αν θα θέλαμε να δώσουμε την πιο σύντομη απάντηση τότε θα λέγαμε πως η λύση βρίσκεται στη σύμπηξη ενός κοινωνικοπολιτικού μετώπου. Μια τέτοια διαπίστωση δεν είναι μια θεωρητική διακήρυξη, ένα εγκεφαλικό κατασκεύασμα. Υπάρχει μια σημαντικότατη εμπειρία από την ιστορία του παγκόσμιου επαναστατικού κινήματος και τη συγκρότηση μετώπων που πρέπει να αποτελέσει για το σήμερα εκείνο το εμπνευσμένο πολιτικό παράδειγμα που θα ανοίξει το δρόμο για νέες ελπιδοφόρες κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις.

Θα επιχειρήσουμε, λοιπόν, να παρουσιάσουμε μερικές σημαντικές πλευρές από αυτήν την ιστορία όχι για να κάνουμε μια μηχανιστική μεταφορά στο σήμερα, αλλά για να δούμε πώς με δημιουργικό τρόπο μπορούμε  να πορευτούμε με βάση τις σύγχρονες ανάγκες.

Α. Τι είναι η πολιτική του μετώπου και γιατί είναι μια αδήριτη ανάγκη

Τι είναι όμως η πολιτική του Μετώπου και γιατί μεγάλοι επαναστάτες όπως ο Λένιν και ο Δημητρόφ, αλλά και οι Έλληνες κομμουνιστές της προπολεμικής (και όχι μόνο) περιόδου την προώθησαν με επιμονή;

Είναι γνωστό πως εντός των λαϊκών στρωμάτων υπάρχουν διαφορετικά επίπεδα συνείδησης, το ίδιο κι εντός της εργατικής τάξης. Αυτό οφείλεται στους θεσμούς αναπαραγωγής της κυρίαρχης ιδεολογίας, στο ότι δεν αποκρυπτογραφούνται εύκολα οι μηχανισμοί υλικής εκμετάλλευσης, στην πολιτική ομηρία, στην τρομοκρατία που διοχετεύεται από το σύστημα σε όλες τις σφαίρες της κοινωνικής ζωής, στα διαφορετικά μεγέθη υλικών απολαβών κ.ά. Έτσι, υπάρχουν συνειδήσεις άλλες υποταγμένες, άλλες συντηρητικές, άλλες φοβισμένες, άλλες ταλαντευόμενες, άλλες αγωνιστικές και άλλες πρωτοπόρες. Μόνο που αυτές οι τελευταίες αποτελούν μια μειοψηφία και το ζητούμενο στους κοινωνικούς αγώνες, μικρούς ή μεγάλους, είναι  να κερδηθούν όσο το δυνατό περισσότερες συνειδήσεις με την πλευρά του αγώνα και των απελευθερωτικών οραμάτων και να ουδετεροποιηθούν κάποιες άλλες.

Βασίλης Λιόσης: Να επενδύσουμε στο χρηματιστήριο των αγώνων

Η περίοδος που διανύουμε από το 2010 κι έπειτα είναι εξαιρετικά πυκνή σε γεγονότα. Η κρισιακή φάση έφερε κοινωνικές και πολιτικές ανακατατάξεις και νέους συσχετισμούς. Πολιτικές προτάσεις συγκροτήθηκαν, μεταλλάχθηκαν, αναπροσαρμόστηκαν. Θα επιχειρήσω, λοιπόν, να κάνω μια κριτική προσέγγιση των κυριότερων προτάσεων που κατατέθηκαν.

[i] Η λογική του «δεν έχει σημασία το ευρώ ή η δραχμή», ή που λέει πως «το αίτημα εξόδου από την ΕΕ δεν έχει νόημα αν δε συνοδεύεται από το σοσιαλιστικό πλαίσιο», ή ότι «η πρόταση για κατάργηση των μνημονίων και της μονομερούς παύσης πληρωμών είναι διαχειριστικό αίτημα και λοξοκοιτά σε συμμαχίες με τμήματα της αστικής τάξης», δεν έχει καμία σχέση με τη διαλεκτική σκέψη, με την επαναστατική τακτική, με την υπηρέτηση του στρατηγικού στόχου. Η ταύτιση της τακτικής με τη στρατηγική το μόνο που πετυχαίνει είναι η όλο και μεγαλύτερη απομάκρυνση από το στρατηγικό στόχο.

[ii] Από την άλλη είναι αντιφατικό όταν διαπιστώνεται από δυνάμεις της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, η ανάγκη ενός συνεκτικού αντιιμπεριαλιστικού αντιμονοπωλιακού πακέτου αιτημάτων που περιέχει τη μονομερή παύση πληρωμών, την κατάργηση των μνημονίων, την εθνικοποίηση των τραπεζών, την έξοδο από την ΕΕ κ.ά., ενώ από την άλλη θεωρείται θέση αρχής η μη συμμετοχή σε κυβέρνηση δυνάμεων που τείνουν να στηρίξουν ένα τέτοιο πρόγραμμα (όπως βεβαίως δεν μπορεί να θεωρηθεί θέση αρχής και η συμμετοχή). Επιπλέον ένα τέτοιο πρόγραμμα δεν είναι σωστό κατά τη γνώμη μου να χαρακτηρίζεται ως αντικαπιταλιστικό γιατί αυτό στενεύει αφόρητα τη δυνατότητα συμμαχιών. Αντικαπιταλιστικό μπορεί και να σημαίνει την πρόθεση κοινωνικοποίησης των πάντων από την πρώτη ημέρα: από το περίπτερο μέχρι και τη μεγάλη βιομηχανία.

[iii] Όσον αφορά στο «σχέδιο Β», μοιάζει με μονομανία η επικέντρωση στο ζήτημα του ευρώ. Δε γίνεται σαφές αν η εφαρμογή αυτού του σχεδίου θα είναι το εφαλτήριο για την κοινωνική ανατροπή ή για μια «χρηστή» διαχείριση που απλώς θα στοχεύει σε μια πιο δίκαιη ανακατανομή του πλούτου. Θα πρέπει να είμαστε κάθετοι: ένα μοντέλο κεϋνσιανής ή νεοκεϋνσιανής διαχείρισης είναι και ουτοπικό και αποπροσανατολιστικό για το λαϊκό κίνημα. Οποιοδήποτε πρόγραμμα ριζοσπαστικής κατεύθυνσης θα πρέπει να έχει στρατηγική στόχευση την ανατροπή της καθεστηκυίας τάξης. Δεν πρόκειται για μια ιδεοληψία περασμένων εποχών όπου λειτουργούσε το λεγόμενο «αριστερόμετρο» και που ο καθένας κοίταζε να κάνει μια πρόταση που να βρίσκεται αριστερότερα κάποιας άλλης, μόνο και μόνο για να αυτοϊκανοποιηθεί ο ίδιος και το ακροατήριό του. Η ανατροπή είναι αδήριτη ανάγκη και το ζητούμενο είναι η εύρεση του προσφορότερου δρόμου για την προσέγγισή της….

Πηγή:Εργατικός Αγώνας

Τοποθέτηση στην Ημερίδα της Πρωτοβουλίας κατά του Ευρώ και της ΕΕ με θέμα «Έξοδος από Ευρωζώνη και ΕΕ: Αναγκαιότητα, Δυνατότητα, Προοπτικές» που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη, 24/4/2013 στην ΑΣΣΟΕ

Κατ΄ αρχάς να ευχαριστήσω για τη σημερινή πρόσκληση στην πολύ χρήσιμη σημερινή εκδήλωση της Πρωτοβουλίας. Περνάω ευθύς αμέσως στα επίμαχα ζητήματα.

Η καπιταλιστική κρίση που έχει αγκαλιάσει σχεδόν το σύνολο των χωρών εκδηλώνεται με ιδιαίτερη σφοδρότητα στην Ελλάδα. Πώς ερμηνεύεται όμως το γεγονός ότι όλη η υφήλιος έχει στραμμένα τα μάτια της σε μια κουκίδα του χάρτη; Τι είναι αυτό που μας οδηγεί να μιλήσουμε για ελληνική ιδιαιτερότητα;

Κωδικοποιώντας μιαν απάντηση σε αυτό το ερώτημα θα έλεγα πως:

[i] Η κρίση του καπιταλισμού παράγεται σε τελική ανάλυση από τη μήτρα της βασικής αντίθεσης του. Επομένως, η Ελλάδα δε θα μπορούσε και δεν έχει ξεφύγει από αυτό το «σιδερένιο» κανόνα. Τα πολιτικά και οικονομικά μέτρα που λαμβάνονται στην Ελλάδα είναι το απότοκο της προσπάθειας του ελληνικού κεφαλαίου να μεταφέρει τις συνέπειες της κρίσης στην εργατική τάξη κι εν γένει στον ελληνικό λαό.

[ii] Αυτό σε συνδυασμό με το χαρακτήρα του ελληνικού καπιταλισμού (Ελλάδα εξαρτημένη και μέσου επιπέδου ανάπτυξης) δίνουν μια βασική απάντηση στο ερώτημα γιατί οι εργαζόμενοι δέχονται τη χειρότερη αντεργατική επίθεση από την εποχή της μεταπολίτευσης κι εντεύθεν. Η εξάρτηση της Ελλάδας βαθαίνει σε όλα τα επίπεδα (οικονομικό, πολιτικό, στρατιωτικό, διπλωματικό, διατροφικό, τεχνολογικό), ενώ πλέον υπάρχουν έντονα σημάδια νεοαποικιοκρατίας.

[iii] Όμως αυτή η προσπάθεια δεν είναι μόνο σε επίπεδο εθνοκρατικού σχηματισμού αλλά και σε διακρατικού. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πως εντός της ΕΕ κυρίως η Γερμανία επιχειρεί και το έχει καταφέρει σε μεγάλο βαθμό, να αποσείσει από τις πλάτες της την κρίση και να τη μεταφέρει στους αδύναμους κρίκους όπως η Ελλάδα. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι τα πλεονάσματα του Βορρά ισούνται με τα ελλείμματα του Νότου.

16 Μαρτίου: Παρουσίαση του βιβλίου του Βασίλη Λιόση » Ιμπεριαλισμός και εξάρτηση» στα Χανιά

  

 ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ

Οι εκδόσεις ΚΨΜ και το βιβλιοπωλείο ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ

σας καλούν στην παρουσίαση του βιβλίου

Βασίλη Λιόση

Ιμπεριαλισμός και εξάρτηση

Το Σάββατο 16 Μαρτίου στις 6.00 μ.μ.

Αίθουσα Εκδηλώσεων της Συνεταιριστικής Τράπεζας Χανίων

Για το βιβλίο θα μιλήσουν:

Πατέλης Δημήτρης,Αναπληρωτής Καθηγητής Φιλοσοφίας Πολυτεχνείου Κρήτης

Κυριακάκης Γιάννης,οικονομολόγος & εκπαιδευτικός

και ο συγγραφέας Βασίλης Λιόσης.

Θα συντονίζει ο Δημήτρης Δαμασκηνός, εκπαιδευτικός φιλόλογος.

Η κατάσταση στο εργατικό & συνδικαλιστικό κίνημα: Διαπιστώσεις, ερμηνείες & προτάσεις

Η εισήγηση του Βασίλη Λιόση στην εκδήλωση που διοργάνωσε η  Πρωτοβουλία για τη δημιουργία μιας πανελλαδικής ανεξάρτητης ταξικής κίνησης  στις 28 Φεβρουαρίου 2013 με θέμα:»Η ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΗΝ ΚΡΙΣΗ»

Φίλοι και συναγωνιστές,

ευχαριστώ θερμά την Πρωτοβουλία για μια Ανεξάρτητη Ταξική Εργατική Κίνηση, για την πρόσκληση στη σημερινή πολύ σημαντική, τολμώ να πω, εκδήλωση. Είναι μάλλον κοινότοπο να διαπιστώνουμε πως ό,τι βιώνει σήμερα η ελληνική εργατική τάξη είναι πρωτόφαντο, ειδικά για τις νέες γενιές: ποσοστά ανεργίας που προσεγγίζουν μεταπολεμικά επίπεδα αν δεν τα έχουν ήδη φτάσει, αποδιαρθρωμένες εργασιακές σχέσεις, μεταναστευτικό ρεύμα προς το εξωτερικό και μάλιστα υψηλά ειδικευμένου εργατικού δυναμικού, έντονα ανοδική τάση της ναρκοληψίας, αδιανόητος αριθμός αστέγων και εξαθλιωμένων, αυτοκτονίες δίχως προηγούμενο.

Αυτή η κατάσταση έχει διαμορφώσει ένα νέο πολιτικό σκηνικό που δεν έχει μεγάλη σχέση με ό,τι γνωρίσαμε μεταπολιτευτικά. Η νέα κατάσταση σχετίζεται με τη διάλυση του κλασικού δικομματικού μπλοκ, με τη θεαματική άνοδο της ρεφορμιστικής αριστεράς, με την πρωτόγνωρη ενδυνάμωση του ναζιστικού μορφώματος και με την αδυναμία της επαναστατικής αριστεράς να λειτουργήσει ελκτικά για τις λαϊκές δυνάμεις. Για όσους αγωνιούμε και συνειδητοποιούμε την κρισιμότητα της κατάστασης, για όσους αναζητούμε τους καλύτερους δρόμους προσέγγισης της εργατικής τάξης τίθεται ένα καθήκον: να περιγράψουμε την κατάσταση καταγγέλλοντάς την και συνειδητοποιώντας πως δεν πρόκειται για κάτι συνηθισμένο, να την ερμηνεύσουμε και να καταθέσουμε πολιτικές προτάσεις που μπορούν να συμβάλλουν στο ξεμπλοκάρισμα κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων.

Ι. Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΑΡΙΘΜΟΥΣ ΚΑΙ ΤΟ ΝΕΟ ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Μετά από την ψήφιση των τριών μνημονίων, των μεσοπρόθεσμων και των εφαρμοστικών νόμων, το εργασιακό τοπίο στην Ελλάδα άλλαξε άρδην. Σημειώθηκε: 1) συρρίκνωση του δημόσιου τομέα και των κοινωνικών παροχών, 2)  ακύρωση στην πράξη των ΣΣΕ, 3) απελευθέρωση του συστήματος προστασίας από τις ομαδικές και ατομικές απολύσεις, 4) σοβαρή ενίσχυση των ελαστικών μορφών εργασίας, 5)μείωση των αποζημιώσεων απόλυσης, 6) μισθοί που έχουν αρχίσει πλέον να συγκλίνουν επικίνδυνα με χώρες που κατά το 2ο μνημόνιο θεωρούνται ανταγωνιστικές της Ελλάδας (π.χ. Βουλγαρία)[1].

Ελλάδα: Τελικά ιμπεριαλιστική ή εξαρτημένη; – Βασίλης Λιόσης

 

»Με αφορμή τις Θέσεις του 19^ου συνεδρίου, θα επιχειρήσω στο παρόν κείμενο να δώσω απαντήσεις σε ορισμένα, καίρια κατά τη γνώμη μου, ερωτήματα: ποια ήταν η εξέλιξη της άποψης του ΚΚΕ σχετικά με την εξάρτηση από το 10^ο συνέδριο κι έπειτα, πώς πραγματοποιήθηκε η διολίσθηση της ηγεσίας, πώς σχετίζονται οι αντιθέσεις στην ελληνική κοινωνία με τον εξαρτημένο χαρακτήρα του ελληνικού καπιταλισμού, γιατί η έννοια της αλληλεξάρτησης δεν μπορεί να ανταποκριθεί στο χαρακτήρα χωρών όπως η Ελλάδα, τι σημαίνει ότι μια χώρα είναι ιμπεριαλιστική και τι εξαρτημένη, γιατί η Ελλάδα είναι εξαρτημένη και γιατί η ύπαρξη των μονοπωλίων σε μια χώρα δε σημαίνει ότι αυτή η χώρα είναι αναγκαστικά ιμπεριαλιστική.»

Πηγή:Εργατικός Αγώνας

Το ζήτημα του χαρακτηρισμού μιας χώρας στο ιμπεριαλιστικό σύστημα είναι ένα κομβικό ζήτημα για τη χάραξη της τακτικής και στρατηγικής του επαναστατικού φορέα. Ο Λένιν αντιλαμβανόμενος τη σχέση ανάμεσα στη θέση μιας χώρας στο ιμπεριαλιστικό σύστημα και την τακτική του επαναστατικού φορέα που δρα σε αυτή τη χώρα, ήρθε σε αντιπαράθεση με δογματικές απόψεις που σχετίζονταν με την «καθημερινή» πολιτική και την επανάσταση και συγκρούστηκε με ιδιαίτερη σφοδρότητα τόσο με τη Λούξεμπουργκ όσο και με το ρεύμα του ιμπεριαλιστικού οικονομισμού, ενώ κατηγοριοποίησε τις καπιταλιστικές χώρες σε τρεις «ζώνες» (ιμπεριαλιστικές, εξαρτημένες, αποικιοκρατούμενες).

Το αν, λοιπόν, χαρακτηρίσουμε την Ελλάδα ιμπεριαλιστική, μισοϊμπεριαλιστική, υποϊμπεριαλιστική, αλληλεξαρτημένη ή εξαρτημένη δεν είναι κάτι που αφορά τους ακαδημαϊκούς κύκλους. Δεν πρόκειται για βυζαντινολογίες και συζητήσεις που προσπαθούν να απαντήσουν στο «πόσοι άγγελοι χωράνε στο κεφάλι της καρφίτσας». Ο χαρακτηρισμός της Ελλάδας είναι κρίσιμης σημασίας για το λαϊκό κίνημα και την εργατική τάξη, γιατί η χάραξη μιας λανθασμένης τακτικής μπορεί να αποβεί μοιραία για τα λαϊκά στρώματα, ενώ αντιθέτως ο ορθός χαρακτηρισμός μιας χώρας στο παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα μπορεί να οδηγήσει επιτυχώς μέχρι το τέλος την υπόθεση της κοινωνικής επανάστασης.

Είναι γνωστό στους κομμουνιστές –τουλάχιστον σε πολλούς από αυτούς– και σε όσους παρακολουθούν τα ντοκουμέντα του ΚΚΕ, ότι η ηγεσία του ΚΚΕ με τη μέθοδο της διολίσθησης, (δηλαδή είτε μέσα από αρθρογραφία και δηλώσεις στελεχών, είτε μέσα από κομματικές διαδικασίες και ντοκουμέντα που ανέτρεπαν το Πρόγραμμα του 15^ου συνεδρίου), αφαιρέθηκε αυθαίρετα ο χαρακτηρισμός της Ελλάδας ως εξαρτημένης, σε αντίθεση με το σύνολο σχεδόν της κομματικής παράδοσης αλλά κυρίως σε αντίθεση με την ίδια την πραγματικότητα.