Μοντέλο Κύπρου για όλους

 Η συμφωνία στο Eurogroup ανοίγει το δρόμο για κούρεμα των καταθέσεων άνω των 100.000 ευρώ

γράφει ο

Μωυσής Λίτσης

 Μετά από διαβουλεύσεις που κράτησαν επτά ώρες και την αποτυχία των προηγούμενων διαβουλεύσεων 19 ωρών στο Λουξεμβούργο στις 22 Ιουνίου, οι υπουργοί Οικονομικών της ΕΕ αποφάσισαν ότι στη διάσωση των τραπεζών εκτός από τους μετόχους και τους ομολογιούχους, μπορεί να κληθούν να συνεισφέρουν και οι καταθέτες άνω των 100.000 ευρώ. Με άλλα λόγια με την απόφαση αυτή, ο οποιοσδήποτε καταθέτης άνω των 100.000 ευρώ(ιδιώτης, ασφαλιστικό ταμείο, συνδικαλιστική οργάνωση κλπ) μπορεί να εξισωθεί με τον μέτοχο και ουσιαστικό ιδιοκτήτη της τράπεζας και να κληθεί να συνεισφέρει το κάτι τις…, στην περίπτωση που οι άλλοι τρόποι διάσωσης δεν αποδώσουν…

 Το κούρεμα των ελληνικών ομολόγων και η επίπτωση στα ασφαλιστικά ταμεία καθώς και το κούρεμα των καταθέσεων στην Κύπρο με άλλοθι το ρωσικό μαύρο χρήμα, προϊδεάζουν για νέες περιπέτειες το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα. Με τη γενίκευση του κυπριακού μοντέλου οι Ευρωπαίοι υπουργοί Οικονομικών εκτιμούν ότι μετατρέποντας όλη την ΕΕ σε «Κύπρο» θα αποφευχθεί ενδεχόμενη φυγή κεφαλαίων όταν έλθει η ώρα της κρίσεως για μια τράπεζα-χώρα.

 Η χθεσινή συμφωνία έχει βέβαια ακόμη αρκετές συμπληγάδες να περάσει, αφού απαιτεί τη συναίνεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και προορίζεται να τεθεί σε ισχύ από το 2018.

 Η λύση που προέκριναν οι Ευρωπαίοι υπουργοί υποτίθεται αποσκοπεί στο να αποτρέψει στο μέλλον την επιβάρυνση των φορολογουμένων από ενδεχόμενη διάσωση τραπεζών, όπως έγινε από το 2008 και μετά που ξέσπασε η διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση και να θέσει ενιαίους κανόνες σε όλη την ΕΕ, ανοίγοντας το δρόμο για την τραπεζική ενοποίηση. Μετατρέπει ωστόσο κάθε καταθέτη άνω των 100.000 ευρώ-ποσό αρκετά μεγάλο όχι όμως και ασυνήθιστο για κοινούς θνητούς μετά από χρόνια κοπιαστικής εργασίας, πολύ δε περισσότερο όταν πρόκειται για ασφαλιστικό ή συνδικαλιστικό φορέα που διαχειρίζεται πολύχρονες αιματηρές οικονομίες των μελών του-αυτομάτως σε μέτοχο.

Ξεμένει από δολάρια ο Μπερνάνκι

Του ΜΩΥΣΗ ΛΙΤΣΗ

  Έτοιμη να θέσει στοπ στην αγορά ομολόγων και το έμμεσο τύπωμα δολαρίων δηλώνει η Fed, αναστατώνοντας για μία ακόμη φορά τις αγορές.

 Ο πρόεδρος της Fed, της αμερικανικής ομοσπονδιακής(κεντρικής) τράπεζας, Μπεν Μπερνάνκι, επιβεβαίωσε σε συνέντευξη τύπου το βράδυ της Τετάρτης, την πρόθεση της τράπεζας να τερματίσει το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων μέσα στο 2013, καθώς η αμερικανική οικονομία δείχνει να ανταποκρίνεται στις ενέσεις δισεκατομμυρίων δολαρίων και να παρουσιάζει ικανοποιητικούς ρυθμούς ανάπτυξης για τη μείωση της υψηλής ανεργίας.

 «Η επιτροπή(της Fed) εκτιμά αυτή τη στιγμή ότι θα ήταν καλύτερο να μετριάσει τη μηνιαία ποσότητα αγοράς(ομολόγων) αργότερα εντός του έτους και αν τα στοιχεία που έρχονται παραμείνουν σε γενικές γραμμές σύμφωνα με τις τρέχουσες προβλέψεις μας για την οικονομία, θα συνεχίσουμε να μειώνουμε τους ρυθμούς αγοράς με μετρημένα βήματα μέχρι το πρώτο εξάμηνο του νέου έτους, τερματίζοντας το πρόγραμμα στα μέσα περίπου της χρονιάς», δήλωσε ο 59χρονος Μπερνάνκι, του οποίου η δεύτερη θητεία ως προέδρου της Fed λήγει στις 31 Ιανουαρίου 2014.

Ο Μπερνάνκι είπε ακόμη μετά την καθιερωμένη διήμερη σύνοδο της λεγόμενης Επιτροπής Ανοικτής Αγοράς(FOMC), του συμβουλίου της Fed που καθορίζει τη νομισματική πολιτική της τράπεζας, ότι η ανεργία θα πρέπει να έχει μειωθεί κοντά στο 7% από το σημερινό επίπεδο του 7,6% την περίοδο που θα σταματήσει το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων.

 Η αμερικανική Fed από το 2008 που μείωσε τα επιτόκια της στο μηδέν προκειμένου να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης που προκάλεσε η κατάρρευση της Lehman Brothers, προχώρησε σε μαζική αγορά ομολόγων που φθάνει στα 3,3 τρισ. δολάρια προκειμένου να συμβάλλει μέσω του έμμεσου τυπώματος δολαρίων στη μείωση του κόστους δανεισμού και την ανάκαμψη της οικονομίας.

 Η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ άρχισε τον τρίτο γύρο των μαζικών αγορών ομολόγων το Σεπτέμβριο ρίχνοντας περί τα 40 δισ. δολάρια το μήνα μέσω της αγοράς ενυπόθηκων τίτλων. Τον περασμένο Δεκέμβριο πρόσθεσε άλλα 45 δισ. δολάρια, ανεβάζοντας συνολικά το ποσό που διαθέτει για την αγορά ομολόγων σε 85 δισ. δολάρια το μήνα.

Μωυσής Λίτσης: Η αθέατη πλευρά του «οικονομικού θαύματος» του Ερντογάν

Tο τουρκικό success story μπάζει νερά… 

H Oικονομία με Άλλο Μάτι  

Για «οικονομικό θαύμα» του Ταγίπ Ερντογάν μιλούσε μέχρι πρόσφατα ο διεθνής τύπος, θαμπωμένος από τις υψηλές αποδόσεις της τουρκικής οικονομίας, με χαρακτηριστικότερο σύμβολο της νέας εποχής τα πολυτελή εμπορικά κέντρα κυρίως στην οικονομική πρωτεύουσα της χώρας, την Κωνσταντινούπολη.

Ίσως όχι τυχαία η αντίδραση στην κατασκευή ενός νέου εμπορικού κέντρου σε πάρκο κοντά στην πλατεία Ταξίμ, ήταν αυτή που πυροδότησε την τουρκική «ιντιφάντα».

Η μεγάλη ανάπτυξη των τελευταίων ετών συνέβαλλε στην ισχυροποίηση των νεοθομανικών ηγεμονικών σχεδίων του Ερντογάν, ο οποίος πλασάρεται από μεσολαβητής για την επίλυση του μεσανατολικού, διατηρώντας μέχρι πρότινος πολύ καλές σχέσεις με το κράτος του Ισραήλ αλλά και την παλαιστινιακή ισλαμική οργάνωση, Χαμάς, μέχρι υπερασπιστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Συρία(ξεχνώντας τη δική του βαρβαρότητα) και «γεφυροποιός» με το Ιράν.

Δεν πάει καιρός που προβάλλονταν με ιδιαίτερη έμφαση η μεγάλη επιτυχία του Ερντογάν, η αποπληρωμή το 2012 των δανείων  που είχε πάρει η Τουρκία από το ΔΝΤ στη διάρκεια των αλλεπάλληλων νομισματικών και χρηματοπιστωτικών κρίσεων του 2000, σε αντιδιαστολή με την άλλοτε «ισχυρή» Ελλάδα, που μετατρέπονταν σε… Αργεντινή. Ο Τούρκος πρωθυπουργός δεν έχασε άλλωστε την ευκαιρία να προβεί πέρυσι σε χαιρέκακες δηλώσεις με αφορμή την ελληνική κρίση.

Η Τουρκία έμοιαζε να έχει αφήσει οριστικά πίσω της το προβληματικό παρελθόν των αλλεπάλληλων κρίσεων. Παρά τη διεθνή κρίση η τουρκική οικονομία έτρεχε με υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης. Το 2011 η Τουρκία ήταν η πιο ταχύτατα αναπτυσσόμενη οικονομία στην Ευρώπη με ρυθμούς ανάπτυξης 8,5%. Τα πρώτα σημάδια κόπωσης φάνηκαν πριν λίγο καιρό, όταν  ανακοινώθηκε ότι η ανάπτυξη για πέρυσι περιορίστηκε στο 2,2%. Το τελευταίο τρίμηνο του 2012, η τουρκική οικονομία αναπτύχθηκε κατά 1,4% σε  ετήσια βάση, ποσοστό που είναι το χαμηλότερο από το 2009.

H Άλλη Πλευρά του Κινεζικού Θαύματος

Εργοστάσιο της Mattell(παιχνίδια)

Συνεχείς παραβιάσεις στα εργασιακά δικαιώματα, διαδηλώσεις για το περιβάλλον και ο φόβος του χρέους, κρύβονται πίσω από την κινεζική υπερανάπτυξη

  Του ΜΩΥΣΗ ΛΙΤΣΗ

Πολύφερνη νύφη η Κίνα για την προίκα των 3,4 τρισεκατομμυρίων δολαρίων σε συναλλαγματικά αποθέματα που διαθέτει και ψάχνει να επενδύσει στις χειμαζόμενες οικονομίες της Ευρώπης και όχι μόνο, κρύβει ωστόσο και την άλλη πλευρά του νομίσματος: Τη συνεχιζόμενη παραβίαση εργατικών δικαιωμάτων, τις επιπτώσεις της ξέφρενης ανάπτυξης στο περιβάλλον αλλά και την ανησυχία για το «κρυφό» υπέρογκο χρέος της.

Εργασιακές συνθήκες στην Κίνα του 21ου αιώνα

Σε πρόσφατη έκθεση της η ελβετική τράπεζα UBS εκτιμά το χρέος της κεντρικής κυβέρνησης σε 15% του ΑΕΠ στα τέλη του 2012. Το ποσοστό αυτό γίνεται μεγαλύτερο, 55%, αν υπολογιστεί και το χρέος που έχουν συσσωρεύσει οι τοπικές κυβερνήσεις και υπηρεσίες.

 Μια πρόγευση άλλωστε αυτού που συμβαίνει στην Ευρώπη, πήρε η Κίνα τον προηγούμενο μήνα όταν ο οίκος αξιολόγησης Fitch υποβάθμισε τη χρηματοπιστωτική αξιοπιστία της χώρας, όσον αφορά τα χρέη της στο εθνικό νόμισμα, το γουάν. Ο οίκος Fitch επεσήμαινε τα υπερβολικά επίπεδα χρέους και τόνιζε ότι η αύξηση των πιστώσεων αλλά και η εξάρτηση από «θολές» πρακτικές δανεισμού έχει ενισχύσει την πιθανότητα χρηματοπιστωτικής αστάθειας.

 Η Κίνα, όπως έκαναν άλλωστε και αρκετές από τις αναπτυγμένες οικονομίες, για να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις από την χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, αύξησαν το διαθέσιμο όγκο πιστώσεων. Οι τράπεζες δάνειζαν με πολύ ταχύτερους ρυθμούς από ότι οι ρυθμοί ανάπτυξης, κάτι, που όπως επισημαίνεται σε σχετικό ρεπορτάζ του CNN, μόνο στο Κατάρ συνέβαινε. Το Κατάρ ως γνωστόν κατέρρευσε στα τέλη του 2010, δημιουργώντας «πιστωτικό συναγερμό» σε ολόκληρο τον κόσμο, συμβάλλοντας στην εκτίναξη αρχικά των ελληνικών spreads και το ξέσπασμα της ελληνικής κρίσης που σύντομα εξελίχθηκε σε ευρωπαϊκή.

Η λιτότητα σκοτώνει

«Χωρίς τίτλο», Γιάννης Κουνέλλης, 2004

H Oικονομία με Άλλο Μάτι

 Σοβαρές επιπτώσεις και στην υγεία των πολιτών έχουν οι πολιτικές λιτότητας που εφαρμόζονται στις περισσότερες χώρες στο κόσμο. Την ίδια στιγμή οι υπηρεσίες της ΕΕ σιωπούν

Του ΜΩΥΣΗ ΛΙΤΣΗ

 «Η λιτότητα σκοτώνει» διαπιστώνουν δύο ερευνητές του πανεπιστημίου της Οξφόρδης οι οποίοι αναλύουν σε βιβλίο που εκδίδεται μέσα στις επόμενες ημέρες τις σοβαρές επιπτώσεις που έχουν στην υγεία των πολιτών από την Ελλάδα έως τις ΗΠΑ, οι πολιτικές λιτότητας.

 Η λιτότητα έχει αυξήσει τις αυτοκτονίες, την κατάθλιψη ακόμη και τις μεταδοτικές ασθένειες καθώς έχει περιοριστεί η πρόσβαση σε φάρμακα. Οι ερευνητές Ντέιβιντ Στάκλερ και Σανσάι Μπασού, επίκουρος καθηγητής ιατρικής στο Λονδίνο ο πρώτος και επιδημιολόγος στο πανεπιστήμιο του Στάφορντ ο δεύτερος, διαπιστώνουν στο υπό έκδοση βιβλίο με τον εύγλωττο τίτλο «Η Οικονομία του Σώματος: Γιατί η Λιτότητα Σκοτώνει» ότι έχουν γίνει πάνω από 10.000 αυτοκτονίες και έχουν διαγνωστεί περισσότερες από ένα εκατομμύριο περιπτώσεις κατάθλιψης στη διάρκεια της αποκαλούμενης «Μεγάλης Ύφεσης» και των πολιτικών λιτότητας που εφαρμόζονται σε όλη την Ευρώπη και τη Βόρειο Αμερική.

 Στο βιβλίο υπάρχει ειδική αναφορά στην Ελλάδα και τις περικοπές στους προϋπολογισμούς που αφορούν την πρόληψη  του ιού HIV  με τα κρούσματα AIDS να έχουν αυξηθεί περισσότερο από 200% από το 2011, εν μέρει εξαιτίας της χρήσης ναρκωτικών η οποία έχει αυξηθεί λόγω της υψηλής ανεργίας στους νέους(50%). Στην Ελλάδα διαπιστώνεται ακόμη και εμφάνιση ξανά της ελονοσίας λόγω των περικοπών στα προγράμματα ψεκασμού κατά των κουνουπιών.

 Στην εν λόγω μελέτη διαπιστώνεται ακόμη ότι περισσότεροι από πέντε εκατομμύρια Αμερικανοί δεν έχουν πρόσβαση σε προγράμματα υγείας, ενώ στη Βρετανία περί τις 10.000 οικογένειες έχουν αναγκαστεί να μείνουν χωρίς σπίτι λόγω του προϋπολογισμού λιτότητας της κυβέρνησης Όσμπουρν.

 «Η λιτότητα έχει καταστροφικές επιπτώσεις όσον αφορά την υγεία στην Ευρώπη και τη Βόρειο Αμερική. Οι βλάβες που διαπιστώσαμε περιλαμβάνουν εστίες HIV  και ελονοσίας, ελλείψεις σε βασικά φάρμακα, αδυναμία πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας και μία αναπόφευκτη επιδημική κατάχρηση αλκοόλ, κατάθλιψη και αυτοκτονίες», τονίζει ο Ντέϊβιντ Στάκλερ με αφορμή την έκδοση μέσα στο Μάιο του βιβλίου. «Οι πολιτικοί μας πρέπει να λάβουν υπόψη τις σοβαρές και σε ορισμένες περιπτώσεις, επιπτώσεις στην υγεία των οικονομικών επιλογών. Αλλά μέχρι στιγμής, οι Ευρωπαίοι ηγέτες αρνούνται να δουν τα στοιχεία ότι η λιτότητα στοιχίζει ζωές».

Mωυσής Λίτσης: Βαθαίνει η κρίση του καπιταλισμού

 H Oικονομία με Άλλο Μάτι

Τρία χρόνια μετά τις απαρχές της πολιτικής των μνημονίων αρχής γενομένης από την Ελλάδα και πέντε μετά τη διεθνή χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 και την κατάρρευση της Lehman Brothers, η παγκόσμια οικονομία επανέρχεται στο σημείο μηδέν.

Στην τελευταία του εξαμηνιαία έκθεση το ΔΝΤ αναθεωρεί προς τα κάτω τις προβλέψεις του για την παγκόσμια οικονομία, η οποία εκτιμάται ότι θα παρουσιάσει ανάπτυξη 3,3% αντί 3,5%. Στην ευρωζώνη προβλέπεται ύφεση 0,3% ενώ η ανάπτυξη στις ΗΠΑ θα κυμανθεί στο 1,9%. Οι ιθύνοντες του ΔΝΤ προβλέπουν ότι τα πράγματα θα είναι κάπως καλύτερα το 2014, χωρίς ωστόσο αυτό να σημαίνει ότι η μικρή έστω προβλεπόμενη ανάπτυξη θα μετριάσει τα υψηλά ποσοστά ανεργίας σε ολόκληρο τον αναπτυγμένο κόσμο.

Στην ευρωζώνη η ανεργία έχει φθάσει στο 12%, μιλάμε για 19 εκατομμύρια ανέργους. Στον ευρωπαϊκό νότο τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα. Η ανεργία στην Ελλάδα και την Ισπανία ξεπερνά το 25%, στην Πορτογαλία βρίσκεται στο 18%, ενώ στην πρόσφατα εισηγμένη στον κόσμο των μνημονίων Κύπρο η ανεργία εκτιμάται ότι επίσης θα φθάσει στο 25%.

Φαινόμενα κάμψης εμφανίζονται ακόμη και στην Κίνα. Η πρόσφατη είδηση ότι η ανάπτυξη περιορίστηκε στο 7,7% -για την Κίνα του ενός δισεκατομμυρίου πληθυσμού, πραγματική ανάπτυξη θεωρείται πάνω από το 8%- προκάλεσε πανικό στα χρηματιστήρια και μαζικές πωλήσεις στο χρυσό, καθώς εκφράζονται φόβοι ότι η παγκόσμια οικονομία εισέρχεται σε περίοδο αποπληθωρισμού. Σε μία δηλαδή παρατεταμένη πτώση τιμών που κάνει κάθε παραγωγική επένδυση «ασύμφορη», κάτι που είχε συμβεί και στην δεκαετία του ’30 και εξακολουθεί να συμβαίνει εδώ και μια τουλάχιστον δεκαπενταετία στην Ιαπωνία.

Η πτώση του χρυσού φέρνει αποπληθωρισμό;

Πάνω από 100 δολάρια έχασε η τιμή του πολυτίμου μετάλλου σε μια μέρα μόνο

Του ΜΩΥΣΗ ΛΙΤΣΗ

Από εκεί που ο χρυσός προβάλλονταν ως «ασφαλές καταφύγιο» λόγω της συνεχιζόμενης οικονομικής και νομισματικής αστάθειας που προκαλεί η κρίση στην Ευρώπη και ο φόβος για ένα «νέο 2008», η τιμή του χρυσού «κατέρρευσε» πριν από λίγες ημέρες, καταγράφοντας τη μεγαλύτερη πτώση εδώ και περισσότερο από 30 χρόνια.

Η πτώση αυτή η οποία συμπαρέσυρε και άλλα πολύτιμα μέταλλα όπως το ασήμι αλλά και τις τιμές εμπορευμάτων όπως το πετρέλαιο, είναι η πρώτη ένδειξη ότι η παγκόσμια οικονομία βαδίζει στα χνάρια της Ιαπωνίας: κινδυνεύει δηλαδή με αποπληθωρισμό, μεγάλη αποκλιμάκωση των τιμών σε διεθνές επίπεδο, κάτι που προοιωνίζεται στασιμότητα αφού η μη άνοδος των τιμών θεωρείται αντικίνητρο για επενδύσεις.

Την προηγούμενη Δευτέρα η τιμή του χρυσού υποχώρησε κατά 110 δολάρια η ουγκιά, καταρρίπτοντας το προηγούμενο ρεκόρ πτώσης το οποίο είχε καταγράψει τον Ιανουάριο του 1980. «Βρισκόμαστε μπροστά σε μία κατάρρευση του χρυσού να εξελίσσεται μπροστά στα μάτια μας;», αναρωτήθηκε σχολιαστής στην αυστραλέζικη οικονομική εφημερίδα «Business Speactator».

Μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers το 2008,τα τρισεκατομμύρια δολάρια, ευρώ και γεν που ρίχτηκαν στο παγκόσμιο οικονομικό σύστημα μέσω του μηδενισμού των επιτοκίων από τις περισσότερες μεγάλες κεντρικές τράπεζες(Fed, Τράπεζα της Ιαπωνίας) και της πολιτικής επαναγοράς ομολόγων αναζητούσαν «αντιστάθμισμα» απέναντι στην πλημμυρίδα πληθωριστικού νομίσματος.

Ο ξεχασμένος χρυσός, «το απομεινάρι από την εποχή της βαρβαρότητας» όπως τον είχε αποκαλέσει ο Βρετανός οικονομολόγος Τζον Μέυναρτ Κέυνς, έπαιρνε τα πάνω του, μία δεκαετία αφότου οι κεντρικές τράπεζες πούλαγαν χρυσό επειδή η αξία του έπεφτε κατακόρυφα-το 1999 στο απόγειο της διεθνούς χρηματιστηριακής φούσκας, η τιμή του χρυσού έπεφτε στο ρεκόρ των 251,70 δολαρίων η ουγκιά-έπαιρνε την εκδίκησή του…

Από το 2008 και μέσα σε τρία χρόνια η τιμή του τριπλασιάστηκε και έφθασε στο ρεκόρ των 1.930 δολαρίων η ουγκιά τον Σεπτέμβριο του 2011. Έκτοτε άρχισε μία σταδιακή αποκλιμάκωση των τιμών, χωρίς ωστόσο δραματικές πτώσεις σαν αυτήν της προηγούμενη Δευτέρας. Μέσα σε λίγες ημέρες η τιμή του χρυσού από τα 1.600 δολάρια η ουγκιά έφθασε στα 1.400 δολάρια, επίπεδο κοντά στο οποίο συνέχισε να κινείται τις τελευταίες ημέρες, μετά τη δραματική πτώση στις αρχές της εβδομάδας. Από τον Οκτώβριο πέρυσι η τιμή του έχει υποχωρήσει 20%, με το μεγαλύτερο μέρος των απωλειών να οφείλεται στην «ξαφνική» αλλαγή κλίματος των δέκα τελευταίων ημερών.

Το φυσικό αέριο ανατρέπει τις γεωπολιτικές ισορροπίες στη Μέση Ανατολή-Μωυσής Λίτσης

Άρχισε η ροή φυσικού αερίου προς το Ισραήλ από το κοίτασμα Ταμάρ

http://oikonomiallomati.blogspot.gr/

Το φυσικό αέριο από το υποθάλλασιο κοίτασμα Ταμάρ άρχισε από προχθές να ρέει προς τις ακτές του Ισραήλ, μετατρέποντας το όχι απλά σε ενεργειακά ανεξάρτητο κράτος αλλά και σε παίκτη στη νέα γεωπολιτική σκακιέρα του φυσικού αερίου στη Μεσόγειο και τη Μέση Αντολή.

Το κοίτασμα Ταμάρ, 90 χιλιόμετρα έξω από το λιμάνι της Χάϊφα, ανακαλύφθηκε το 2009, προκαλώντας φρενίτιδα ερευνών στην περιοχή της Εγγύς Ανατολής την οποία μοιράζονται το Ισραήλ, η Κύπρος και ο Λίβανος, χώρες που έχουν ήδη πληρώσει υψηλό τίμημα για τα γεωπολιτικά παιχνίδια που έφερε η ανακάλυψη και εκμετάλλευση του πετρελαίου μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής. Ένα χρόνο μετά, το 2010 ανακαλύφθηκε το δεύτερο μεγαλύτερο κοίτασμα στην περιοχή, το Λεβιάθαν, με το Ισραήλ να δημιουργεί ειδικό ταμείο για την εκμετάλλευση του φυσικού αερίου.

Το κοίτασμα Ταμάρ ανήκει κατά 36% στην αμερικανική εταιρία με έδρα το Τέξας Noble Energy, κατά 28,75% στην ισραηλινή εταιρία Isramco Negev, ενώ οι θυγατρικές της ισραηλινής εταιρίας πετρελαίου Delek, Avner Oil Exploration και Delek Drilling κατέχουν το 15,625%. Η επίσης ισραηλινή εταιρία Dor Gas Exploration κατέχει το 4%. Η ανακάλυψη φυσικού αερίου εκτιμάται ότι θα μειώσει το κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στο Ισραήλ. Κατά την εκτίμηση των εταιριών οι οποίες έχουν επενδύσει 3 δισ. δολάρια στην ανάπτυξη του κοιτάσματος Ταμάρ, η ισραηλινή οικονομία η οποία εξαρτάται πάρα πολύ από τις εισαγωγές πετρελαίου, θα εξοικονομήσει 13 δισ. σέκελ το χρόνο(3 δισ. ευρώ). Το Ισραήλ εκτιμάται ότι θα είναι ενεργεικά ανεξάρτητο έως το 2035.

Όπως είναι φυσικό η έναρξη ροής του φυσικού αερίου από το κοίτασμα Ταμάρ το Σάββατο για πρώτη φορά, έγινε αποδεκτό με αρκετή δόση πανηγυρισμού από τους εκπροσώπους των εταιριών που μετέχουν στο έργο, την ισραηλινή πολιτική ηγεσία αλλά και τα μέσα ενημέρωσης.

«Σήμερα ξεκινάμε την ανεξαρτησία του ισραηλινού φυσικού αερίου. Πρόκειται για ένα τεράστιο επίτευγμα για την ισραηλινή οικονομία και το ξεκίνημα μιάς νέας εποχής», δήλωσε ο Ισραηλινός πολυδισεκατομμυριούχος Γιτσχάκ Τσχούβα, κύριος μέτοχος του ομίλου Delek, μιάς από τις επιχειρήσεις που μετέχουν στην εκμετάλλευση του Ταμάρ. «Η ισραηλινή οικονομία θα είναι σε θέση να εκμεταλλευτεί τα πλεονεκτήματα του φυσικού αερίου, από περιβαλλοντολογικής, γεωπολιτικής, κοινωνικής και οικονομικής σκοπιάς και να μετατρέψει το Ισραήλ σε σημαντικό διεθνή παίκτη», συμπλήρωσε.

Πως φθάσαμε στην χρηματοπιστωτική τραγωδία της Κύπρου

Οι τράπεζες πληρώνουν τα σπασμένα του ελληνικού κουρέματος αλλά και της μετατροπής του νησιού σε offshore κέντρο ρωσικών κεφαλαίων

Του ΜΩΥΣΗ ΛΙΤΣΗ

Σε μπούμερανγκ εξελίχθηκε για την Κύπρο η μετατροπή της σε offshore χρηματοοικονομικό κέντρο της Μεσογείου σε συνδυασμό με την επεκτατική πολιτική των κυπριακών τραπεζών στην Ελλάδα.

Από την πρώτη στιγμή που ξέσπασε η κρίση στην Ελλάδα ήταν ηλίου φαεινότερου ότι οι κυπριακές τράπεζες με 22 δισ. ευρώ άνοιγμα σε δάνεια προς τον ελληνικό ιδιωτικό τομέα, δύσκολα θα τα έβγαζαν πέρα με το κούρεμα της αξίας των ελληνικών ομολόγων που κατείχαν στα χαρτοφυλάκιά τους. Η έκρηξη στην ναυτική βάση Ευάγγελος Φλωράκης στο Μαρί τον Ιούλιο του 2011, ήταν η θρυαλλίδα για την αντίστροφή μέτρηση της κυπριακής οικονομίας και του κυπριακού τραπεζικού συστήματος.

Λίγο μετά την έκρηξη, τον Σεπτέμβριο του 2011 και οι τρεις διεθνείς οίκοι αξιολόγησης, Moody’s, S&P και Fitch, προχώρησαν σε υποβάθμιση της χρηματοπιστωτικής αξιοπιστίας της Κύπρου, καθώς οι επιπτώσεις από την έκρηξη επηρέαζαν την οικονομία-η έκρηξη στη ναυτική βάση είχε προκαλέσει μεταξύ άλλων και την καταστροφή του εργοστασίου ηλεκτρικής ενέργειας στο Βασιλικό, προκαλώντας σημαντικές ελλείψεις στην παροχή ηλεκτρικής ενέργειας, επιδεινώνοντας ακόμη περισσότερο τις προοπτικές της κυπριακής οικονομίας.

Η υποβάθμιση εκτίναξε τα επιτόκια των μακροπρόθεσμων κυπριακών κρατικών ομολόγων πάνω από το 12%, κλείνοντας στην πράξη τη στρόφιγγα δανεισμού από τις κεφαλαιαγορές για την Κυπριακή Δημοκρατία. Η οικονομία της Κύπρου αναπτύχθηκε μέσω της υπερδιόγκωσης του τραπεζικού της τομέα, μετατρέποντας το νησί σε «φορολογικό παράδεισο» των απανταχού κεφαλαίων. Με τον τρόπο αυτό η Κύπρος ξεπέρασε τις οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις από την τουρκική εισβολή του 1974- θυμάμαι όταν ήμουν νεαρός συντάκτης οικονομικής εφημερίδας στις αρχές του ’90 το πώς Κύπριοι ιθύνοντες προωθούσαν πληροφορίες σχετικά με την ανάπτυξη των offshore δραστηριοτήτων, οι οποίες μετατρέπονταν σε «βαριά» βιομηχανία προσέλκυσης μαζί με τον τουρισμό ξένων επενδύσεων. Ο τομέας των υπηρεσιών καταλαμβάνει πάνω από το 16% του κυπριακού ΑΕΠ.

Ρεκόρ ο Dow Jones την ώρα που πτωχεύει το Ντιτρόιτ

Την Εποχή της Μεγάλης Ύφεσης του ’30 θυμίζουν Νιτρόιτ και Νέα Υόρκη

H Oικονομία με Άλλο Μάτι

Η πραγματική εικόνα της σημερινής Αμερικής δεν λέγεται Ντάου Τζόουνς αλλά Ντιτρόιτ. Την 1^η Μαρτίου ο Ρεπουμπλικάνος κυβερνήτης της πολιτείας του Μίσιγκαν Ρικ Σνάϊντερ, ένας πολυεκατομμυριούχος πρώην επιχειρηματίας στον τομέα των ιδιωτικών συμμετοχών(private capital), κήρυξε το Ντιτρόιτ σε «κατάσταση έκτακτης οικονομικής ανάγκης». Το καθεστώς «έκτακτης οικονομικής ανάγκης» σημαίνει ότι θα γίνουν άμεσα περικοπές μισθών και συντάξεων, θα κλείσουν υπηρεσίες ζωτικής ανάγκης θα πωληθούν δημόσια περιουσιακά στοιχεία, όπως οι υπηρεσίες ύδρευσης και αποκομιδής, μουσεία και ζωολογικοί κήποι. Η άλλοτε πρωτεύουσα της αμερικανικής αυτοκινητοβιομηχανίας και κάποτε της μαύρης μουσικής που άνθισε με την βιομηχανική ανάπτυξη στα τέλη του ’60, μετατρέπεται σε «Ελλάδα»

Του ΜΩΥΣΗ ΛΙΤΣΗ

Στην επικαιρότητα ήλθαν ξανά τα…κατορθώματα του Ντάου Τζόουνς, του δείκτη των δεικτών, ο οποίος κτύπησε αλλεπάλληλα ρεκόρ τις τελευταίες ημέρες, την ώρα που Ομπάμα και Ρεπουμπλικάνοι τα έσπαγαν για τις περικοπές, η οικονομία της ευρωζώνης βουλιάζει στην ύφεση και το χρήμα είναι δυσεύρετο για τους απανταχού κοινούς θνητούς.

Ο δείκτης βαρόμετρο για την αμερικανική αλλά και την ευρύτερη διεθνή αγορά που «κρυολογεί όταν φταρνίζεται η Γουόλ Στριτ», κατέγραψε τρία αλλεπάλληλα ρεκόρ, σπάζοντας την Πέμπτη το ρεκόρ των 14.164 μονάδων στο οποίο είχε φθάσει τον Οκτώβριο του 2007. Ο Ντάου Τζόουνς καταγράφει άνοδο 9,4% μέχρι στιγμής φέτος, ενώ άνοδο 8,3% καταγράφει και ο ευρύτερος δείκτης S&P 500.

Το εν πρώτοις παράδοξο, η οικονομία να υποφέρει και οι χρηματιστηριακοί δείκτες να ευημερούν, έχει τη λογική του εξήγηση που λέγεται Fed. Το συνεχιζόμενο τύπωμα δολαρίων, αλλά και το διεθνές χρήμα που παράγεται από τα μηδενικά επιτόκια και τις «ποσοτικές χαλαρώσεις» σε άλλες περιοχές του κόσμου(ευρωζώνη, Ιαπωνία) δεν πάει στην λεγόμενη πραγματική οικονομία, αλλά αναζητά αποδόσεις για μία ακόμη φορά στους άυλους τίτλους και τη διεθνή σπέκουλα των χρηματιστηρίων.

Η ανεργία στις ΗΠΑ παραμένει υψηλή, 7,9%. Οι περικοπές που έρχονται απειλούν να υποβαθμίσουν ακόμη περισσότερο την παροχή υπηρεσιών, τα κοινωνικά προγράμματα, την παιδεία ακόμη και την άμυνα. Ο αμερικανικός προϋπολογισμός αναμένεται να περικοπεί κατά επιπλέον 85 δισ. δολάρια μέχρι τον επόμενο Σεπτέμβριο με την εφαρμογή των αυτόματων περικοπών και την αποτυχία του προέδρου Ομπάμα και του ελεγχόμενου από τους Ρεπουμπλικάνους κογκρέσου να καταλήξουν σε νέα συμφωνία, για «πάγωμα» της εφαρμογής του «δημοσιονομικού βράχου(fiscal cliff)», όπως είχε γίνει παραμονές της Πρωτοχρονιάς.

Τσάβες: Με όχημα το πετρέλαιο καταπολέμησε ανεργία και φτώχεια

H Oικονομία με Άλλο Μάτι

Του ΜΩΥΣΗ ΛΙΤΣΗ

Μία οικονομία καλύτερη από αυτήν που παρέλαβε αφήνει κατά γενική ομολογία ο αποθανών πρόεδρος της Βενεζουέλας Ούγκο Τσάβες. Μία εμβληματική φυσιογνωμία που εγκαινίασε τη στροφή αριστερά σε ολόκληρη τη Λατινική Αμερική τη δεκαετία του 2000, παρόλο που υπάρχουν τεράστιες διαφορές αντιλήψεων μεταξύ των κεντροαριστερών και των πιο ριζοσπαστικών κυβερνήσεων στην περιοχή, που τους ενώνει ωστόσο η εναντίωση με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στον νεοφιλελευθερισμό που κυριάρχησε τις προηγούμενες δεκαετίες.

Ο χθεσινός «Γκάρντιαν» παρουσιάζει μία σύνοψη οικονομικών και κοινωνικών μεγεθών με αφορμή το θάνατο του Τσάβες. Η ανεργία μειώθηκε από 14,5% που ήταν το 1999-την πρώτη χρονιά που εκλέχτηκε πρόεδρος- σε 7,6% το 2009. Το κατά κεφαλήν εισόδημα αυξήθηκε επίσης από 4.105 δολάρια σε 10.801 δολάρια το 2011. Το ποσοστό φτώχειας μειώθηκε. Το 1999 το 23,4% του πληθυσμού ζούσε σε συνθήκες υπερβολικής φτώχειας, το οποίο μειώθηκε σε 8,5% το 2011 σύμφωνα με τα επίσημα κυβερνητικά στοιχεία. Η παιδική θνησιμότητα έχει επίσης και αυτή μειωθεί από το 20 προς 1.000 γεννήσεις το 1999 στο 13 ανά 1.000 γεννήσεις το 2011.

Ακόμη και οι διεθνείς οργανισμοί παραδέχονται σημαντική βελτίωση των οικονομικών μεγεθών επί Τσάβες. Η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά ότι η οικονομία της Βενεζουέλας κατέγραψε ανάπτυξη μεγαλύτερη του 5% το 2012. Για το 2013 προβλέπει ωστόσο περιορισμό της ανάπτυξης 1,8%.

Εκεί που πάσχει όσον αφορά τους αριθμούς η Βενεζουέλα είναι ο πληθωρισμός, ο οποίος έχει αυξηθεί στο 31,6% από 23,6% το 1999. Η υποτίμηση του εθνικού νομίσματος του μπολίβαρ, η ισοτιμία του οποίου βρίσκεται στα 4,3 ανά δολάρια από κάτω από το ένα δολάριο που ήταν η ισοτιμία την πρώτη χρονιά της προεδρίας Τσάβες, έχει βοηθήσει ωστόσο στο να αυξηθούν ακόμη περισσότερο τα έσοδα από τις πωλήσεις πετρελαίου. Οι πωλήσεις πετρελαίου είναι και η βασική πηγή εσόδων για την οικονομία αλλά και τροφοδότης της πολιτικής αναδιανομής του πλούτου που ακολούθησαν οι κυβερνήσεις του Ούγκο Τσάβες.

Όταν η Ελλάδα διέγραφε το γερμανικό χρέος

Εβδομήντα πιστωτές διέγραφαν το 1953 το 50% του γερμανικού χρέους στο όνομα της… ειρήνης.

Του ΜΩΥΣΗ ΛΙΤΣΗ

Εξήντα χρόνια πριν, στις 27 Φεβρουαρίου του 1953, διαγράφονταν το 50% των γερμανικών οφειλών από το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο αλλά και πριν, με τη συγκατάθεση χωρών όπως η Ελλάδα, η Ισπανία, το Πακιστάν ή η Αίγυπτος, χώρες που σήμερα «λιμοκτονούν» υπό το βάρος του εξωτερικού τους χρέους.

Εξήντα χρόνια πριν υπογραφόταν συμφωνία στο Λονδίνο για τη διαγραφή του γερμανικού χρέους, προκειμένου η κατεστραμμένη από τον πόλεμο γερμανική οικονομία να μπει σε τροχιά ανάπτυξης. Η διαγραφή του γερμανικού χρέους οφείλονταν σε δύο βασικές πολιτικές επιλογές: Η πρώτη στηρίζονταν στην αντίληψη ότι δεν έπρεπε να επαναληφτεί η εκδικητική λογική της συνθήκης των Βερσαλλιών του 1919, με την οποία οι νικητές του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου επέβαλλαν αβάστακτες πολεμικές αποζημιώσεις στη Γερμανία, πνίγοντας στην ουσία τη Δημοκρατία της Βαϊμάρης και συμβάλλοντας στην άνοδο του ναζισμού-η αντίληψη του οικονομολόγου Τζον Μέϊναρντ Κέϊνς που είχε πάρει μέρος στην υπογραφή της συνθήκης των Βερσαλλιών ως εκπρόσωπος του βρετανικού υπουργείου Οικονομικών, έπαιξε σημαντικό ρόλο στο να διαμορφωθεί η αντίληψη αυτή.

Η δεύτερη πολιτική επιλογή αφορούσε τον Ψυχρό Πόλεμο που βρισκόταν μόλις στην αρχή του. Οι Αμερικανοί και άλλοι δυτικοευρωπαίοι σύμμαχοι χρειαζόντουσαν ένα αντίπαλο δέος απέναντι στο σοβιετικό κίνδυνο, μια ισχυρή δυτικογερμανική οικονομία με κοινωνικά χαρακτηριστικά που θα «απονομιμοποιούσε» τις κομμουνιστικές αντιλήψεις περί ανατροπής του συστήματος.

Με τον τρόπο αυτό όχι μόνο διαγράφηκε το γερμανικό χρέος και τέθηκαν οι βάσεις για το μεταπολεμικό γερμανικό θαύμα, αλλά «ξεπλύθηκαν» και δεκάδες γερμανικές επιχειρήσεις που είχαν συνεργαστεί ανοικτά με το καθεστώς του Χίτλερ και είχαν συμβάλλει με «τεχνογνωσία» στην πραγματοποίηση του Ολοκαυτώματος και την εξόντωση εκατομμυρίων Εβραίων, πολιτικών αντιπάλων, αθίγγανων και ομοφυλόφιλων.

Ιταλία: Εκλογές για γέλια και για κλάματα – Μωυσής Λίτσης

Μπερλουσκόνι, Μπερσάνι, Μόντι, Γκρίλο

Η Πολιτική αστάθεια προαλείφεται για νικητής

H Oικονομία με Άλλο Μάτι

Ένας άχρωμος πρώην κομμουνιστής ευελπιστεί να κυβερνήσει με έναν τεχνοκράτη, ένας κωμικός γίνεται «σούπερ σταρ» κατά του κατεστημένου και ο αειθαλής «κροκοντίλο» εξακολουθεί να μαγεύει τα πλήθη μέσα από την παντοδυναμία των καναλιών του.

Ο λόγος βέβαια για τους τέσσερις βασικούς υποψήφιους των ιταλικών εκλογών. Τον κεντροαριστερό πρώην κομμουνιστή Πιερ Λουίτζι Μπερσάνι, τον πρώην πρωθυπουργό Μάριο Μόντι, τον Σίλβιο Μπερλουσκόνι και τον Πέπε Γκρίλο: τους ανθρώπους από τους οποίους εξαρτάται το μέλλον της Ιταλίας αλλά και της ευρωζώνης. Η Ιταλία, τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης, μέλος της Ομάδας των Επτά Πλουσιότερων Κρατών του Κόσμου(G7) και εκ των ιδρυτών της ΕΟΚ το 1957 βουλιάζει στην κρίση.

Το 2011 το επιτόκιο του ιταλικού δεκαετούς ομολόγου ξεπερνούσε το 6% με ορατό τον κίνδυνο η Ιταλία να μείνει εκτός αγορών και το εγχείρημα του ευρώ να δέχεται ένα ακόμη πλήγμα. Η επιστράτευση του τεχνοκράτη Μόντι, ηρέμησε κάπως τα πνεύματα με το επιτόκιο του δεκαετούς ομολόγου να βρίσκεται σήμερα στο 4,4%, αλλά ο δημοφιλής στις Βρυξέλλες και οικονομική ελίτ, πρώην πρωθυπουργός και τραπεζίτης, δεν χαίρει μεγάλης εκτίμησης στον ιταλικό λαό, τον οποίο έβαλε στο καλαπόδι της λιτότητας.

Η κρίση στην Ιταλία είναι ωστόσο πολύ πιο βαθειά αφού από το 1999 που μπήκε στο ευρώ παρουσιάζει οικονομική στασιμότητα, με αποτέλεσμα όταν ξέσπασε η διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση του 2007 να βρεθεί σε δυσχερή θέση. Η ιταλική οικονομία κατέγραψε πέρυσι ύφεση 2,2%.