Η έξοδος από την κρίση

Φερνάν Λεζέ, «Μεγάλος Ιούλιος», 1945

Το κείμενο δημοσιεύεται  στην έκδοση του συλλόγου «Γ. ΚΟΡΔΑΤΟΣ», Οι ιδιωτικοποιήσεις και η πολιτική εξόδου από την κρίση, 2013, σελ. 33-61

Η έξοδος από την κρίση

 του Δημήτρη Καλτσώνη

Η σημερινή καπιταλιστική κρίση που χτύπησε με ιδιαίτερη οξύτητα τη χώρα μας και οι οδυνηρές της συνέπειες στην καθημερινή ζωή των πλατιών λαϊκών στρωμάτων αναδεικνύουν ανάγλυφα την ανάγκη χάραξης μιας διαφορετικής πορείας. Ο αμυντικός αγώνας των εργαζομένων πρέπει να δεθεί διαλεκτικά με την αντεπίθεσή τους, με σκοπό την έξοδο από την κρίση σε όφελος του λαού.

Φερνάν Λεζέ, «Ο μηχανικός», 1920

Α. ΟΙ ΣΗΜΕΡΙΝΕΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΙΣ:

ΓΙΑ ΜΙΑ ΦΙΛΟΛΑΪΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΠΟΡΕΙΑ

Αφετηρία της ανάλυσης των σημερινών αναγκών είναι μια παραδοχή. Μια παραδοχή που επιβεβαιώνεται πλήρως, συντριπτικά θα έλεγε κανείς, από την πραγματικότητα. Η άρχουσα τάξη της χώρας μας δεν μπορεί και δεν θέλει να εκπονήσει ένα σχέδιο βιομηχανικής ανάπτυξης και, πολύ περισσότερο, ένα σχέδιο ανάπτυξης σε όφελος του λαού αφού α. ο καπιταλισμός στην Ελλάδα είχε πάντοτε σχετικά χαμηλή υλικοτεχνική βάση, β. τα τελευταία χρόνια δυνάμωσε η εξάρτηση από το ξένο μονοπωλιακό κεφάλαιο, γ. το διεθνές μονοπωλιακό κεφάλαιο ελέγχει την ελληνική οικονομία και βασικούς τομείς της χώρας, δ. η χώρα έχει προσαρμόσει την οικονομία της, κυρίως στον τομέα των υπηρεσιών, ε. η βιομηχανική παραγωγική βάση της χώρας συρρικνώνεται.

Ένα τέτοιο σχέδιο πρέπει αναπόφευκτα να ξεκινά από την αντίθεση με τις πολιτικές της ΕΕ και του ΔΝΤ που μας έφεραν ως εδώ, που διέλυσαν τη βιομηχανική  και αγροτική οικονομία της χώρας, που όξυναν τις κοινωνικές ανισότητες. Πρέπει να ξεκινά από την αποδέσμευση από κάθε οικονομική, πολιτική και στρατιωτική εξάρτηση, από την αναζήτηση και αξιοποίηση της συνεργασίας άλλων διεθνών παραγόντων, πάντα σε πνεύμα ανεξαρτησίας και όχι υποτέλειας.

Τα κύματα της λατινοαμερικάνικης επανάστασης και ο Ούγκο Τσάβες

 περ. Ουτοπία, τευχ. 102/2013, σελ. 7-11

του Δημήτρη Καλτσώνη

Η Λατινική Αμερική είναι, δίχως αμφιβολία, μια ξεχωριστή ήπειρος. Οι καπιταλιστικές σχέσεις είναι αναπτυγμένες αλλά συνυπάρχουν με υπολείμματα προηγούμενων τρόπων παραγωγής. Ο ευρωπαϊκός πολιτισμός έχει αναμιχθεί με ένα ιδιόμορφο τρόπο με τον πολιτισμό των αυτοχθόνων και των αφρικανών. Οι λαοί της ηπείρου μιλούν όλοι σχεδόν την ίδια γλώσσα ενώ το αίσθημα ότι ανήκουν στο ίδιο έθνος είναι αρκετά ισχυρό.

Η πολιτική κατάσταση στη Λατινική Αμερική ήταν πάντοτε ευαίσθητη στις διεθνείς ανακατατάξεις. Είχε όμως και τη δική της, αυτοτελή δυναμική. Το τέλος του β’ παγκοσμίου πολέμου, τα ισχυρό αντιφασιστικό κύμα που χαρακτήρισε την εποχή, η εμφάνιση των Λαϊκών Δημοκρατιών στην ανατολική Ευρώπη, βρήκαν την αντανάκλασή τους στη Λ. Αμερική. Έτσι, την περίοδο 1944-1946 επτά δικτατορίες στην περιοχή έδωσαν τη θέση τους σε αστικοδημοκρατικά καθεστώτα.

Η μεταβολή δεν κράτησε πολύ. Με δεδομένο το φόβο των κυρίαρχων τάξεων και των ΗΠΑ ότι το επαναστατικό κύμα που φαινόταν να εδραιώνεται σε ένα μέρος της Ευρώπης πρόκειται να εξαπλωθεί στη Λ. Αμερική αλλά και σε άλλες ηπείρους, παρατηρήθηκε μια αντιστροφή της κατάστασης. Στο διάστημα 1948-1955 μια σειρά πραξικοπήματα ανέτρεψαν έξι από τις αστικές δημοκρατίες της υποηπείρου[1]. Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 όλα σχεδόν τα καθεστώτα στη Λ. Αμερική ήταν είτε ανοιχτές δικτατορίες είτε ψευδοδημοκρατίες όπου η τήρηση των στοιχειωδών κανόνων της αστικής δημοκρατίας ήταν απολύτως προσχηματική. Στη Βενεζουέλα το 1948 επιβλήθηκε δικτατορικό καθεστώς το οποίο διάρκεσε μια δεκαετία.

Η βαθιά εκμετάλλευση και καταπίεση των λαών οδήγησε στο κύμα που σηματοδοτήθηκε από τη νίκη της επανάστασης στην Κούβα το 1959. Μια σειρά ένοπλα επαναστατικά κινήματα (Κολομβία, Βενεζουέλα, Γουατεμάλα, Βολιβία, Σαλβαδόρ, Νικαράγουα, Αργεντινή, Βραζιλία) συγκλόνισαν τις επόμενες δεκαετίες του 1960 και 1970. Παράλληλα, εγχειρήματα όπως η κυβέρνηση Αλλιέντε στη Χιλή[2] ή ακόμη εφήμερα στρατιωτικά καθεστώτα που είχαν εθνικοανεξαρτησιακό προσανατολισμό (Περού, Εκουαδόρ, Παναμάς)[3]συμπλήρωσαν την εικόνα. Ήταν η περίοδος των μεγάλων επαναστατικών κινημάτων αντιαποικιακού, εθνικοαπελευθερωτικού και αντιιμπεριαλιστικού χαρακτήρα σε όλο τον λεγόμενο τρίτο κόσμο.

Δημήτρης Καλτσώνης: Οι παλινωδίες της κυβέρνησης για το αντιρατσιστικό νομοσχέδιο

 Μέσα σε ένα τέτοιο κοινωνικοπολιτικό περιβάλλον, όπως και το σημερινό της κρίσης, τίποτα δεν αποκλείει τη μελλοντική τροποποίηση του νέου αντιρατσιστικού νόμου και την ενίσχυσή του με διατάξεις που θα στρέφονται τελικά άμεσα, όχι ενάντια στις νεοναζιστικές πράξεις βίας αλλά ενάντια σε άλλες κατηγορίες πολιτών θίγοντας έτσι καίρια τις δημοκρατικές ελευθερίες. Είναι εύκολο να γίνει το βήμα από τη δίωξη των πράξεων ρατσιστικού μίσους στη δίωξη των πράξεων «ταξικού μίσους».

Πηγή: Εργατικός Αγώνας 

Το λεγόμενο αντιρατσιστικό νομοσχέδιο αποτελεί στην πραγματικότητα την τρίτη κατά σειρά προσπάθεια ενσωμάτωσης στην ελληνική νομοθεσία της απόφασης πλαίσιο 2008/913 ΔΕΥ. Η κατάθεση του εν λόγω νομοσχεδίου αποδείχθηκε τελικά σύνθετη υπόθεση. Είναι προφανές ότι στο εσωτερικό της κυβέρνησης, ειδικά από την πλευρά της ΝΔ, υπάρχουν σοβαρές ενστάσεις για το περιεχόμενό του. Οι ενστάσεις αυτές σχετίζονται κυρίως με το γεγονός ότι το μεγαλύτερο κόμμα της κυβέρνησης θεωρεί πως η ψήφιση του νομοσχεδίου θα χαλάσει τις σχέσεις της με το ακροδεξιό ακροατήριο[1]. Μήπως επομένως το νομοσχέδιο είναι θετικό και πρέπει να υποστηριχθεί από κάθε προοδευτικά σκεπτόμενο άνθρωπο;

Αρκεί το υπάρχον νομικό πλαίσιο

Υπάρχουν δυο τουλάχιστον θεμελιώδη προβλήματα σχετικά με το σχέδιο νόμου της κυβέρνησης. Το πρώτο σχετίζεται με την αναγκαιότητα της νομοθετικής ρύθμισης και την εφαρμογή των σχετικών διατάξεων. Μέχρι σήμερα υπάρχει ποινική νομοθεσία η οποία καλύπτει πλήρως τα κάθε είδους ρατσιστικά εγκλήματα. Με βάση τον Ποινικό Κώδικα, το ν. 927/1979 (όπως συμπληρώθηκε στη συνέχεια) και ειδικότερα το άρθρο 79 παρ. 3 ΠΚ (όπως τροποποιήθηκε το 2008) όλες οι αποτρόπαιες πράξεις βίας των ναζιστών μπορούν να τιμωρηθούν.

Ο ν. 927/1979 αποτελεί μεταφορά στο εσωτερικό δίκαιο διεθνούς σύμβασης του 1966. Η διεθνής αυτή σύμβαση υιοθετήθηκε σε μια περίοδο που η ύπαρξη των σοσιαλιστικών κρατών και του κινήματος των αδεσμεύτων διαδραμάτιζε σημαντικό ρόλο στον ΟΗΕ και επιδρούσε στις αποφάσεις του. Ο ελληνικός νόμος, που ήρθε για ψήφιση λίγο μετά την πτώση της χούντας και υπό την επίδραση του λαϊκού κινήματος και των αντιδικτατορικών αισθημάτων, υιοθετήθηκε μάλιστα ομόφωνα. Το πρόβλημα είναι όμως ότι η σχετική νομοθεσία παραμένει ανενεργός. Ο κρατικός μηχανισμός έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα φειδωλός στην εφαρμογή του.

Κατά συνέπεια τίθενται τα εύλογα ερωτήματα: Τι καινούργιο έρχεται να προσθέσει το νομοσχέδιο; Ποια εγγύηση υπάρχει ότι η σχετική νομοθεσία θα εφαρμοστεί; Αν πράγματι από πλευράς πολιτείας υπήρχε η βούληση να τιμωρηθούν τα ρατσιστικά εγκλήματα γιατί δεν ενεργοποιήθηκε το υπάρχον νομικό οπλοστάσιο;

Το πρόβλημα επομένως είναι εγγενές. Όλοι γνωρίζουμε ότι υπάρχει μια ιδιότυπη σχέση ανοχής (έως και ενθάρρυνσης κάποιες φορές) των νεοναζιστικών μορφωμάτων από την κυβέρνηση και τον κρατικό μηχανισμό, από κάποια μέσα μαζικής ενημέρωσης και από κάποιους ισχυρούς επιχειρηματίες. Αυτός είναι ο λόγος που δεν ενεργοποιείται η υπάρχουσα νομοθεσία. Άρα η ψήφιση ενός ακόμη νόμου δεν έχει τίποτα απολύτως να προσθέσει στην επίλυση του προβλήματος. Στοχεύει εν πολλοίς στην καλλιέργεια εντυπώσεων.

Δημήτρης Καλτσώνης: Δρόμοι προσέγγισης στo Λαϊκό Μέτωπο

 

Η βάση συσπείρωσης συνδικάτων και κινημάτων δεν μπορεί να είναι η σοσιαλιστική επανάσταση ούτε το συνολικό πλαίσιο ενός αντιιμπεριαλιστικού, αντιμονοπωλιακού, δημοκρατικού μετώπου, εκτός κι αν το κίνημα φτάσει σε ένα τέτοιο επίπεδο ωρίμανσης. Ελάχιστο προαπαιτούμενο είναι η επαναφορά, σε πρώτη φάση, των εργατικών και λαϊκών δικαιωμάτων στην προ μνημονίων και δανειακής σύμβασης εποχή, η άρνηση εφαρμογής των κατευθύνσεων της τρόικας και της ΕΕ, η υπεράσπιση του δημόσιου χαρακτήρα των ΔΕΚΟ και η διεύρυνση των κατακτήσεων και δικαιωμάτων. Εκκινώντας από αυτό το σημείο οι πρωτοπόρες δυνάμεις μπορούν να επιδιώκουν την εμβάθυνση της όποιας αγωνιστικής συσπείρωσης.

Σε κάθε περίπτωση η αγωνιστική ενότητα και συσπείρωση όχι μόνο δεν αναιρούν αλλά υπογραμμίζουν τη δυνατότητα και την ανάγκη ιδεολογικο-πολιτικής διαπάλης ανάμεσα στις διάφορες δυνάμεις που διατηρούν την αυτοτέλειά τους. Καθιστούν γόνιμη αυτή τη διαπάλη καθώς, από τη μια πλευρά, διεξάγεται ενώπιον μαζικού κινήματος, και, από την άλλη, διεξάγεται στη βάση της εμπειρίας του αγωνιζόμενου λαού, όχι με ατέλειωτες θεωρητικολογίες και βερμπαλισμούς.

εφημ. Πριν, 28/4/2013 

Είναι, νομίζω, περισσότερο από προφανές ότι η έξοδος από την κρίση σε όφελος του λαού θα πρέπει να εδράζεται σε μερικούς βασικούς άξονες: 1. άρνηση πληρωμής του χρέους, ακύρωση των δανειακών συμβάσεων, κατάργηση των μνημονίων, 2. αντίθεση και ρήξη τελικά με την ΕΕ, 3. εθνικοποίηση του τραπεζικού συστήματος και των στρατηγικών τομέων της οικονομίας με παράλληλη επιβολή εργατικού ελέγχου, 4. ριζικές δημοκρατικές τομές στον κρατικό μηχανισμό.

Το πλέγμα των μέτρων αυτών ανταποκρίνεται στις ανάγκες της αντικειμενικής πραγματικότητας. Είναι καρπός συγκεκριμένης ανάλυσης της συγκεκριμένης κοινωνικο-οικονομικής και πολιτικής κατάστασης. Αποτελεί τη μόνη ρεαλιστική λύση. Ανταποκρίνεται στο επίπεδο συνείδησης των λαϊκών στρωμάτων. Λαμβάνει υπόψη τις εμπειρίες τους και επιχειρεί να το ανεβάσει. Παράλληλα, ανοίγει τη δυνατότητα για περαιτέρω κοινωνικές αλλαγές.

Οι κοινωνικές δυνάμεις που θα ωφεληθούν από μια τέτοια διέξοδο είναι πρωτίστως η εργατική τάξη, τα μεσαία στρώματα της πόλης και του χωριού, η εργαζόμενη και άνεργη διανόηση, οι επιστήμονες και καλλιτέχνες, η νεολαία, οι γυναίκες, τα κοινωνικά κινήματα για την εθνική ανεξαρτησία, την ειρήνη, για τις δημοκρατικές ελευθερίες, για το περιβάλλον, τα κινήματα αλληλεγγύης. Όλα αυτά μπορούν και πρέπει να συσπειρωθούν σε ένα πανίσχυρο λαϊκό (κοινωνικό και πολιτικό) μέτωπο.

Ο αντίπαλος αυτού του μετώπου είναι η εγχώρια και ξένη ολιγαρχία, το ντόπιο μονοπωλιακό κεφάλαιο και ο ιμπεριαλισμός. Στην προσπάθεια αυτή αντιμετώπισης του βασικού δυνάστη του λαού πρέπει κανείς να εκμεταλλευτεί κάθε «δυνατότητα να αποκτήσει μαζικό σύμμαχο, έστω και προσωρινό, ταλαντευόμενο, ασταθή, αβέβαιο και συμβατικό». Πρέπει ακόμη να είναι έτοιμος να «καταφεύγει σε ελιγμούς, σε συμφωνίες, σε συμβιβασμούς με τις διάφορες ομάδες των προλετάριων, με τα διάφορα κόμματα των εργατών και των μικρονοικοκυρέων» [1].

Δ.Καλτσώνης:Η αριστερά και η αναγκαιότητα του Λαϊκού Μετώπου-Τίποτα δεν είναι ακατόρθωτο

Ο δρόμος για μια μεγάλη κοινωνική αλλαγή, μια άλλη κοινωνική οργάνωση, μια σοσιαλιστική κοινωνία

 Πηγή: epohi.gr

Οποια­δή­πο­τε α­να­ζή­τη­ση διε­ξό­δου ο­φεί­λει να ξε­κι­νά α­πό την α­ντι­με­τώ­πι­ση των ά­με­σων προ­βλη­μά­των του λα­ού και του τό­που.

1 Πρέ­πει ο­πωσ­δή­πο­τε να έ­χει ως α­φε­τη­ρία την α­κύ­ρω­ση των δα­νεια­κών συμ­βά­σεων, την άρ­νη­ση πλη­ρω­μής του χρέ­ους, την κα­τάρ­γη­ση των μνη­μο­νίων. Χω­ρίς αυ­τό το αί­τη­μα δεν μπο­ρεί να διαρ­ρα­γούν τα δε­σμά που έ­χουν πλέ­ξει οι ι­σχυ­ροί δα­νει­στές μας, ού­τε μπο­ρεί να γί­νει λό­γος για φι­λο­λαϊκή πο­λι­τι­κή και α­νά­τα­ξη του βιο­τι­κού ε­πι­πέ­δου των ερ­γα­ζο­μέ­νων. Κα­μιά τα­λά­ντευ­ση και κα­μιά αμ­φι­ση­μία δεν εί­ναι ε­πι­τρε­πτές στο ζή­τη­μα αυ­τό.

2 Ας έ­χου­με πλή­ρη συ­νεί­δη­ση ό­τι μια τέ­τοια ε­πι­λο­γή εκ των πραγ­μά­των θα ο­δη­γή­σει σε α­ντί­θε­ση με την Ε.Ε. Η τε­λευ­ταία εί­ναι ε­ξάλ­λου συ­νυ­πεύ­θυ­νη, μα­ζί με τις Η­ΠΑ και την εγ­χώ­ρια ο­λι­γαρ­χία, για τις σχέ­σεις ε­ξάρ­τη­σης, για το μα­ρά­ζω­μα και την υ­πο­βάθ­μι­ση των πα­ρα­γω­γι­κών δυ­να­το­τή­των της χώ­ρας μας, για την α­φαί­μα­ξη του ε­πι­στη­μο­νι­κού δυ­να­μι­κού. Δεν μπο­ρεί να υ­πάρ­ξει πραγ­μα­τι­κή πα­ρα­γω­γι­κή α­να­συ­γκρό­τη­ση και α­νά­πτυ­ξη, αν δεν υ­πάρ­ξει α­ντί­θε­ση και α­πει­θαρ­χία στα μέ­τρα και τις κα­τευ­θύν­σεις της Ε.Ε., έ­ξο­δος τε­λι­κά α­πό την Ε.Ε.

3 Δεν μπο­ρεί να α­ντι­με­τω­πι­στεί η κρί­ση και να χα­ραχ­θεί α­να­πτυ­ξια­κή πο­ρεία, αν δεν πλη­ρώ­σουν οι έ­χο­ντες, αν δεν ε­θνι­κο­ποιη­θεί συ­νο­λι­κά το τρα­πε­ζι­κό σύ­στη­μα και οι βα­σι­κό­τε­ρες με­γά­λες ε­πι­χει­ρή­σεις, αν δεν φο­ρο­λο­γη­θεί το με­γά­λο κε­φά­λαιο, αν δεν δη­μευ­θεί η πε­ριου­σία των off shore που υ­πάρ­χουν στην Ελλά­δα, αν δεν ε­γκα­θι­δρυ­θεί ερ­γα­τι­κός και λαϊκός έ­λεγ­χος.

4 Επι­βάλ­λε­ται α­κό­μη η ε­νί­σχυ­ση των μι­κρο­με­σαίων ε­πι­χει­ρή­σεων, η εν­θάρ­ρυν­σή τους να πα­ρά­γουν συλ­λο­γι­κά, να ε­νταχ­θούν σε πο­λύ­μορ­φους συ­νε­ται­ρι­σμούς, με βά­ση έ­να πα­νε­θνι­κό σχέ­διο.

5 Για να υ­λο­ποιη­θούν τα πα­ρα­πά­νω α­παι­τεί­ται ρι­ζο­σπα­στι­κός εκ­δη­μο­κρα­τι­σμός των συ­νταγ­μα­τι­κών θε­σμών, του πο­λι­τι­κού συ­στή­μα­τος, του ε­κλο­γι­κού συ­στή­μα­τος, της Δι­καιο­σύ­νης. Κυ­ρίως, ό­μως, χρειά­ζε­ται ρι­ζο­σπα­στι­κός εκ­δη­μο­κρα­τι­σμός των ε­νό­πλων δυ­νά­μεων, των σω­μά­των α­σφα­λείας, ό­λων των δη­μό­σιων υ­πη­ρε­σιών και κρα­τι­κών μη­χα­νι­σμών, με την ε­νερ­γό συμ­με­το­χή της ερ­γα­τι­κής τά­ξης και του λα­ού. Εί­ναι α­πα­ραί­τη­τη η εκ­κα­θά­ρι­ση του κρα­τι­κού μη­χα­νι­σμού α­πό τα φα­σι­στι­κά στοι­χεία και ό­λα τα όρ­γα­να του ι­μπε­ρια­λι­σμού και του μο­νο­πω­λια­κού κε­φα­λαίου, η α­να­συ­γκρό­τη­σή του σε ε­πα­να­στα­τι­κή δη­μο­κρα­τι­κή βά­ση. Χω­ρίς αυ­τό, ο­ποια­δή­πο­τε προ­σπά­θεια ε­φαρ­μο­γής του πα­ρα­πά­νω οι­κο­νο­μι­κού πλαι­σίου εί­ναι κα­τα­δι­κα­σμέ­νη. Μην ξε­χνά­με την ε­μπει­ρία της κυ­βέρ­νη­σης Αλιέ­ντε.

Ένα κοι­νω­νι­κο-πο­λι­τι­κό μέ­τω­πο

Ένα τέ­τοιο ε­λά­χι­στο πλαί­σιο εί­ναι α­να­γκαίο για την έ­ξο­δο α­πό την κρί­ση, σε ό­φε­λος των α­δύ­να­μων κοι­νω­νι­κά τά­ξεων και στρω­μά­των. Έχω την αί­σθη­ση ό­τι σε τέ­τοια συ­μπε­ρά­σμα­τα συ­γκλί­νουν ο­λοέ­να και πε­ρισ­σό­τε­ροι ω­θού­με­νοι α­πό την τρέ­χου­σα ε­μπει­ρία.

Η προ­σπά­θεια για την υ­λο­ποίη­ση των στό­χων αυ­τών α­παι­τεί σκλη­ρούς, ε­πί­μο­νους λαϊκούς α­γώ­νες. Δεν εί­ναι κοι­νο­βου­λευ­τι­κός πε­ρί­πα­τος. Θα έ­χει να α­ντι­με­τω­πί­σει τη λυσ­σα­λέα, πο­λύ­μορ­φη α­ντί­δρα­ση της πλου­το­κρα­τίας και των ξέ­νων ε­πι­κυ­ρίαρ­χων και προ­στα­τών της. Όπως μας δι­δά­σκει η ε­μπει­ρία του Ε­Α­Μ, και ό­χι μό­νο, τί­πο­τα δεν εί­ναι α­κα­τόρ­θω­το. Ο δρό­μος αυ­τός μπο­ρεί και πρέ­πει να α­νοί­ξει και να ο­δη­γή­σει σε μια με­γά­λη κοι­νω­νι­κή αλ­λα­γή, σε μια άλ­λη κοι­νω­νι­κή ορ­γά­νω­ση, σε μια σο­σια­λι­στι­κή κοι­νω­νία.

Χρειά­ζε­ται, ε­πο­μέ­νως, η μέ­γι­στη συ­σπεί­ρω­ση δυ­νά­μεων, ει­δι­κά στις συν­θή­κες μι­κρο­α­στι­κού κα­τα­κερ­μα­τι­σμού που ε­πι­κρα­τούν στη χώ­ρα μας. Εί­ναι α­να­γκαία η συ­γκρό­τη­ση ε­νός λαϊκού με­τώ­που α­πό τις κοι­νω­νι­κές δυ­νά­μεις που έ­χουν α­νά­γκη α­πό μια τέ­τοια διέ­ξο­δο: την ερ­γα­τι­κή τά­ξη, τα με­σαία στρώ­μα­τα της πό­λης και του χω­ριού, την ερ­γα­ζό­με­νη και ά­νερ­γη δια­νό­η­ση, τους ε­πι­στή­μο­νες και καλ­λι­τέ­χνες, τη νε­ο­λαία, τις γυ­ναί­κες, τα κοι­νω­νι­κά κι­νή­μα­τα για την ε­θνι­κή α­νε­ξαρ­τη­σία, την ει­ρή­νη, για τις δη­μο­κρα­τι­κές ε­λευ­θε­ρίες, για το πε­ρι­βάλ­λον, τα κι­νή­μα­τα αλ­λη­λεγ­γύης.

Ένα τέ­τοιο λαϊκό μέ­τω­πο δεν μπο­ρεί πα­ρά να συ­γκε­ντρώ­νει κοι­νω­νι­κές και πο­λι­τι­κές δυ­νά­μεις. Οι διά­φο­ρες δυ­νά­μεις που αυ­το­προσ­διο­ρί­ζο­νται στο χώ­ρο της Αρι­στε­ράς θα πρέ­πει, κα­τά την ά­πο­ψή μου, να ερ­γα­στούν και να συ­γκλί­νουν προς αυ­τή την κα­τεύ­θυν­ση. Προϋπό­θε­ση για τη συμ­με­το­χή σε μια τέ­τοια προ­σπά­θεια δεν εί­ναι η ι­δε­ο­λο­γι­κο-πο­λι­τι­κή συμ­φω­νία ε­φ’ ό­λης της ύ­λης, αλ­λά η συμ­φω­νία σε έ­να τέ­τοιο ε­λά­χι­στο πλαί­σιο, σε μια τέ­τοια α­ντιι­μπε­ρια­λι­στι­κή, α­ντι­μο­νο­πω­λια­κή κα­τεύ­θυν­ση. Πί­σω α­πό αυ­τή τη γραμ­μή υ­πάρ­χει μό­νο ο συμ­βι­βα­σμός και η α­φο­μοίω­ση α­πό την κυ­ρίαρ­χη πο­λι­τι­κή. Από ε­κεί και πέ­ρα, κά­θε δύ­να­μη μπο­ρεί και πρέ­πει να δια­τη­ρεί την αυ­το­τέ­λειά της, τις ι­διαί­τε­ρες α­ντι­λή­ψεις και ε­πι­διώ­ξεις της. Εξάλ­λου, το βά­θος και ο τρό­πος ρι­ζο­σπα­στι­κο­ποίη­σης δια­φέ­ρουν.

Δημήτρης Καλτσώνης: Η κυβέρνηση Αλλιέντε. Επίκαιρα διδάγματα για το κράτος

Πηγή: http://kaltsonis.blogspot.gr/

Η ανάδειξη της κυβέρνησης Αλλιέντε επιβεβαίωσε ουσιαστικά τις αναλύσεις του 4^ου συνεδρίου της Κομμουνιστικής Διεθνούς. Τις επιβεβαίωσε και με τις επιτυχίες της και με την ανατροπή της. Το συνέδριο διεξήχθη το 1922 και, ανάμεσα σε άλλα, διατύπωσε τη θέση ότι στις συνθήκες αστικής δημοκρατίας υπάρχει δυνατότητα ανάδειξης ριζοσπαστικών και επαναστατικών δυνάμεων στην κυβέρνηση. Το συνέδριο εκτιμούσε ότι αυτό μπορεί να γίνει όχι οποτεδήποτε αλλά μόνο σε συνθήκες ιδιαίτερης ανόδου των λαϊκών αγώνων. Μια τέτοια κυβέρνηση μπορεί «να προκύψει και με βάση το κοινοβούλιο, αλλά σε στενή σχέση με τον επαναστατικό αγώνα κατά της αστικής τάξης, μόνο στην πορεία της μαζικής πάλης, στηριζόμενη στις μάζες και δυναμώνοντας το επαναστατικό κίνημα». Η εργατική κυβέρνηση «δεν είναι ακόμα δικτατορία του προλεταριάτου» ούτε αποτελεί «μια αναγκαία μεταβατική μορφή» μπορεί να αποτελέσει όμως «μια αφετηρία για την κατάκτηση» της εξουσίας από την εργατική τάξη.

Η ανάλυση της Διεθνούς βασιζόταν στη μαρξιστική λενινιστική θεωρία του κράτους, πολύ περισσότερο που ο Λένιν ήταν παρών στο 4^ο αυτό συνέδριό της. Τα θεωρητικά θεμέλια της ανάλυσης ήταν: Πρώτο, ο ταξικός χαρακτήρας του αστικού κράτους είναι σε κάθε περίπτωση δεδομένος. Για την κατάργηση των εκμεταλλευτικών καπιταλιστικών σχέσεων απαιτείται η σοσιαλιστική επανάσταση που θα καταργήσει το αστικό κράτος και θα το αντικαταστήσει από την εργατική εξουσία. Δεύτερο, η αντανάκλαση του συσχετισμού των δυνάμεων δεν αποκλείει, σε συνθήκες αστικής δημοκρατίας, να βρει έκφραση στο επίπεδο της κυβέρνησης. Ακόμη κι έτσι, όμως, δεν μεταβάλλεται ο ταξικός χαρακτήρας του κράτους. Τρίτο, οι όποιες μεταρρυθμίσεις, αλλαγές και μετασχηματισμοί πρέπει να οδηγήσουν στην καταστροφή των δομών της αστικής κρατικής εξουσίας και στη δημιουργία νέων.

 περ. Μαρξιστική Σκέψη, τ. 9, 2013, σελ. 117-131

Η μελέτη της εμπειρίας της κυβέρνησης της «Λαϊκής Ενότητας» υπό την προεδρία του Σαλβαδόρ Αλλιέντε αποτελεί και σήμερα ένα εξαιρετικά επίκαιρο θεωρητικό και πρακτικό θέμα. Στο παρόν άρθρο θα εξεταστούν τέσσερα βασικά ζητήματα: α. πώς κατόρθωσε να αναδειχθεί μια τέτοιου τύπου κυβέρνηση, β. το πρόγραμμα της κυβέρνησης και η εφαρμογή του, γ. η στρατιωτική πολιτική της κυβέρνησης και η επίλυση τελικά του κομβικού ζητήματος της κρατικής εξουσίας, δ. μερικά συμπεράσματα για τη μαρξιστική θεωρία του κράτους.

1. Συνθήκες κρίσης

Η εκλογική νίκη του Αλλιέντε στις προεδρικές εκλογές του 1970 έγινε δυνατή κάτω συγκεκριμένους όρους. Ο πρώτος είναι η οικονομική κρίση και η επιδείνωση των συνθηκών ζωής του λαού. Το κόστος ζωής την τελευταία πριν την εκλογή Αλλιέντε δεκαετία ανέβηκε σχεδόν 1000%. Τo 2% τωv οικογενειών κατείχαv τo 46% τoυ χρηματικού εισοδήματος. Το 17% των εταιρειών κατείχε πάνω από το 78% ολόκληρου του μετοχικού κεφαλαίου. Η πιο μεγάλη από αυτές είχε τον έλεγχο των 2/3 της παραγωγής ολόκληρης της χώρας. Το 46,2% του μετοχικού κεφαλαίου των 30 μεγαλύτερων βιομηχανιών της Χιλής ανήκε σε ξένα συγκροτήματα. Τo 80% της καλλιεργημένης γης και τωv βοσκοτόπων βρισκόταν στα χέρια τoυ 4,2% τoυ πληθυσμού, τωv μεγαλoτσιφλικάδωv. Μόνο στηvπρωτεύουσα Σαντιάγο, 600.000 άvθρωπoι ζoύσαv σε παράγκες. Τα δύo τρίτα τωv αγρoτικώv οικιών είχαv χωματέvιo πάτωμα. Μόvo τo 10% είχε ηλεκτρικό ρεύμα. Οι άvεργoι ξεπερvoύσαv τις 300.000 (8,3%). 1,5 εκατoμ. παιδιά υπoσιτίζovταv εvώ 600.000 ήταv πvευματικά καθυστερημένα εξαιτίας της έλλειψης τωv στoιχειωδώv μέσωv ζωής. Τo 15% τωv Χιλιαvώv πάvω από 15 ετώvήταv αvαλφάβητoι[1].

Ο δεύτερος είναι η δραστηριοποίηση των λαϊκών στρωμάτων και η αντίθεσή τους στις κυρίαρχες πολιτικές. Η άνοδος των κοινωνικών αγώνων αντιμετωπίστηκε από την άρχουσα τάξη και τις κυβερνήσεις με ένταση της καταστολής αλλά και με προσπάθειες μεταρρυθμίσεων προκειμένου να εκτονωθεί η δυσαρέσκεια. Τίποτα από τα δύο δεν απέδωσε.

Η επικαιρότητα του έργου του Δημήτρη Μπάτση-Δημήτρης Καλτσώνης

 

»Η ανάπτυξη δεν μπορεί να περιοριστεί σε τουρισμό-οδοποιία»

εφημ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ

Η οικονομική κρίση μάς οδηγεί όλους στην ανάγκη αναστοχασμού. Τι έφταιξε και φτάσαμε ώς εδώ; Πώς θα βγούμε από το αδιέξοδο; Ποιος πρέπει να πληρώσει, οικονομικά και πολιτικά;

Ξαναδιάβασα πρόσφατα το βιβλίο του Δημήτρη Μπάτση «Η βαριά βιομηχανία στην Ελλάδα», το οποίο εκδόθηκεπρώτη φορά στα δύσκολα χρόνια μετά την απελευθέρωση, το 1947, και επανεκδόθηκε σε λιγότερο χαλεπούς καιρούς, το 1977 (εκδόσεις Κέδρος). Εκτοτε, έχει γνωρίσει πολλές επανεκδόσεις.

Στο βιβλίο αυτό, ο νομικός και οικονομολόγος Δ. Μπάτσης, γόνος εύπορης οικογένειας, απέδειξε συγκεκριμένα, με επιστημονική μέθοδο, στοιχεία και όχι γενικολογίες, ότι η Ελλάδα δεν είναι καταδικασμένη να είναι «ψωροκώσταινα». Απέδειξε πως διαθέτει όλες τις αναγκαίες προϋποθέσεις για να αναπτυχθεί ανεξάρτητα και να βγει από το χρόνιο φαύλο κύκλο της καθυστέρησης, της εξάρτησης, της φτώχειας, του δανεισμού.

 

Η Ελλάδα είναι αρκετά διαφορετική σήμερα από ό,τι ήταν μετά την απελευθέρωση. Εχει όμως πολλά πάγια χαρακτηριστικά και αδυναμίες. Επομένως, χωρίς να επιτρέπονται οι μηχανιστικές μεταφορές, οι προβληματισμοί του Δ. Μπάτση μπορούν να φανούν ιδιαίτερα χρήσιμοι και παραγωγικοί στη σύγχρονη οικονομική κρίση, η οποία, εκτός των άλλων, ξαναφέρνει στην επιφάνεια τις χρόνιες παθογένειες, τον κατά βάση εμπορομεσιτικό χαρακτήρα του ελληνικού κεφαλαίου.

Ποιοι ήταν, κατά το συγγραφέα, οι βασικοί όροι για μια ανεξάρτητη ανάπτυξη της Ελλάδας σε όφελος του λαού;

1 Η κατάργηση των εξωτερικών χρεών και του διεθνούς οικονομικού ελέγχου, η κατάργηση των προνομίων των ξένων εταιρειών, όλων των λεόντειων συμφωνιών με το ξένο κεφάλαιο.

2 Η χάραξη ενός σχεδίου βιομηχανικής ανάπτυξης, ιδίως της βαριάς βιομηχανίας, που θα αποτελούσε το βάθρο της οικονομικής ανεξαρτησίας της χώρας και την ατμομηχανή της ανάπτυξης. Το καθήκον αυτό, κατά τον Μπάτση, δεν μπορεί να αφεθεί στην ιδιωτική πρωτοβουλία, η οποία ούτε καθολικό σχέδιο μπορεί να χαράξει και, κυρίως, ενδιαφέρεται να επενδύσει μόνο όπου έχει εξασφαλισμένα υπερκέρδη. Μόνο ο δημόσιος τομέας, υπό τον άγρυπνο λαϊκό έλεγχο, μπορεί να αποτελέσει το μοχλό χάραξης και υλοποίησης ενός τέτοιου σχεδίου.

Ναζιστική βία και εγκλήματα του κράτους – Δημήτρης Καλτσώνης

Εισήγηση του Δημήτρη Καλτσώνη στο Συνέδριο για τα Ολοκαυτώματα ,Δήμος Βιάννου, Ν. Ηρακλείου, 16-17 Σεπτεμβρίου 2011

Θα πρέπει να αναμένεται η αύξηση της συχνότητας και της βιαιότητας των εγκλημάτων του κράτους τόσο στο εσωτερικό των κρατών όσο και στις διεθνείς σχέσεις. Οι σύγχρονες δημοκρατίες θα τείνουν ολοένα και περισσότερο να μοιάσουν με τα αυταρχικά καθεστώτα. Εκτός αν μιλήσουν οι λαοί και απαντήσουν στην πρόκληση με τους στίχους του Λειβαδίτη: «ερχόμαστε, παραμερίστε, κατεβαίνουμε σαν μια χιονοστιβάδα που όσο κατηφορίζει μεγαλώνει»…

Πηγή: http://kaltsonis.blogspot.gr/

Α. Ολοκαύτωμα και κρατική τρομοκρατία

1. Το ολοκαύτωμα, η ομαδική σφαγή αμάχων, είναι ένα από τα μέσα που χρησιμοποίησε ο ναζισμός για την επιβολή του τρόμου στους λαούς και την κάμψη των διαθέσεων αντίστασής τους στη ναζιστική κυριαρχία. Πρόκειται για μια μορφή κρατικής τρομοκρατίας την οποία άσκησε με συστηματικό τρόπο η ναζιστική Γερμανία κυρίως στις κατεχόμενες χώρες αλλά, με παρόμοιες μορφές, και στο εσωτερικό της.

Τέτοιες, ακραίες μορφές κρατικής τρομοκρατίας δεν είναι άγνωστες, ούτε πριν ούτε μετά την εμφάνιση του ναζιστικού φαινομένου. Οι αποικιοκρατικές δυνάμεις της δυτικής Ευρώπης αξιοποίησαν παρόμοιες ακραίες μεθόδους για να διατηρήσουν τις αποικίες τους. Αλλά και κατά το β’ παγκόσμιο πόλεμο, οι αστικές δημοκρατίες χρησιμοποίησαν την κρατική τρομοκρατία όπως φαίνεται στο παράδειγμα του ισοπεδωτικού βομβαρδισμού της Δρέσδης ή στο πυρηνικό ολοκαύτωμα της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι.

2. Η κρατική καταστολή στο ναζιστικό καθεστώς διαθέτει υποτυπώδη νομική βάση. Τούτο συμβαίνει επειδή ο νόμος είναι πάντοτε χρήσιμος ως ιδεολογικό εργαλείο νομιμοποίησης της καταστολής. Ωστόσο, η ναζιστική νομοθεσία διακρίνεται για τον εύκαμπτο χαρακτήρα της: πρώτο οι διατυπώσεις της είναι εξαιρετικά ασαφείς και ευρείες ώστε να παρέχουν στη διοίκηση και στα όργανα καταστολής ευρύτατα περιθώρια ερμηνείας και εφαρμογής και δεύτερο, επιτρέπεται ο ανά πάσα στιγμή παραμερισμός τους προκειμένου να υλοποιηθεί η βούληση του κράτους όπως αυτή ενσαρκώνεται από τον ηγέτη και τα υπαγόμενα σε αυτόν όργανα. Έτσι, τελικά, η καταστολή δεν υπάγεται σε περιοριστικούς κανόνες[1].

3. Το ναζιστικό καθεστώς έχει ανάγκη αυτή ακριβώς την αχαλίνωτη χρήση βίας εξαιτίας της κοινωνικής του φύσης: εξυπηρετεί και αναπαράγει τις πιο ακραίες, αντιδραστικές επιδιώξεις του μονοπωλιακού κεφαλαίου με τον πλέον ριζικό τρόπο[2]. Τούτο γίνεται σε βάρος των στοιχειωδέστερων συμφερόντων της συντριπτικής πλειοψηφίας του πληθυσμού: πρώτα απ’ όλα της εργατικής τάξης αλλά και των μικροαστικών στρωμάτων της πόλης και της υπαίθρου.

Αυτή η με ακραίο τρόπο προώθηση των συμφερόντων του μονοπωλιακού κεφαλαίου δεν μπορεί να αντισταθμιστεί με ιδεολογική επίδραση στις εκμεταλλευόμενες τάξεις. Απαιτείται δραστική καταστολή, φόβος και τρόμος για να καμφθεί η βούληση, να ισοπεδωθεί η συνείδηση.

Β. Η μεταπολεμική περίοδος

1. Η περίοδος που ακολούθησε την αντιφασιστική νίκη των λαών διαφοροποίησε σχετικά την εικόνα. Στο μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη εξακολούθησαν να υπάρχουν διάφορων μορφών δικτατορικά καθεστώτα και στρατιωτικο-φασιστικές δικτατορίες, ακόμη και στην Ευρώπη μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1970. Εδώ ξαναβρίσκουμε, στον ένα ή άλλο βαθμό, τη χρήση κρατικής βίας με τα χαρακτηριστικά που προαναφέρθηκαν.

2. Η αλλαγή του συσχετισμού των δυνάμεων όμως και η διαφοροποίηση των αισθημάτων των λαών υπό το βάρος της εμπειρίας του φασισμού, συντέλεσαν ώστε σε μια σειρά χώρες, με πυρήνα τη δυτική Ευρώπη, να σταθεροποιηθεί η αστική δημοκρατία και να περιοριστεί και εκλογικευθεί η κρατική βία.

Το βάρος πλέον έπεφτε στην εκμαίευση της κοινωνικής συναίνεσης. Αυτό επιτεύχθηκε μέσω της ανάπτυξης, ακόμη και διόγκωσης της εργατικής αριστοκρατίας. Με λίγα λόγια, ένα μέρος της καταλήστευσης του τρίτου κόσμου από τις αναπτυγμένες κεφαλαιοκρατικές δυνάμεις διοχετεύθηκε στα λαϊκά στρώματα των χωρών τους προκειμένου να κατευναστούν οι αντιθέσεις και να εξαγοραστεί μέρος τουλάχιστον της ηγεσίας της εργατικής τάξης[3].

Αυτό δεν απέκλειε ξεσπάσματα έκνομης βίας όταν οι κοινωνικές συγκρούσεις εντείνονταν. Αυτό μας δείχνει το παράδειγμα του Μάη του 1968, η αιματηρή καταστολή των Αλγερινών στο Παρίσι με τους δεκάδες νεκρούς το 1962 κά.

Δημήτρης Καλτσώνης: Ναι στη δυνατότητα του λαού να ανακαλεί τους αιρετούς εκπροσώπους του

Την ανάγκη υιοθέτησης βαθιά δημοκρατικών θεσμών στην επικείμενη διαδικασία της συνταγματικής αναθεώρησης τονίζει με συνέντευξή του στο «ΠΑΡΟΝ» ο Δημήτρης Καλτσώνης.

Ο επίκουρος καθηγητής Θεωρίας Κράτους και Δικαίου του Παντείου Πανεπιστημίου είναι αντίθετος σε προτάσεις που στοχεύουν στην ενίσχυση της εκτελεστικής εξουσίας (απευθείας εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας από τον λαό, αλλαγή πολιτεύματος σε ημιπροεδρικό, δημιουργία δεύτερου νομοθετικού σώματος) και κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για το ενδεχόμενο η αναθεώρηση του καταστατικού χάρτη της χώρας να κινηθεί προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης της απεμπόλησης της εθνικής κυριαρχίας.

Αντίθετα, προτείνει να δοθεί η δυνατότητα ανάκλησης των αιρετών εκπροσώπων του λαού, την υιοθέτηση της απλής αναλογικής ως συνταγματικά κατοχυρωμένου εκλογικού συστήματος και την εισαγωγή θεσμών όπως το δημοψήφισμα έπειτα από πρωτοβουλία των πολιτών. 

Ακόμη, ο κ. Καλτσώνης τάσσεται κατά του διορισμού της ηγεσίας της Δικαιοσύνης από την εκάστοτε κυβέρνηση, ενώ επισημαίνει πως καμία ανεξάρτητη αρχή δεν μπορεί να είναι «πραγματικά ανεξάρτητη». 

Συνέντευξη στον Παναγιώτη Τζαννετάτο

1.Σε λίγο καιρό ξεκινά και επίσημα η περίοδος  που ορίζει το Σύνταγμα για αναθεώρηση. Θεωρείτε ότι η αναθεώρηση αυτή είναι επιβεβλημένη; Για ποιους λόγους;

Η αναθεώρηση του Συντάγματος θα ήταν χρήσιμη μόνο αν μπορούσε να συμβάλλει στη διάνοιξη οδών για ενεργητικότερη παρέμβαση του λαϊκού παράγοντα. Η υπέρβαση της κρίσης, η υπεράσπιση της εθνικής κυριαρχίας, η υπεράσπιση των δικαιωμάτων των εργαζομένων, της ίδιας της ζωής και της αξιοπρέπειάς τους, η χάραξη μιας ανεξάρτητης αναπτυξιακής πολιτικής σε όφελος των ασθενέστερων και ευάλωτων κοινωνικών τάξεων και στρωμάτων θα μπορούσαν να διευκολυνθούν από συνταγματικές επιλογές που θα διεύρυναν τις δυνατότητες δημοκρατικής συμμετοχής του λαού.

Το αν η αναθεώρηση του Συντάγματος το καταφέρει αυτό, θα εξαρτηθεί από το συσχετισμό των κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων. Υπάρχει μάλιστα ο κίνδυνος, υπό τις παρούσες λίγο πολύ συνθήκες, η αναθεώρηση του καταστατικού Χάρτη της χώρας να κινηθεί σε αντίθετη κατεύθυνση, δηλαδή να ενισχύσει και να παγιώσει την απεμπόληση της εθνικής κυριαρχίας, τη δραματική συρρίκνωση της δημοκρατίας, την κατάργηση των όποιων κατακτήσεων και δικαιωμάτων του λαού. Δεν αποκλείεται επίσης η επικείμενη αναθεώρηση να κινηθεί σε απολύτως ανώδυνες αλλαγές που θα επιχειρούν μόνο να εκτονώσουν την κοινωνική δυσαρέσκεια και να εξωραϊσουν το χρεοκοπημένο πολιτικό σύστημα.

2.Στο δημόσιο διάλογο έχουν ήδη διατυπωθεί σειρά προτάσεων για την αναθεώρηση. Μεταξύ αυτών, η δημιουργία δεύτερου νομοθετικού σώματος (Γερουσίας), και η ενίσχυση της εκτελεστικής εξουσίας έναντι των υπολοίπων προκειμένου να υπάρχει πολιτική σταθερότητα. Συμφωνείτε με τις θέσεις αυτές; Έχει υποστηριχθεί η ανάγκη της απευθείας εκλογής του ΠτΔ από το λαό. Έχουν γίνει προτάσεις που αφορούν στην αλλαγή του πολιτεύματος σε ημιπροεδρικό, μέσω μιας αναθεώρησης Συντακτικού χαρακτήρα. Συμφωνείτε με την άποψη αυτή;

Όλες οι παραπάνω προτάσεις βρίσκονται στη λογική της ενίσχυσης της εκτελεστικής εξουσίας, της αποδυνάμωσης της Βουλής και της λαϊκής δημοκρατικής συμμετοχής. Οι οδυνηρές εμπειρίες τόσο των χρόνων που προηγήθηκαν της κρίσης όσο και οι τρέχουσες δείχνουν ότι δεν έχουμε ανάγκη από μια ακόμη περισσότερο ενισχυμένη και ανεξέλεγκτη από το λαό εξουσία.Τέτοιες προτάσεις αντικειμενικά οδηγούν στην επιβολή ακόμη πιο σκληρών αντιλαϊκών πολιτικών. Αφαιρούν από το λαό τα μέσα που έχει για να αντιδράσει. Στοχεύουν στην οικοδόμηση μια σιδερόφραχτης δημοκρατίας. Η ιστορία διδάσκει ότι ο περιορισμός της δημοκρατίας, με όποιο τρόπο και αν γίνεται, με όποια μορφή, σωρεύει περισσότερα δεινά για το λαό. Αντίθετα, χρειαζόμαστε πιο ισχυρή λαϊκή δημοκρατική παρουσία, ενίσχυση των αντιπροσωπευτικών θεσμών, των δημοκρατικών ελευθεριών, εισαγωγή θεσμών άμεσης δημοκρατίας.

Δημήτρης Καλτσώνης: Πλήγμα σε βάρος του λαού η απόφαση του Eurogroup

Ας μην ξεχνάμε ένα βασικό δίδαγμα της ιστορίας: όσο πιο σθεναρή στάση κρατά ένας λαός, τόσο περισσότερο εξουδετερώνει τις πιέσεις που ασκούνται από τις ηγεμονικές δυνάμεις και τους ισχυρούς. Όσο περισσότερο υποχωρεί, τόσο αυξάνονται οι απαιτήσεις των δυναστών του. Ο Θουκυδίδης έγραφε: «ου τοις άρχειν βουλομένοις μέμφομαι, αλλά τοις υπακούειν ετοιμοτέροις ούσιν» – δεν μέμφομαι αυτούς που θέλουν να εξουσιάζουν αλλά εκείνους που πρόθυμα υποτάσσονται σε αυτούς.

Πηγή: kathimerini.com.cy

Πλήγμα σε βάρος του κυπριακού λαού, σε βάρος της οικονομικής ανεξαρτησίας της Κυπριακής Δημοκρατίας, καθώς και απόδειξη των γεωπολιτικών αντιθέσεων που υφίστανται στην περιοχή, χαρακτηρίζει την απόφαση του Eurogroup, για «κούρεμα» των καταθέσεων στην Κύπρο, ο Επίκουρος Καθηγητής στον τομέα Κράτος και Δίκαιο του Παντείου Πανεπιστημίου Αθηνών, Δημήτρης Καλτσώνης σε δηλώσεις του στο ΚΥΠΕ, αναφορικά με το χαρακτήρα που λαμβάνει η χρηματοπιστωτική κρίση στην Κύπρο.

Σύμφωνα με τον ίδιο, η αντίδραση της Βουλής των Αντιπροσώπων αποδεικνύει ότι οι λαοί έχουν τη δυνατότητα να ασκήσουν πίεση, σημειώνοντας ότι υπάρχουν εναλλακτικά σενάρια, όχι μόνο για το δανεισμό, αλλά και για την αντιμετώπιση των όποιων προβλημάτων με άλλα κριτήρια. Αυτό που απαιτείται, όπως αναφέρει, είναι η ενεργητικότερη αναζήτηση διεθνών συμμαχιών και ισορροπιών, χωρίς τις μέχρι σήμερα παραδεδεγμένες μονομέρειες και αγκυλώσεις.

Ακολουθεί η πλήρης συνέντευξη:

–Πώς κρίνετε την απόφαση του Eurogroup όσον αφορά την Κύπρο και το κούρεμα των καταθέσεων. Ποιες μπορεί να είναι οι επιπτώσεις του στο σύνολο της ΕΕ; Ήταν μία απόφαση στο πλαίσιο της συνταγματικής τάξης;

ΔΚ: Νομίζω πως πρέπει να διακρίνουμε μερικές βασικές πτυχές της απόφασης. Πρώτο, αποτελεί σοβαρότατο πλήγμα σε βάρος του κυπριακού λαού. Ειδικά η απόφαση για «κούρεμα» των μικροκαταθέσεων είναι νομικά, πολιτικά και ηθικά έωλη. Δεύτερο, συνιστά πλήγμα σε βάρος της ίδιας της οικονομικής ανεξαρτησίας της χώρας αφού, με την απόφαση αυτή, πλήττεται βάναυσα ο βασικός τομέας της οικονομίας της. Τρίτο, είναι έκδηλες οι γεωπολιτικές αντιπαραθέσεις που μέχρι πρότινος υπέβοσκαν και τώρα ανέρχονται με ταχύ και βίαιο τρόπο στην επιφάνεια.

Διαφαίνεται σήμερα ακόμη καθαρότερα ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν αποτελεί ένωση ισότιμων εταίρων. Πίσω από την τυπική ισοτιμία (που και αυτή έχει σε αρκετές περιπτώσεις καμφθεί) βρίσκονται σχέσεις ανισοτιμίας, ακόμη και εκμετάλλευσης. Είναι εμφανής η προσπάθεια της Γερμανίας και εν γένει των ισχυρών, ηγεμονικών δυνάμεων να καταρρακώσουν και να ελέγξουν πλήρως την οικονομία των ασθενέστερων κρατών, να αντλήσουν κέρδη από τη δυστυχία των λαών. Το ευρωπαϊκό κεκτημένο και η αλληλεγγύη εξανεμίζονται ενώπιον της κυριαρχίας των ηγεμονικών δυνάμεων και των πολυεθνικών ομίλων. Η εθνική κυριαρχία, ακόμη και η δημοκρατία βρίσκονται στο στόχαστρο. Για τους σκοπούς αυτούς χρησιμοποίησαν το ευρώ, αύριο είναι πιθανό οι ίδιοι να το απαρνηθούν, αν εκτιμήσουν ότι οι σκοποί τους εξυπηρετούνται προσφορότερα χωρίς αυτό.

–Τι αντανάκλαση θεωρείτε ότι θα έχει το «όχι» της κυπριακής Βουλής στη συγκεκριμένη απόφαση; Μπορεί να οδηγηθεί σε χρεωκοπία;

ΔΚ: Αποδεικνύεται για μια ακόμη φορά, ιδίως μετά το ΟΧΙ στο σχέδιο Ανάν, ότι οι λαοί έχουν τη δυνατότητα να ασκήσουν πίεση. Μπορούν να αναγκάζουν τις πολιτικές δυνάμεις να αναπροσαρμόζουν τις επιλογές τους, έστω και προσωρινά, έστω και εν μέρει. Διαθέτουν τη δυνατότητα να αντιμετωπίζουν τους κυνικούς εκβιασμούς των ισχυρών. Αυτό μπορεί να είναι παροδικό. Η προσπάθεια των ηγεμονικών δυνάμεων για κυριαρχία θα συνεχιστεί. Ο πόλεμος δεν τελείωσε.

Κερδήθηκε όμως μια σημαντική μάχη. Η απόφαση της κυπριακής Βουλής ενέχει υψηλή συμβολική αξία, όχι μόνο για τον κυπριακό λαό, αλλά για όλους τους λαούς της Ευρώπης, ιδιαίτερα για εκείνους που βρίσκονται πιο άμεσα στο μάτι του κυκλώνα. Ωστόσο, χρειάζεται να σμιλευθεί μια συνολικότερη και πιο σταθερή εναντίωση στις πολιτικές των ισχυρών οικονομικών συμφερόντων και των ηγεμονικών δυνάμεων. Θα χρειαστεί ένα καθολικό ΟΧΙ.

Κράτος και κατανομή των μέσων κατανάλωσης στις σοσιαλιστικές κοινωνίες-Δημήτρης Καλτσώνης

Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Ουτοπία, τεύχος 100, Σεπτ-Οκτ 2012

via Εργατικός Αγώνας

Η Κριτική του προγράμματος της Γκότα του Κ. Μαρξ αποτέλεσε ένα έργο σταθμό στη μαρξιστική σκέψη. Εκεί βρίσκεται, ανάμεσα σε άλλα, ο πυρήνας της μαρξιστικής ανάλυσης για την ανάγκη και το χαρακτήρα της κρατικής εξουσίας μετά τη σοσιαλιστική επανάσταση καθώς και η προβληματική της κατανομής των μέσων κατανάλωσης στη σοσιαλιστική κοινωνία. Αμφότερα τα θέματα απασχόλησαν και απασχολούν τη μαρξιστική θεωρία αλλά και τις πρακτικές εφαρμογές.

Το πρώτο που ξεκαθαρίζει ο Μαρξ στο εν λόγω έργο του είναι ότι κατά τη μεταβατική περίοδο από την καπιταλιστική κοινωνία στην κομμουνιστική υπάρχει ανάγκη από την πολιτική εξουσία της εργατικής τάξης, την «επαναστατική δικτατορία του προλεταριάτου». Τα χαρακτηριστικά αυτής της πολιτικής κυριαρχίας της εργατικής τάξης ο Μαρξ τα είχε διακρίνει και συστηματοποιήσει στην εμπειρία της Παρισινής Κομμούνας: ένοπλος λαός, αιρετότητα, ανακλητότητα όλων των δημόσιων λειτουργών, εναλλαγή τους, έλεγχός τους από τα κάτω, κατάργηση κάθε μισθολογικού και άλλου προνομίου των κυβερνητικών και λοιπών αξιωματούχων. Ένα δεύτερο σημαντικό θέμα με το οποίο καταπιάστηκε ο Μαρξ στο προαναφερθέν έργο του είναι η κατανομή των μέσων κατανάλωσης στη μεταβατική αυτή ιστορική περίοδο.

Η κατανομή, γενικά, καθορίζεται πρώτιστα από το κοινωνικο-οικονομικό σύστημα στο οποίο αναφέρεται. Καθορίζεται δηλαδή από το επίπεδο ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων και από τις σχέσεις παραγωγής. Από την άλλη, η κατανομή αντεπιδρά στις σχέσεις παραγωγής, τις επιβεβαιώνει ή τείνει να τις αναιρέσει. Μέσω αυτής της αντεπίδρασης ασκεί επιρροή στις παραγωγικές δυνάμεις επιταχύνοντας ή επιβραδύνοντας την ανάπτυξή τους. Το κράτος γενικά παρεμβαίνει για τη διασφάλιση της αναπαραγωγής των εκάστοτε κυρίαρχων σχέσεων παραγωγής. Μπορεί να παρεμβαίνει με διάφορες μορφές στην κατανομή αντεπιδρώντας επίσης με αυτό τον τρόπο στις σχέσεις παραγωγής.

Η Βενεζουέλα του Τσάβες χωρίς τον Τσάβες – Δημήτρης Καλτσώνης

Ούγκο Τσάβες. Ο άνθρωπος που άλλαξε τη μοίρα ενός λαού.

Το news247, μίλησε με τον Δημήτρη Καλτσώνη, επίκουρο καθηγητή θεωρίας κράτους και δικαίου,  στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, για τις αλλαγές που προώθησε στη Βενεζουέλα ο Ούγκο Τσάβες, αλλά και το μέλλον της χώρας, χωρίς τον ίδιο στο τιμόνι.

από τον Στέφανο Νικήτα

Πως ανέβηκε στην εξουσία ο Ούγκο Τσάβες. Από την ίδρυση του Μπολιβαριανού Επαναστατικού Κινήματος  200 το 1983 στην προεδρία. Πως τα κατάφερε;

Η άνοδος του Τσάβες στην προεδρία ήταν αποτέλεσμα της βαθιάς κοινωνικής δυσαρέσκειας που επικρατούσε στη Βενεζουέλα ήδη από τη δεκαετία του 1980. Οι πολιτικές των κυβερνήσεων του δικομματισμού και τα προγράμματα εξοντωτικής λιτότητας που είχαν επιβάλλει μαζί με το ΔΝΤ είχαν οξύνει στο έπακρο τη φτώχεια. Οι κοινωνικές ανισότητες είχαν διευρυνθεί σε μια χώρα που είναι από τους μεγαλύτερους πετρελαιοπαραγωγούς του κόσμου. Η πτώση του βιοτικού επιπέδου των λαϊκών στρωμάτων οδήγησε στην εξέγερση του Φεβρουαρίου του 1989 η οποία καταπνίγηκε από τις ένοπλες δυνάμεις με χιλιάδες θύματα.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, το βιοτικό επίπεδό τους δέχτηκε νέα πλήγματα ως συνέπεια των νεοφιλελεύθερων μέτρων και των ιδιωτικοποιήσεων του πετρελαίου και άλλων τομέων της οικονομίας που υιοθετήθηκαν κάτω από τις επίμονες οδηγίες του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου αλλά και τις  έντονες άμεσες πιέσεις των ΗΠΑ. Η καταλήστευση του εθνικού πλούτου από την εγχώρια ολιγαρχία και τις ΗΠΑ εντάθηκε. Η κατάσταση αυτή δημιούργησε ισχυρές κοινωνικές εντάσεις. Οι διαμαρτυρίες και οι αγώνες των λαϊκών στρωμάτων ισχυροποιήθηκαν. Απεργίες και διαδηλώσεις χαρακτήρισαν όλη τη δεκαετία του 1990.

Πέρα από τη λαϊκή εξέγερση του Φεβρουαρίου 1989, τις απεργίες και κοινωνικές διαμαρτυρίες της δεκαετίας του 1990, έκφραση της κοινωνικής αναταραχής υπήρξε η εκδήλωση δύο αποτυχημένων πραξικοπήματων το 1992 στα οποία συμμετείχε σημαντικό τμήμα των ενόπλων δυνάμεων. Το ένα από τα δύο πραξικοπήματα, του οποίου ηγήθηκε ο μετέπειτα πρόεδρος Ούγκο Τσάβες και που είχε ως στόχο την ανατροπή της ιδιωτικοποίησης του πετρελαϊκού τομέα, είχε τεράστια επίδραση στις πολιτικές εξελίξεις παρά την αποτυχία του. Βασικό αίτημα των εξεγερθέντων στρατιωτικών υπήρξε ακριβώς η αντίθεση στην ιδιωτικοποίηση του πετρελαϊκού τομέα.

Οι κοινωνικοί αγώνες ως υπόβαθρο της λατινοαμερικάνικης ποίησης-Δημήτρης Καλτσώνης

Ο Σιμόν Μπολιβάρ σε γκράφιτι δρόμου στο Καράκας 

 Οι καλύτερες μέρες μπορούν να έρθουν αν συγκροτηθεί ένα λαϊκό μέτωπο, ένα δημοκρατικό, πατριωτικό μέτωπο το οποίο θα τα βάλει με τους κάθε λογής δυνάστες(…)Επειδή θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς ότι το έργο αυτό φαντάζει σήμερα πολύ δύσκολο, ίσως και ακατόρθωτο, ας θυμηθούμε το Νερούδα που απευθυνόμενος στους αμερικανοστήρικτους δικτάτορες της Λ. Αμερικής έγραφε:

«τι μπορείς εσύ καταραμένε, ενάντια στον αγέρα;». 

 Πηγή:syllogosgk.blogspot.gr/

 Τι είναι αυτό που μας γοητεύει στη Λατ. Αμερική, στη λατινοαμερικάνικη ποίηση; Όσο και αν αναζητήσει κανείς την απάντηση, θα καταλήξει πάντοτε στις ίδιες περίπου απαντήσεις.

Πρώτο, γοητεύει η εξωτική Λ. Αμερική και η ποίησή της. Η Λ. Αμερική αποτέλεσε ένα χωνευτήρι πολιτισμών, ένα αμάλγαμα του ιθαγενούς πολιτισμού, του πολιτισμού των ευρωπαίων αποίκων, του πολιτισμού των μαύρων σκλάβων που ήρθαν από την Αφρική, των Ασιατών μεταναστών. Το συνολικό αποτέλεσμα είναι αυτό το τόσο οικείο αλλά και παράλληλα τόσο εξωτικό μίγμα που συγκινεί.

Δεύτερο, γοητεύει η βασανισμένη Λ. Αμερική και η ποίησή της. Οι λαοί της Λ. Αμερικής είναι ζυμωμένοι με τη μακρόχρονη ισπανική αποικιοκρατία, με την ιμπεριαλιστική επικυριαρχία. Η αγριότητα της εκμετάλλευσης, της κοινωνικής αδικίας είναι θεμελιώδη συστατικά της ζωής των λαών αυτών. Στη Λ. Αμερική υπάρχει η πλέον ανισότιμη κατανομή εισοδήματος και κοινωνικού πλούτου, η κοινωνική αδικία είναι κραυγαλέα. Όλα αυτά βρίσκουν την αντανάκλασή τους και στην ποίηση. 

Απεικόνιση του ηρωικού θανάτου του Τουπάκ Αμάρου

Τρίτο, αυτό που κυρίως γοητεύει στη Λ. Αμερική και στην ποίησή της είναι ότι είναι ανυπότακτη. Η ζωή και η ποίηση των λαών της περιοχής σηματοδοτούνται από τους κοινωνικούς αγώνες: από τους αγώνες των ιθαγενών ενάντια στην αποικιοκρατία και τον θρυλικό Τουπάκ Αμάρου μέχρι τους σύγχρονους αγώνες ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του νερού στη Βολιβία που κόστισαν τόσους και τόσους νεκρούς και από τους αγώνες για την εθνική ανεξαρτησία του 19^ου αιώνα μέχρι τη μεξικάνικη επανάσταση, τον Αιμιλιάνο Ζαπάτα και τους σύγχρονους Ζαπατίστας.

Το Σύνταγμα και η τήρησή του – Δημήτρης Καλτσώνης

 »Το Σύνταγμα θα μας απασχολήσει στο επόμενο διάστημα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι το κέντρο των εξελίξεων βρίσκεται στις διατάξεις του. Οι κυρίαρχες δυνάμεις θα συνεχίσουν να παραβιάζουν συστηματικά τις διατάξεις του προκειμένου να φέρουν σε πέρας το έργο της κατεδάφισης των κατακτήσεων των εργαζομένων. Παράλληλα, θα επικαλούνται το Σύνταγμα, τη νομιμότητα και την ανάγκη τήρησής τους μόνο όταν θέλουν να καταφέρουν πλήγμα στις αντιδράσεις και στους αγώνες του λαού. Αλλά αυτή η επίκληση της συνταγματικής νομιμότητας είναι επιλεκτική και προσχηματική.»

εφημ. Ελλάδα, 2/1/2013

Το τελευταίο διάστημα έχουν πληθύνει οι αναφορές στον τύπο στην ανάγκη τήρησης του Συντάγματος και της νομιμότητας, στους κινδύνους της ανομίας. Κάποιες παραδοχές που μαθαίνουμε από τους γονείς, στο σχολείο και, αργότερα, στο πανεπιστήμιο είναι ότι το Σύνταγμα μιας χώρας είναι ο θεμελιώδης νόμος της, ότι όλα πρέπει να υποτάσσονται σε αυτό, ότι όλοι οι νόμοι και οι διοικητικές πράξεις πρέπει να είναι συμβατοί με αυτό, ότι κρατικοί λειτουργοί και οι πολίτες οφείλουν σεβασμό στο Σύνταγμα.

Συνήθως όμως, το μέσο άνθρωπο, σπάνια τον απασχολούν τέτοιοι προβληματισμοί αφού η καθημερινότητά του δε φαίνεται να εμπλέκεται με συνταγματικές διατάξεις και τα παρόμοια. Οι πρόσφατες εξελίξεις και η δίνη στην οποία έχει βρεθεί ο ελληνικός λαός τα τελευταία χρόνια έρχονται να φωτίσουν με ένα διαφορετικό τρόπο αυτά τα θέματα.

Η ανομία των κυβερνώντων

Είναι αυτονόητο ότι την υποχρέωση τήρησης του Συντάγματος έχουν πρώτιστα οι κυβερνώντες, καταρχήν γιατί έχουν την ευθύνη της διακυβέρνησης αλλά και γιατί πρέπει να δίνουν το παράδειγμα. Εδώ όμως τα πράγματα περιπλέκονται. Τι διδάσκει η εμπειρία;

Τα όσα έχουν συμβεί τα τελευταία χρόνια είναι χαρακτηριστικά. Πρόσφατα, σε ένα μόνο άρθρο, η κυβέρνηση έφερε για ψήφιση εκατοντάδες νομοσχέδια υπαγορευμένα από την τρόικα παραβιάζοντας κάθε έννοια εθνικής κυριαρχίας και τήρησης του Συντάγματος. Γενικότερα οι κυβερνήσεις της κρίσης νομοθετούν ερήμην της Βουλής με Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου που κάθε άλλο παρά πληρούν τα κριτήρια του άρθρου 44 παρ. 1 και άλλοτε με τη διαδικασία του κατεπείγοντος. Τα Μνημόνια ψηφίστηκαν από τη Βουλή αλλά όχι με την απαιτούμενη κατά το άρθρο 28 παρ. 3 πλειοψηφία των 3/5. Κάποιες από τις δανειακές συμβάσεις δεν ήρθαν ούτε για κύρωση στη Βουλή όπως επιτάσσει το άρθρο 36 παρ. 2 του Συντάγματος.

Ένα βασικό δίλημμα που τίθεται σε κάθε μεγάλη κρίση – Δημήτρης Καλτσώνης

»Ιδίως από το 2008, τα νομοθετήματα που υιοθετούνται δεν είναι καρπός της λαϊκής βούλησης αλλά προϊόν υπαγόρευσης των δανειστών, της ΕΕ και του ΔΝΤ σε συνεργασία με τις εγχώριες κυβερνήσεις. Απαιτείται, επομένως, η ανάκτηση της πολιτικής και οικονομικής κυριαρχίας του λαού,ένας τολμηρός,ριζικός εκδημοκρατισμός συνολικά του πολιτικού και νομικού συστήματος έτσι ώστε η λαϊκή κυριαρχία να αποκτήσει κυριολεκτικό περιεχόμενο, να πάψει να αποτελεί “ένα των μύθων του νεωτέρου δημοσίου βίου”,όπως επισήμαινε ο Αλέξανδρος Σβώλος. Τέτοιες αλλαγές θα δώσουν στο λαό τη δυνατότητα να αποφασίσει ο ίδιος για τον τρόπο διεξόδου από την κρίση και για το είδος της κοινωνικο-οικονομικής ανάπτυξης που επιθυμεί.»

 εφημ. Έθνος/Ιστορία (τευχ.3), 8/12/2012, σελ. 69-71

via www.kaltsonis.blogspot.gr

Κάθε κρίση οδηγεί στη διατύπωση του διλήμματος: απαιτείται περισσότερη ή λιγότερη δημοκρατία, απαιτείται ουσιαστικότερη συμμετοχή της κοινωνίας στη λήψη των αποφάσεων που θα επιλύσουν τα προβλήματα ή το αντίθετο αποδυνάμωσή της;

Η επιλογή γέρνει συνήθως στη δεύτερη εκδοχή. Η λήψη οδυνηρών οικονομικών μέτρων που πλήττουν βίαια τα δικαιώματα και το βιοτικό επίπεδο της μεγάλης πλειονότητας της κοινωνίας προκαλεί, όπως είναι ευνόητο, οξύτατες αντιδράσεις. Έτσι, προκειμένου να μπορέσουν να εφαρμοστούν τα εν λόγω μέτρα, προκειμένου να γίνει βίαιη αναδιανομή του πλούτου σε όφελος των λίγων “εχόντων” και σε βάρος των πολλών “μη κατεχόντων”, περιορίζεται η όποια συμμετοχή του λαού στις διαδικασίες συζήτησης και λήψης απόφασης. Περιορίζονται οι ελευθερίες και τα δικαιώματα συλλογικής δράσης και αντίστασης.

 Η εμπειρία του μεσοπολέμου

Η επιλογή αυτή φάνηκε με ιδιαίτερη ευκρίνεια στην κρίση που ξέσπασε το 1929 και εκδηλώθηκε στη χώρα μας λίγο αργότερα. Έτσι, ο Ελευθέριος Βενιζέλος πρότεινε το 1932 την αναθεώρηση του δημοκρατικού Συντάγματος του 1927 στη λογική της ενίσχυσης των εξουσιών του Προέδρου της Δημοκρατίας και εν γένει της εκτελεστικής εξουσίας. Το δρακόντειο άρθρο 48 το οποίο εισηγήθηκε, και το οποίο συνάντησε τη σύμφωνη γνώμη των δυο μεγάλων πολιτικών παρατάξεων της εποχής, ήταν πανομοιότυπο του αντίστοιχου άρθρου του γερμανικού Συντάγματος της Βαϊμάρης του 1919. Έδινε τη δυνατότητα στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας όταν «η δημόσια τάξη και ασφάλεια» της χώρας βρίσκονται σε κίνδυνο να «μπορεί να λάβει τα αναγκαία μέτρα για την αποκατάσταση της δημόσιας τάξης και ασφάλειας και, σε περίπτωση ανάγκης, να παρέμβει χρησιμοποιώντας την ένοπλη δύναμη». Για το σκοπό αυτό μπορούσε «προσωρινά να άρει, εν όλω ή εν μέρει, τα θεμελιώδη δικαιώματα».

Η κατάληξη είναι γνωστή. Το άρθρο αυτό του Συντάγματος της Βαϊμάρης αξιοποιήθηκε 250 φορές μέχρι που κατέληξε στην κατάλυση της δημοκρατίας από το ναζισμό. Στην Ελλάδα, για συγκυριακούς λόγους δεν προχώρησε η πρόταση αναθεώρησης. Όμως, το δημοκρατικό Σύνταγμα του 1927 καταργήθηκε πραξικοπηματικά το 1935. Επανήλθε ο βασιλιάς και το Σύνταγμα της βασιλευόμενης δημοκρατίας του 1911 ενώ λίγο αργότερα, το 1936, καταλύθηκε και αυτό με την επιβολή της μοναρχοφασιστικής δικτατορίας του Μεταξά. Είχαν προηγηθεί μια σειρά αντιδημοκρατικά νομοθετήματα που προετοίμασαν ουσιαστικά αυτή την πορεία. Ενδεικτικά αναφέρω το ιδιώνυμο (ν. 4229/1929) και το νόμο 4879 του 1931 που απαγόρευε την απεργία στους δημοσίους υπαλλήλους.

Για μια φιλολαϊκή αναπτυξιακή πορεία-Δημήτρης Καλτσώνης

Πηγή:http://syllogosgk.blogspot.gr/

Αφετηρία της ανάλυσής μας είναι μια παραδοχή. Μια παραδοχή που επιβεβαιώνεται πλήρως, συντριπτικά από την πραγματικότητα: ότι η άρχουσα τάξη δεν μπορεί και δεν θέλει να εκπονήσει ένα σχέδιο βιομηχανικής ανάπτυξης και, πολύ περισσότερο, ένα σχέδιο ανάπτυξης σε όφελος του λαού αφού α. ο καπιταλισμός στην Ελλάδα είχε πάντοτε σχετικά χαμηλή υλικοτεχνική βάση, β. τα τελευταία χρόνια δυνάμωσε η εξάρτηση από το ξένο μονοπωλιακό κεφάλαιο, γ. το διεθνές μονοπωλιακό κεφάλαιο ελέγχει την ελληνική οικονομία και βασικούς τομείς της χώρας, δ. η χώρα έχει προσαρμόσει την οικονομία της, κυρίως στον τομέα των υπηρεσιών, ε. η βιομηχανική παραγωγική βάση της χώρας συρρικνώνεται.

Το έργο μιας αναπτυξιακής πολιτικής σε όφελος του λαού μπορεί να το φέρει σε πέρας μόνο μια κυβέρνηση των αντιιμπεριαλιστικών – αντιμονοπωλιακών δυνάμεων που θα βασίζεται στην εργατική τάξη και στα άλλα λαϊκά στρώματα.

Ένα τέτοιο σχέδιο πρέπει αναπόφευκτα να ξεκινά από την αντίθεση με τις πολιτικές της ΕΕ και του ΔΝΤ που μας έφεραν ως εδώ, που διέλυσαν τη βιομηχανική  και αγροτική οικονομία της χώρας, που όξυναν τις κοινωνικές ανισότητες. Πρέπει να ξεκινά από την αποδέσμευση από κάθε οικονομική, πολιτική και στρατιωτική εξάρτηση, από την αναζήτηση και αξιοποίηση της συνεργασίας άλλων διεθνών παραγόντων, πάντα σε πνεύμα ανεξαρτησίας και όχι υποτέλειας.

Ένα τέτοιο σχέδιο πρέπει να περιλαμβάνει:

Πρώτος βασικός πυλώνας: Η εθνικοποίηση των τραπεζών που είναι ο μοναδικός τρόπος για να ελεγχθεί βαθμιαία η καρδιά της οικονομίας, να γίνει προσπάθεια να προσανατολιστεί σε άλλου τύπου ανάπτυξη, να αρχίσει ο περιορισμός της ασυδοσίας και κυριαρχίας των ξένων και ντόπιων μονοπωλίων. Μόνο έτσι μπορεί να χτυπηθεί η ασυδοσία του χρηματιστικού κεφαλαίου, να χρηματοδοτηθεί η οικονομία με βάση τις προτεραιότητες που θα χαράξει μια λαϊκή κυβέρνηση. Αυτό πρέπει να συνδυαστεί με το αίτημα της διαγραφής του χρέους, την αντίθεση στην τρόικα και την αποδέσμευση τελικά από την ΕΕ ώστε να αποκτήσει η χώρα τα αναγκαία νομισματικά και αναπτυξιακά εργαλεία.

Δεύτερος βασικός πυλώνας: Πρέπει να εθνικοποιηθούν οι ΔΕΚΟ, οι επιχειρήσεις στρατηγικής σημασίας, ο ορυκτός πλούτος της χώρας, το νερό και όλες οι πλουτοπαραγωγικές της πηγές ώστε να αποκτήσει ο λαός τον έλεγχο των πιο σημαντικών τομέων της οικονομίας και τα κέρδη των επιχειρήσεων να μην τροφοδοτούν πλέον τις καταθέσεις των κεφαλαιοκρατών στην Ελβετία αλλά την κοινωνική πολιτική και ένα επενδυτικό πρόγραμμα ανάπτυξης σε όφελος του λαού.

Ειδικά για τον ορυκτό πλούτο, τα πετρελαϊκά κοιτάσματα που πιθανολογούνται, έχει σημασία το παράδειγμα της Βενεζουέλας και της Βολιβίας που κατοχύρωσαν και συνταγματικά τη δημόσια ιδιοκτησία των πλουτοπαραγωγικών τους πηγών και εξασφάλισαν έτσι την ισότιμη συνεργασία με τις ξένες εταιρείες, όπου αυτή ήταν αναγκαία λόγω έλλειψης τεχνογνωσίας.

Τρίτος βασικός πυλώνας: Η εθνικοποίηση των μεγάλων επιχειρήσεων των οποίων η ιδιοκτησία αδυνατεί, ή ισχυρίζεται πως αδυνατεί, να ανταπεξέλθει στις υποχρεώσεις της έναντι των εργαζομένων. Αυτές οι επιχειρήσεις πρέπει να ενταχθούν στο πανεθνικό αναπτυξιακό σχέδιο.

Παρουσίαση βιβλίου: ”Ο Τσε για το κράτος και την επανάσταση”- Δημήτρης Καλτσώνης

για να διαβάσετε τον πρόλογο του βιβλίου, πατήστε εδώ 

Δημήτρης Καλτσώνης:‘’Καμία ουσιαστική διαφορά μεταξύ Ομπάμα και Ρόμνεϊ’’

Ο καθηγητής Δημήτρης Καλτσώνης αναλύει τις σχέσεις των ΗΠΑ με τη λατινική Αμερική ενόψει των εκλογών της 6ης Νοεμβρίου. Τι λέει για τους δύο μονομάχους, την Αργεντινή το ΔΝΤ και το «σκοτεινό» παιχνίδι που παίζεται στην Κολομβία.

Πηγή: news247

από τον Στέφανο Νικήτα

O Δημήτρης Καλτσώνης, επ. καθηγητής, στον Τομέα Πολιτικών και Διοικητικών Θεσμών του Παντείου Πανεπιστημίου, μίλησε στο NEWS 247 για τις επικείμενες εκλογές στις ΗΠΑ και πώς το αποτέλεσμά τους μπορεί να επηρεάσει τις σχέσεις τους με τη Λατινική Αμερική.

Ο κ. Καλτσώνης, θεωρεί ότι η εξωτερική πολιτική του Ομπάμα και του Ρόμνεϊ, δεν διαφέρει ιδιαίτερα και αναλύει τους πραγματικούς λόγους που οι ΗΠΑ προσπαθούν να συμβιβάσουν τους αντάρτες της FARC με τη κυβέρνηση της Κολομβίας.

Ακόμα περιγράφει με μελανά χρώματα το Γκουαντάναμο, το οποίο χαρακτηρίζει ως σύμβολο ισχύς των ΗΠΑ και αναρωτιέται αν θα αποδοθεί δικαιοσύνη για τις στοχευμένες δολοφονίες που διατάσσουν κατά καιρούς οι… Αμερικανοί πρόεδροι.

Προ ημερών ο Ούγκο Τσάβες δήλωσε ότι αν ήταν Αμερικάνος θα ψήφιζε Μπάρακ Ομπάμα. Ποια η σχέση με τις Η.Π.Α την περίοδο, που πρόεδρος της Βενεζουέλας είναι ο Τσάβες; Πιστεύετε ότι θα εξομαλυνθούν οι σχέσεις σε μια πιθανή εκλογή Ρόμνεϊ; Τι χωρίζει τις δύο χώρες;

Σε δεύτερο πλάνο βρίσκεται στην ατζέντα της Αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής σήμερα η Βολιβία και γενικά οι χώρες τις Λατινικής Αμερικής καθώς οι ΗΠΑ έχουν αρκετά ανοιχτά μέτωπα σε άλλες περιοχές.

Ο Δημήτρης Καλτσώνης αρχικά αναφέρει ότι η αυτή τη στιγμή στα πιο καυτά ζητήματα για τις Η.Π.Α στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής, η στάση των δύο υποψηφίων απ’ ότι φάνηκε από το τελευταίο ντιμπέιτ δεν διαφοροποιείται.

«Μπορεί να υπάρχουν επιμέρους διαφορές τακτικής οι οποίες όμως στην προεκλογική περίοδο αναδεικνύονται παραπάνω απ’ όσο θα περίμενε κανείς, όπως το ζήτημα της Λατινικής Αμερικής, το οποίο σήμερα δεν βρίσκεται στην κορυφή της Ατζέντας της Εξωτερικής πολιτικής των Η.Π.Α. Εκεί οι διαφορές είναι ακόμα πιο αμελητέες.»

«Η εκλογή του Ρόμνεϊ ή του Ομπάμα σε σχέση με την Βενεζουέλα ή γενικότερα την Λατινική Αμερική δεν πρόκειται να μεταβάλει σημαντικά τα πράγματα. Αυτό που έχουμε ως δεδομένο είναι ότι οι ΗΠΑ σταθερά σε ότι αφορά την κυβέρνηση της Βενεζουέλας ασκούν μια πίεση και καταβάλουν προσπάθεια για την ανατροπή της. Έχουμε για παράδειγμα το πραξικόπημα που έγινε το 2002 το οποίο στηρίχτηκε άμεσα από τις ΗΠΑ και απέτυχε διότι ανατράπηκε από την λαϊκή παρέμβαση και την χρηματοδότηση σχεδόν φανερή της αντιπολίτευσης.

Δεν θα αλλάξει κάτι σε αυτό. Τώρα, το πόσο έντονα θα παρέμβουν ή θα προσπαθήσουν να πετύχουν το στόχο τους οι ΗΠΑ, αυτό εξαρτάται κυρίως από τις γενικότερες εξελίξεις σε παγκόσμιο επίπεδο δηλαδή εάν η Βενεζουέλα και η Λατινική Αμερική είναι στην κορυφή της ατζέντας ή στη δεύτερη σελίδα. Όσο είναι στη δεύτερη σελίδα οι εξελίξεις θα είναι πιο υπόκωφες και πιο αργές.

Βιβλίο:»Ο Τσε για το κράτος και την επανάσταση»-Δημήτρης Καλτσώνης

   εκδόσεις ΤΟΠΟΣ, Οκτώβριος 2012  

 για να διαβάσετε τον πρόλογο του βιβλίου, πατήστε εδώ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Τα αυθεντικά κείµενα του Τσε και οι πρόσφατες, αποκαλυπτικές δηµοσιεύσεις χειρογράφων του, αποτέλεσαν το υλικό βάσει του οποίου ο πανεπιστηµιακός ∆ηµήτρης Καλτσώνης ανατέµνει τη σκέψη του Ερνέστο Γκεβάρα. Οι αναλύσεις τού Τσε για το σύγχρονο κράτος και οι προσεγγίσεις του για την επανάσταση, τους δρόµους που οδηγούν σε αυτή και τους τρόπους µε τους οποίους διεξάγεται, αποκτούν σήµερα ένα εξαιρετικό ενδιαφέρον.

Περισσότερο επίκαιρες είναι όµως οι θεωρητικές κρίσεις του Γκεβάρα για το σοσιαλιστικό κράτος, την πρώην Σοβιετική Ένωση, το ρόλο των εργαζοµένων και της δηµοκρατίας στη σοσιαλιστική κοινωνία.

Σήµερα, 45 χρόνια από τη δολοφονία του, το βιβλίο αυτό µας εντάσσει µε συστηµατικό τρόπο στη µελέτη της θεωρίας και των προβληµατισµών του εµβληµατικού επαναστάτη.

www.toposbooks.gr

 Ο ∆ηµήτρης Καλτσώνης (www.kaltsonis.blogspot.com) γεννήθηκε το 1967 και είναι επίκουρος καθηγητής θεωρίας κράτους και δικαίου στο Πάντειο Πανεπιστήµιο. ∆ιδάσκει στο Τµήµα Πολιτικής Επιστήµης και Ιστορίας, στο µεταπτυχιακό του Γενικού Τµήµατος ∆ικαίου και στο µεταπτυχιακό του Τµήµατος ∆ηµόσιας ∆ιοίκησης του Παντείου. ∆ιευθύνει το Σεµινάριο Κράτος και δίκαιο στον 21ο αιώνα (www.kratoskaidikaio.blogspot.com). Έχει δηµοσιεύσει διάφορα άρθρα και τις ακόλουθες µονογραφίες:

• Η κυβέρνηση της «Λαϊκής Ενότητας» στη Χιλή 1970-1973, ηλεκτρονική έκδοση, Εργατικός Αγώνας, 2012
• Το δίληµµα της Μπολιβαριανής ∆ηµοκρατίας – Κράτος και δίκαιο στη Βενεζουέλα του Ούγκο Τσάβες, Ξιφαράς, 2010
• Ελληνική Συνταγµατική Ιστορία, τ. Ι, 1821-1940, Ξιφαράς, 2009
• Ελληνική Συνταγµατική Ιστορία, τ. ΙΙ, 1941-2001, Ξιφαράς, 2010
• ∆ίκαιο – κοινωνία – τάξεις, Σύγχρονη Εποχή, 2005
• Το δικαστήριο από την πρωτόγονη κοινωνία στην αταξική, Σύγχρονη Εποχή, 2002
• Κράτος και ανενέργεια του νόµου, Αντ. Σάκκουλας, 1998
• Τo Σύvταγµα στη λεvιvιστική σκέψη, Σύγχρovη Επoχή, 1997

1970-1973:H κυβέρνηση της «ΛΑΪΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ» στη Χιλή

Μπορείτε να κατεβάσετε το βιβλίο  από ΕΔΩ αρκεί πρώτα να φτιάξετε έναν προσωπικό λογαριασμό στην www.4shared.com

τoυ Δημήτρη Καλτσώvη

Εχoυv περάσει σχεδόν 40 χρόvια από τo αιματηρό στρατιωτικό πραξικόπημα τoυ Πιvoσέτ στις 11 Σεπτέμβρη 1973 και 42 από τηv αvάληψη στις 4 Νoέμβρη 1970 τωv πρoεδρικώv καθηκόvτωv στη Χιλή από τov Σαλβαδόρ Αλλιέvτε και τo σχηματισμό κυβέρvησης από τις δυvάμεις της «Λαϊκής Εvότητας». Στo μεταξύ σήμερα, η χoύvτα έχει παραχωρήσει τη θέση της στov κoιvoβoυλευτισμό. Αλλά και στo διεθvή περίγυρo oι μεταβoλές υπήρξαv περισσότερo δραματικές: τα σoσιαλιστικά καθεστώτα της Ευρώπης και η Σoβιετική Εvωση δεv υπάρχoυv πια.

Πoλλά στoιχεία της χιλιάvικης εμπειρίας της περιόδoυ 1970-1973 πρέπει, ίσως, vα ξαvασυζητηθoύv, άλλoτε για vα υπoμvησθoύv γεγovότα και συμπεράσματα πoυ διατηρoύv τηv επικαιρότητά τoυς και άλλoτε για vα διατυπωθoύv vέα συμπεράσματα πoυ πρoκύπτoυv υπό τo φως τωv βαθιώv αλλαγώv πoυ έγιvαv στov κόσμo υπό τo βάρoς της oπισθoχώρησης τoυ κoμμoυvιστικoύ κιvήματoς. Η μελέτη της εμπειρίας αυτής μπoρεί και σήμερα vα αξιoπoιηθεί από τoν ελληνικό λαό που αναζητά εναγωνίως διέξοδο από την οικονομική κρίση. Σήμερα, η ελπίδα φουντώνει, οι ιστορικές εμπειρίες και τα λάθη γίvovται ίσως περισσότερo ευδιάκριτα, oι αυταπάτες τo ίδιo.

Λίγα για τηv ιστoρία

Ο σχηματισμός και η δράση της κυβέρvησης της Λαϊκής Εvότητας στη Χιλή απoτέλεσαv, δίχως άλλo, έvα από τα oρόσημα της σύγχρovης λατιvoαμερικάvικης ιστoρίας τoυ λαϊκoύ κιvήματoς μετά τηv κoυβαvέζικη επαvάσταση, τηv επαvάσταση τωv Σαvτιvίστας στη Νικαράγoυα, τov έvoπλo αγώvα τoυ λαoύ τoυ Σαλβαδόρ.

Πώς όμως δημιoυργήθηκαv oι συvθήκες πoυ oδήγησαv στηv αvάδειξη της κυβέρvησης της Λαϊκής Εvότητας; Είvαι εξαιρετικά χρήσιμη, για τo σκoπό αυτό, η σύvτoμη αvαφoρά στηv πρόσφατη ιστoρία τoυ εργατικoύ και λαϊκoύ κιvήματoς της Χιλής.

Στις αρχές τoυ 20oύ αιώvα oι καπιταλιστικές σχέσεις σε oλόκληρη της λατιvική Αμερική εξαπλώvovταv και η εργατική τάξη πλήθαιvε. Ηδη από τις δεκατίες τoυ 1870-1880 είχαv αρχίσει oι πρώτες αvαζητήσεις στηv κατεύθυvση τoυ μαρξισμoύ κύρια από ευρωπαίoυς μεταvάστες και πρooδευτικoύς διαvooύμεvoυς. Σημειώθηκαv επίσης τα πρώτα μαζικά αγωvιστικά ξεσπάσματα της εργατικης τάξης. Αξίζει vα αvαφερθεί η γεvική απεργία τωv μεταλλωρύχωv της Χιλής τo 1907 πoυ συvτρίφτηκε βίαια από τo στρατό.

Στα 1912 o Λoυίς Εμίλιo Ρεκαμπάρεv ιδρύει τo Σoσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα τo oπoίo τo 1922 μετovoμάζεται σε Κoμμoυvιστικό Κόμμα και πρoσχωρεί στηv Γ’Διεθvή.

Η υπoταγή της χώρας στo βoρειoαμερικάvικo ιμπεριαλισμό, η oικovoμική εξαθλίωση τωv εργαζoμέvωv και η πoλιτική καταπίεση της δικτατoρίας τoυ Iμπάvιες (1931-1932) πρoκάλεσαv έvα μεγάλo κύμα λαϊκής δυσαρέσκειας και τo ξέσπασμα απεργιώv και διαδηλώσεωv. Στις συvθήκες αυτές έvα τμήμα τoυ στρατoύ, επικεφαλής τoυ oπoίoυ βρισκόταv o συvταγματάρχης Μαρμαvτoύκε Γκρόβε και διάφoρoι σoσιαλιστικoί κύκλoι, αvέτρεψε τη δικτατoρία και εγκαθίδρυσε τηv αυτoovoμαζόμεvη σoσιαλιστική δημoκρατία της Χιλής, τηv πρώτη στη λατιvική Αμερική πoυ κράτησε μόλις 100 ημέρες.

Η ποινικοποίηση της σκέψης στη σύγχρονη αστική δημοκρατία-Δημήτρης Καλτσώνης

Οι αστικές δημοκρατίες, ιδίως αυτές της Δυτικής Ευρώπης μετά το 1945 προβάλλουν με έμφαση το επιχείρημα ότι στα κράτη αυτά δεν επιτρέπεται η δίωξη των ιδεών. Ακόμη περισσότερο υποστηρίζεται ότι οι σκέψεις, τα φρονήματα βρίσκονται ολοκληρωτικά εκτός πεδίου του ποινικού δικαίου(1).

Δημοσιεύθηκε στο περ. Ουτοπία, τευχ. 81

Μορφές ποινικοποίησης των ιδεών

Η πραγματικότητα όμως διαψεύδει την απολυτότητα του συγκεκριμένου ισχυρισμού. Η ιστορία των αστικών δημοκρατιών βρίθει αντίθετων παραδειγμάτων. Η κάμψη της διακηρυσσόμενης αρχής ότι δεν διώκονται ιδέες και φρονήματα αλλά μόνο πράξεις παρατηρείται ήδη από την επικράτηση των καπιταλιστικών σχέσεων ως κατάλοιπο της φεουδαρχίας και στη συνέχεια ως μέσο καταπολέμησης της ανερχόμενης εργατικής τάξης και του κινήματός της. Ενίοτε, η απομάκρυνση από την εξαγγελλόμενη θεωρητική αρχή αξιοποιήθηκε και για την επίλυση των ενδοαστικών διαφορών και συγκρούσεων.

Ο στόχος της ποινικοποίησης των ιδεών, του φρονήματος, ήταν και είναι, φυσικά, ο περιορισμός της διακίνησης και της εμβέλειας των ανατρεπτικών ιδεών, εκείνων που μετατρεπόμενες σε υλική δύναμη αμφισβητούν, λιγότερο ή περισσότερο, το υπάρχον κοινωνικο-οικονομικό και πολιτικό σύστημα. Η παρεμπόδιση των ανατρεπτικών ιδεών έρχεται να επιτείνει τα κάθε είδους εμπόδια, οικονομικά, πολιτικά, νομικά, που θέτει το αστικό κράτος και το νομικό σύστημα στις δραστηριότητες της εργατικής τάξης και των άλλων λαϊκών στρωμάτων. 

Η προσπάθεια περιορισμού της διάδοσης των ανατρεπτικών ιδεών λαμβάνει τρεις κυρίως μορφές. Η πρώτη είναι η πλέον δραστική και επιφέρει την ίδια την κατάλυση της αστικής δημοκρατίας και την αλλαγή της μορφής του κράτους. Η πλειονότητα των αστικών κρατών του πλανήτη δεν έχει αστικοδημοκρατική μορφή.

Η δεύτερη και η τρίτη μορφή περιορισμού της διάδοσης των ανατρεπτικών ιδεών αναπτύσσονται στο πλαίσιο της αστικής δημοκρατίας. Η δεύτερη, συγκεκριμένα, συνίσταται στην ποινική καταστολή και στη χρήση διοικητικών και άλλων περιορισμών. Η ποινική καταστολή μπορεί να παίρνει τη μορφή ποινικοποίησης συγκεκριμένων ιδεολογιών και κομμάτων τα οποία αναφέρονται συγκεκριμένα στους σχετικούς νόμους, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν διώκονται και οι ιδέες και τα κόμματα που έχουν ή θεωρείται πως έχουν συναφή ιδεολογία και πολιτική.

Στις ΗΠΑ, στη Γαλλία, στη Βρετανία και αλλού κατά καιρούς ψηφίστηκαν διάφοροι νόμοι που ποινικοποιούσαν την ύπαρξη ή τη δράση ορισμένων πολιτικών κομμάτων. Κυρίως όμως, στο βαθμό που ισχυροποιούνταν το κομμουνιστικό κίνημα, εμφανίστηκαν οι διάφοροι αντικομμουνιστικοί νόμοι(2). Οι πλέον γνωστές περιπτώσεις είναι εκείνες του αντισοσιαλιστικού νόμου του Βίσμαρκ στη Γερμανία, της αντικομμουνιστικής νομοθεσίας στις ΗΠΑ(3) αμέσως μετά τη λήξη του β’ παγκοσμίου πολέμου, της αντικομμουνιστικής νομοθεσίας στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας που έθεσε εκτός νόμου το Κομμουνιστικό Κόμμα Γερμανίας το 1956.

Συναφής είναι και η απαγόρευση στη Γερμανία, σε όσους είναι φορείς κομμουνιστικών ή άλλων ριζοσπαστικών ιδεών, να εργάζονται στο δημόσιο τομέα(4). Πρέπει να σημειωθεί, ότι, σε σχέση με το προσωπικό που εργάζεται στον κρατικό μηχανισμό και ιδίως σε σχέση με τις στελεχικές θέσεις ευθύνης, είναι διαρκής η μέριμνα ακόμη και των πλέον δημοκρατικών αστικών κρατών να εξασφαλίζουν την ιδεολογική συνοχή του κράτους, είτε με άμεσο τρόπο όπως στη Γερμανία είτε με έμμεσο και, κάποτε, με τρόπους που κινούνται εκτός νομιμότητας.

Στο ίδιο πνεύμα της αντικομμουνιστικής νομοθεσίας, στη χώρα μας, ο Α.Ν. 509/1947 «Περί μέτρων Ασφαλείας του κράτους, του πολιτεύματος, του κοινωνικού καθεστώτος και προστασίας των ελευθεριών των πολιτών» όριζε στο άρθρο 1 ότι «Το Κομμουνιστικόν Κόμμα Ελλάδος, το Εθνικόν Απελευθερωτικόν Μέτωπον (ΕΑΜ)… διαλύονται. Το άρθρο 2 του νόμου καθόριζε ότι «όστις επιδιώκει την εφαρμογήν ιδεών εχουσών ως έκδηλον σκοπόν την δια βιαίων μέσων ανατροπήν του πολιτεύματος του κρατούντος κοινωνικού συστήματος ή την απόσπασιν μέρους ή όλου της επικρατείας ή ενεργεί υπέρ της εφαρμογής αυτών προσηλυτισμόν, τιμωρείται εάν μεν είναι αρχηγός ή οδηγός δια της ποινής των προσκαίρων δεσμών, εις ιδίως δε βαρείας περιπτώσεις δια της ποινής των ισοβίων δεσμών ή του θανάτου, εάν δε είναι απλούς συστασιώτης δια ποινής φυλακίσεως, εις ιδίως δε βαρείας περιπτώσεις δια της ποινής ειρκτής ή των προσκαίρων δεσμών»(5). Ο νόμος αυτός καταργήθηκε το 1974 με το άρθρο 3 του ν.δ. 59/1974.

Τι διακυβεύεται στις εκλογές της 17ης Ιουνίου-Δημήτρης Καλτσώνης

 

Πηγή: kathimerini.com.cy

Το διακύβευμα των εκλογών της 17ης Ιουνίου στην Ελλάδα είναι αν οι δανειστές της χώρας και οι εγχώριοι εταίροι τους θα συνεχίσουν απρόσκοπτα την αφαίμαξη του μόχθου και του πλούτου του ελληνικού λαού ή αν θα δημιουργηθούν κάποιοες προϋποθέσεις για να συγκροτηθεί μια αληθινή πρόταση διεξόδου από την κρίση προς όφελος του λαού.

Αυτό δήλωσε σε συνέντευξή του στο ΚΥΠΕ o Επίκουρος Καθηγητής Θεωρίας Κράτους και Δικαίου του Παντείου Πανεπιστημίου Δημήτρης Καλτσώνης, ο οποίος εκτιμά πως βρίσκεται υπό διαμόρφωση ένας νέος διπολισμός στη χώρα.
«Από τη μια πλευρά θα βρίσκονται οι παραδοσιακές δυνάμεις του μνημονίου και της συντήρησης. Από την άλλη, θα βρίσκεται πιθανότατα ο ΣΥΡΙΖΑ».

Η συνέντευξη:

ΕΡ: Ποιο είναι το τελικό διακύβευμα των εκλογών της 17ης Ιουνίου, ευρώ ή χάος, μνημόνιο και παραμονή στην ΕΕ ή χάος, και πόσο ρεαλιστικά είναι αυτά τα διλήμματα; Σε συνθήκες οικονομικής κρίσης τι κρίνεται πραγματικά σε αυτές τις εκλογές;

ΑΠ: Νομίζω ότι αυτό που πραγματικά κρίνεται στις επικείμενες εκλογές είναι αν οι δανειστές μας και οι εγχώριοι εταίροι τους θα συνεχίσουν απρόσκοπτα την αφαίμαξη του μόχθου και του πλούτου του ελληνικού λαού ή, αν θα δημιουργηθούν κάποιες προϋποθέσεις για να συγκροτηθεί μια αληθινή πρόταση διεξόδου από την κρίση σε όφελος του λαού.

Η έξοδος από το ευρώ και την ΕΕ προβάλλεται τρομοκρατικά ως `αρμαγεδών`. Βρίσκεται σε εξέλιξη μια συντονισμένη προπαγανδιστική εκστρατεία για να φοβηθεί ο λαός και να αποδεχθεί μοιρολατρικά τις απαιτήσεις των τοκογλύφων του. Στην πραγματικότητα όμως η πιθανότητα εξόδου από την ΕΕ με πρωτοβουλία της όποιας ελληνικής Κυβέρνησης είναι απίθανη. Αν σχηματιστεί Κυβέρνηση με κορμό τη ΝΔ, είναι προφανές ότι δεν τίθεται τέτοιο ζήτημα. Αν, πάλι, σχηματιστεί Κυβέρνηση με κορμό το ΣΥΡΙΖΑ, και πάλι είναι απίθανο να υπάρξει τέτοια πρωτοβουλία. Η κεντρική γραμμή του ΣΥΡΙΖΑ είναι η παραμονή στο ευρώ και στην ΕΕ. Αυτό έχει διακηρυχθεί με χίλιους τρόπους. Και εκεί ακριβώς βρίσκεται η μέγιστη αντίφαση και το πρόβλημα: ότι αυτή η θέση υπονομεύει και καθιστά αλυσιτελείς όλες τις άλλες πολιτικές προτάσεις για ακύρωση των μνημονίων, των πρόσθετων φορολογικών βαρών, κλπ.

Ο κόσμος ψάχνει τη λύση στα αριστερά – Δημήτρης Καλτσώνης

Εφημ ΕΠΟΧΗ  

Τι σημαίνουν τα θετικά για την αριστερά εκλογικά αποτελέσματα; Ποιες οι ευθύνες της και οι αδυναμίες της; Μπορεί να επιχειρήσει τα επόμενα βήματά της προς την κυβερνητική εξουσία και με ποιες προϋποθέσεις; Είναι πραγματική απειλή η Χρυσή Αυγή και πώς αντιμετωπίζεται; Μια συζήτηση με τον Δ. Καλτσώνη, που ενεργοποιεί την κριτική σκέψη.

Συνέντευξη  στην Ιωάννα Δρόσου

Πώς κρίνετε το αποτέλεσμα των εκλογών της περασμένης Κυριακής;

-Το πρώτο που πρέπει να σημειώσει κανείς είναι ότι υπήρξε μια ηχηρή καταδίκη του δικομματισμού και γενικότερα των πολιτικών του μνημονίου. Είναι νομίζω πρωτοφανές το γεγονός ότι 3.700.000 ψηφοφόροι απομακρύνθηκαν από το ΠΑΣΟΚ και τη Νέα Δημοκρατία και αυτό δείχνει τη διάθεση του κόσμου να αναζητήσει κάποια διέξοδο σε άλλη κατεύθυνση. Κατά τη γνώμη μου ο κόσμος δεν έχει πολύ ξεκάθαρη εικόνα του τι ακριβώς θέλει και ίσως οι πολιτικές δυνάμεις να μην του τη προσφέρουν. Πάντως ψάχνει και έχω την αίσθηση ότι ψάχνει, εν δυνάμει, προς τα αριστερά. Ψάχνει, δηλαδή, μια εναλλακτική λύση που θα είναι αντίθετη στη βίαιη καταστροφή των κατακτήσεών του, που γνώρισε με την πολιτική του μνημονίου.

Ο κόσμος ψάχνει προς τα αριστερά συνειδητά ή γιατί βλέπει την αριστερά ως μόνη διέξοδο από την πολιτική λιτότητας του δικομματισμού;

-Νομίζω ότι ο μέσος εργαζόμενος έχει επίγνωση του τι δεν θέλει. Δεν θέλει τα μνημόνια. Δεν θέλει αυτούς που τον ξεγέλασαν τόσα χρόνια, που τον καταπίεσαν, τον εξευτέλισαν, του πήραν τις βασικές του κατακτήσεις… Αυτά τα απορρίπτει. Θέλει το αντίθετο από αυτά. Το τι ακριβώς είναι αυτό το αντίθετο, το αναζητά.

Άρα η επιλογή του ψηφοφόρου έχει ποιοτικά χαρακτηριστικά…

-Φυσικά. Δεν είναι απλή μετατόπιση σε κάποια άλλα κόμματα. Τα ποσοτικά δεδομένα κρύβουν ποιοτικά στοιχεία. Για να μιλήσουμε με μαρξιστικούς όρους, είναι η ποσότητα που τείνει να μετατραπεί σε ποιότητα, η δυνατότητα που υπό προϋποθέσεις μπορεί να μετατραπεί σε πραγματικότητα.

Η αναγκαιότητα συντακτικής συνέλευσης και η ολοκλήρωση του κύκλου της μεταπολίτευσης

Δυο δρόμοι ανοίγονται ενώπιον κάθε λαού σε ό,τι αφορά τους συνταγματικούς και πολιτικούς θεσμούς: ή θα συρρικνωθεί η δημοκρατία παραπέρα προκειμένου να ληφθούν χωρίς πολλές αντιδράσεις τα σκληρά οικονομικά μέτρα που μεταφέρουν το βάρος της κρίσης στους κοινωνικά αδύναμους ή θα διευρυνθεί και ουσιαστικοποιηθεί η δημοκρατία έτσι ώστε ο λαός να γίνει πραγματικά εκείνος που αποφασίζει για το τι είδους οικονομικές πολιτικές πρέπει να ακολουθηθούν.

Αντί για πρόλογο

Δημήτρης Καλτσώνης(επιμ।), Η συνταγματική αναθεώρηση του 1975 -Τα Ελληνικά Συντάγματα τ. ΙΙ-, Αθήνα, εκδ. Ξιφαράς, σελ. 7-14*

Ο παρών τόμος που ο αναγνώστης κρατά στα χέρια του περιλαμβάνει τις τροπολογίες και προτάσεις που κατέθεσαν οι βουλευτές τόσο της συμπολίτευσης όσο και των κομμάτων της αντιπολίτευσης κατά την αναθεωρητική διαδικασία του 1975. Η συγκέντρωση και μελέτη των υλικών αυτών δεν έχει μόνο ιστορική αξία. Είναι, αντίθετα, άμεσα χρήσιμη για τις σημερινές αναζητήσεις και προβληματισμούς. Τούτο δεν συμβαίνει επειδή γενικά τα ιστορικά διδάγματα είναι συχνά πολύτιμα για την εξαγωγή συμπερασμάτων για το σήμερα.

Η αναθεωρητική διαδικασία του 1975 αποτέλεσε ένα σημαντικό σταθμό στη μεταπολεμική αλλά και γενικότερα στη συνταγματική και πολιτική ιστορία της Ελλάδας. Η χώρα εισήλθε βέβαια σε μια πιο ομαλή σε σχέση με το παρελθόν περίοδο. Απαλλάχτηκε από την ξενοκίνητη δικτατορία των συνταγματαρχών. Καταργήθηκε η μοναρχία. Αποκαταστάθηκε η δημοκρατία. Η δημοκρατία αυτή υπήρξε όμως αυταρχική, όπως στο σύνολο της η αντιπολίτευση (από το Κέντρο μέχρι το ΚΚΕ) σημείωσε κατά τη συζήτηση αναθεώρησης του Συντάγματος. Παρά το γεγονός ότι μεταβλήθηκε αισθητά ο συσχετισμός των κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων, τα κέντρα εξουσίας παρέμειναν κατά βάση άθικτα. Συνεχίστηκε η οικονομική και πολιτική κυριαρχία των εγχώριων ισχυρών οικονομικών κέντρων σε στενή διασύνδεση με τις πολυεθνικές εταιρείες ιδίως των ΗΠΑ και των αναπτυγμένων κρατών της δυτικής Ευρώπης.

Ωστόσο, η αναθεωρητική διαδικασία του 1975 διεξήχθη σε συνθήκες οικονομικής (διεθνούς και εγχώριας) και πολιτικής κρίσης. Με μια έννοια, υπάρχουν κάποιες αναλογίες με σήμερα. Κατά συνέπεια, η μελέτη των προτάσεων που κατατέθηκαν το 1975 μπορεί, υπό προϋποθέσεις, να φανεί εξαιρετικά επωφελής, όχι με την έννοια της αντιγραφής και μηχανικής μεταφοράς των προτάσεων που διατυπώθηκαν σε άλλη ιστορική και χρονική στιγμή. Διδάγματα μπορεί να αντληθούν και από την εμπειρία του μεσοπολέμου η οποία σημαδεύτηκε από τη διεθνή και εγχώρια οικονομική κρίση.

Σήμερα, εν μέσω της οικονομικής κρίσης, πολλοί είναι εκείνοι που κάνουν λόγο για ολοκλήρωση του κύκλου της μεταπολίτευσης και για ανάγκη μιας νέας μεταπολίτευσης. Οι απόψεις αυτές υποστηρίζουν την αναθεώρηση του Συντάγματος και την αναμόρφωση του πολιτικού και κομματικού συστήματος. Είναι παραπάνω από φανερό ότι απαιτούνται δραστικές αλλαγές. Προς ποια όμως κατεύθυνση πρέπει να γίνουν αυτές;

Βενεζουέλα: Ένας ανέφικτος μετασχηματισμός; – Δημήτρης Καλτσώνης

ΤΟ ΔΙΛΗΜΜΑ ΤΗΣ ΜΠΟΛΙΒΑΡΙΑΝΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ –Κράτος και δίκαιο στη Βενεζουέλα του Ούγκο Τσάβες (εκδ. Ξιφαράς)

Συγγραφέας: Δημήτρης Καλτσώνης

‘Η εκτίμηση της εργασίας είναι ότι, παρά το γεγονός ότι στη Βενεζουέλα έχουν πραγματοποιηθεί πολύ σημαντικές κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές αλλαγές, ο ταξικός χαρακτήρας του κράτους και του δικαίου δεν έχουν μεταβληθεί και ότι πρόκειται για αστικοδημοκρατικού τύπου μεταρρυθμίσεις οι οποίες, υπό τις κατάλληλες κοινωνικο-πολιτικές συνθήκες, και παρά το γεγονός ότι δεν διαφαίνεται ως κυρίαρχη μια τέτοια προοπτική, δεν αποκλείεται να οδηγήσουν στη δημιουργία ενός άλλου τύπου κρατικής εξουσίας και αντίστοιχου νομικού εποικοδομήματος.»

 video από την παρουσίαση του βιβλίου με παρεμβάσεις των:

Γιώργου Κατρούγκαλου*:  http://www.dailymotion.com/embed/video/xmhxmq?hideInfos=1 

Πόπης Φουντεδάκη*:  http://www.dailymotion.com/embed/video/xmhyiu?hideInfos=1

 

Περιεχόμενα

Το βιβλίο μελετά τις πλέον σημαντικές μεταβολές του κράτους και του δικαίου, τόσο στο περιεχόμενο όσο και στη μορφή, που επήλθαν στη Βενεζουέλα μετά το 1998. Διερευνώνται τα θεμελιώδη χαρακτηριστικά των αλλαγών, οι τάσεις εξέλιξής τους σε διαλεκτική προσέγγιση με τις κοινωνικο-οικονομικές και πολιτικές εξελίξεις. Αξιολογείται η επίδρασή τους στον ταξικό χαρακτήρα του κράτους και του δικαίου.

Η εργασία περιλαμβάνει εισαγωγή και χωρίζεται σε δυο μέρη.

Στην εισαγωγή εξετάζονται οι θεμελιώδεις κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές εξελίξεις που οδήγησαν στην πολιτική μεταβολή του 1998. Ειδικότερα μελετώνται οι συνθήκες κοινωνικής ανισότητας και πόλωσης, οι επιπτώσεις του νεοφιλελευθερισμού των αρχών της δεκαετίας του 1990, οι πολιτικές συνέπειες της οικονομικής κρίσης.

Βία στα γήπεδα, οργανωμένο έγκλημα και τρομοκρατία

Από τον συλλογικό τόμο ΟΠΑΔΙΚΗ ΒΙΑ εκδ. ΝΟΒΟΛΙ

Του Δημήτρη Καλτσώνη

Πρόσφατα ψηφίστηκε ο νέος νόμος 3708/2008 για την «Καταπολέμηση της βίας με αφορμή αθλητικές εκδηλώσεις και άλλες διατάξεις». Η ουσία των διατάξεων για την αντιμετώπιση της βίας στον αθλητισμό μπορεί να γίνει περισσότερο ευκρινής, αν τις θεωρήσουμε ενταγμένες στις γενικότερες νομοθετικές ρυθμίσεις για την αντιμετώπιση του οργανωμένου εγκλήματος και της τρομοκρατίας. Η λογική που διαπερνά τα σχετικά νομοθετήματα και τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται, παρουσιάζουν σαφείς ομοιότητες και προφανείς αναλογίες. Σε πολλές περιπτώσεις, μάλιστα, σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, υπάρχει ενιαία αντιμετώπιση των δύο κατηγοριών προβλημάτων.

Όλες οι νομοθετικές παρεμβάσεις που έγιναν τα τελευταία χρόνια, από διαφορετικές κυβερνήσεις, για την αντιμετώπιση της βίας στα γήπεδα ιδίως με τους ν. 2725/1999, ν. 3057/2002, ν. 3262/2004, ν. 3372/2005 αλλά και ο πρόσφατα ψηφισθείς νόμος διαπνέονται κατά βάση από την ίδια λογική αντιμετώπισης του προβλήματος. Αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι οι αλλαγές που επέρχονται με το νέο νόμο δεν καταργούν τις προηγούμενες διατάξεις αλλά τις συμπληρώνουν και τροποποιούν στην ίδια ακριβώς κατεύθυνση.

Ο ΜΑΡΞ ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΣΤΗ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ – Δημήτρης Καλτσώνης

Tου Δημήτρη Καλτσώνη , περιοδικό Ουτοπία, τευχ. 94

 H θέση και o ρόλoς τoυ δικαίoυ στov κoμμoυvιστικό κoιvωvικo-oικovoμικό σχηματισμό αλλά και στo σoσιαλισμό, στηv πρώτη δηλαδή φάση τoυ vέoυ τρόπoυ παραγωγής, απασχόλησαv τoυς θεμελιωτές τoυ μαρξισμoύ. Ο Μαρξ αναφέρθηκε στο ζήτημα ενώ ο Λέvιv βρέθηκε, από τα πράγματα μετά τη vίκη της επαvάστασης τo 1917, αvαγκασμέvoς vα ασχoληθεί και με πρακτικές πλευρές τoυ vέoυ voμικoύ επoικoδoμήματoς. Δεν μπορεί να εξετάσει κανείς τις θέσεις του Μαρξ για το δίκαιο στη σοσιαλιστική κοινωνία χωρίς να μελετήσει παράλληλα τη σκέψη και την πράξη του Λένιν ο οποίος συνέχισε και εμπλούτισε τη μαρξιστική θεωρία στο σύγχρονο στάδιο ανάπτυξης του καπιταλισμού. Στο άρθρο αυτό θα περιοριστούμε αναγκαστικά στην παρουσίαση του βασικού περιγράμματος της μαρξιστικής αντίληψης για το δίκαιο στη σοσιαλιστική κοινωνία μέσα από τα κείμενα του Μαρξ και του Λένιν.

Έvα σημαvτικό ερώτημα για τη μαρξιστική αvάλυση αφoρά τo μέλλov τoυ δικαίoυ στov κoμμoυvιστικό τρόπo παραγωγής. Τί γίvεται με τo δίκαιo ειδικά κατά τηv πρώτη φάση τoυ vέoυ κoιvωvικo-oικovoμικoύ σχηματισμoύ, δηλαδή στη σoσιαλιστική κoιvωvία; Τo ζήτημα αυτό είχε κατά βάση ξεκαθαριστεί στα γραπτά τωv Μαρξ και Λέvιv. Τα σημαντικότερα έργα που αναφέρονται στο δίκαιο στο σοσιαλισμό είναι η Κριτική του Προγράμματος της Γκότα του Μαρξ και το Κράτος και επανάσταση του Λένιν.

Ένας τρόπος υπάρχει να αλλάξουν τα πράγματα. Να μιλήσουν οι λαοί – Δημήτρης Καλτσώνης

‘’Η άρχουσα τάξη της Ελλάδας, προκειμένου να εξυπηρετήσει τις οικονομικές και πολιτικές επιδιώξεις της και να σταθεροποιήσει το καθεστώς της, ήταν πάντοτε πρόθυμη να εκχωρήσει εθνική κυριαρχία. Η παραχώρηση κυριαρχίας έλαβε και συνταγματική μορφή. Την εθνική κυριαρχία δεν την απεμπολεί ο ελληνικός λαός ούτε χάνεται από μόνη της. Είναι επιλογή της κυρίαρχης τάξης.’’

 Πάντα πρόθυμη η αστική τάξη να εκχωρήσει εθνική κυριαρχία

 — Σε άρθρο σας με θέμα, »ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΗ – ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ: η επικαιρότητα της λενινιστικής προσέγγισης» (περ.Ουτοπία, τευχ.96 (2011),σελ. 89-97) σημειώνετε χαρακτηριστικά: «ο Μαρξ στο Κεφάλαιο είχε ήδη επισημάνει τη μεταφορά υπερκερδών και υπεραξίας από τις λιγότερο αναπτυγμένες οικονομίες στις περισσότερο ισχυρές. Στην περίοδο της κρατικομονοπωλιακής βαθμίδας του καπιταλισμού παρατηρείται πιο έντονα το φαινόμενο αυτό. Έτσι ο Λένιν υποστήριξε ότι η ιμπεριαλιστική περίοδος του καπιταλισμού χαρακτηρίζεται ακριβώς από την «εκμετάλλευση ολοένα και μεγαλύτερου αριθμού μικρών ή αδύνατων εθνών από μια μικρή χούφτα πλουσιότατα ή ισχυρότατα έθνη», και συγκεκριμένα από λίγες «εθνικοκρατικές ομάδες των χρηματιστών», από «μια χούφτα κράτη – τοκογλύφους». Σημείωνε επίσης ότι «ιμπεριαλισμός σημαίνει ότι το κεφάλαιο ξεπέρασε τα πλαίσια των εθνικών κρατών, σημαίνει επέκταση και επιδείνωση της εθνικής καταπίεσης πάνω σε νέα ιστορική βάση»». Αυτό έχει βάση στη σημερινή κατάσταση στην Ελλάδα; Θεωρείτε ότι στην περίπτωση της Ελλάδας έχουμε απώλεια ή εκχώρηση της εθνικής κυριαρχίας και ένα είδος «οικονομικής κατοχής»;

 ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Νομίζω πως οι οδυνηρές για τον ελληνικό λαό εξελίξεις επιβεβαιώνουν στο ακέραιο τη λενινιστική ανάλυση. Είναι παραπάνω από προφανές ότι η ΕΕ και το ευρώ ενέτειναν την ανισομετρία στην ανάπτυξη, μεγάλωσαν το χάσμα ανάμεσα στις περισσότερο και στις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες. Ο οικονομικός δρόμος που ακολούθησε και ακολουθεί η χώρα μας, πέρα από το βαθιά κοινωνικά άδικο χαρακτήρα του, συρρικνώνει τις παραγωγικές δυνάμεις της χώρας και ιδίως τη βιομηχανική και τεχνολογική της βάση, δημιουργεί νέα δεσμά εξάρτησης και καθυπόταξης της Ελλάδας, αυξάνει την απόσταση που τη χωρίζει από τις αναπτυγμένες χώρες.

Η ΕΠΙΒΟΛΗ ΞΕΝΩΝ ΔΙΚΑΙΙΚΩΝ ΠΡΟΤΥΠΩΝ -Δημήτρης Καλτσώνης

 

 

»Ενώπιον, λοιπόν, του προφανούς, ότι δηλαδή η επιβολή ξένων δικαιικών προτύπων συνιστά πηγή κακοδαιμονίας για τη μεγάλη πλειοψηφία του πληθυσμού αλλά και παράγοντα καταρράκωσης της εθνικής κυριαρχίας, απαιτείται, κατά τη γνώμη μου, μια θεμελιώδης στροφή: σε οικονομικό, πολιτικό, νομικό-συνταγματικό επίπεδο. Είναι επιτακτικά αναγκαία για τον ελληνικό λαό η κατάκτηση της πλήρους οικονομικής και πολιτικής του κυριαρχίας. Η φωνή της επιστήμης πρέπει να ακουστεί πιο καθαρά. Όσοι θεραπεύουν τις κοινωνικές επιστήμες δεν μπορεί να αρκούνται στην ερμηνεία του κόσμου. Το ζήτημα είναι να τον αλλάξουμε.»

 

Εισήγηση του Δημήτρη Καλτσώνη* στο Σεμινάριο «Κράτος και δίκαιο στον 21^ο αιώνα», Μάρτιος 2012

Στην κοινωνιολογία του δικαίου γίνεται λόγος για την πρόσληψη ή αποδοχή κατ’ άλλους (reception) ξένου δικαίου[1]. Με τον όρο αυτό νοείται η εισαγωγή και χρησιμοποίηση των νομοθετικών προτύπων των πιο προηγμένων, κατά κανόνα τουλάχιστον, κρατών από χώρες λιγότερο αναπτυγμένες οι οποίες επιχειρούν να εκσυγχρονιστούν. Διακρίνονται τέσσερις ειδικότερες περιπτώσεις: η αναβίωση παλαιού δικαίου, η εισαγωγή (ή, ορθότερα, αποδοχή) ξένου δικαίου, η επιβολή ξένου δικαίου και η μεταφύτευση ξένου δικαίου[2].

Από τις τέσσερις αυτές υποπεριπτώσεις οι δυο δεν είναι καθεαυτή πρόσληψη ξένου δικαίου. Η αναβίωση παλαιού δικαίου είναι μάλλον μια ιδιαίτερη περίπτωση. Τέτοιο είναι το παράδειγμα της αναβίωσης του ρωμαϊκού δικαίου και της αξιοποίησής του για τη συγκρότηση των σύγχρονων νομικών κανόνων. Εδώ στην πραγματικότητα δεν έχουμε να κάνουμε με πρόσληψη ξένου δικαίου. Το ρωμαϊκό δίκαιο αποτέλεσε μια καλή βάση για την επεξεργασία και διαμόρφωση των σύγχρονων νομικών ρυθμίσεων γιατί ήταν δίκαιο μιας αρκετά εμπορευματοποιημένης οικονομίας και, έτσι, ήταν κατάλληλο για τους σύγχρονους σκοπούς. Η μεταφύτευση δικαίου, όπως είναι το παράδειγμα του common law από τη Βρετανία στις ΗΠΑ, είναι επίσης μια ιστορική ιδιαιτερότητα και όχι κατά κυριολεξία πρόσληψη ξένου δικαίου.