«Οδυσσέα, γύρνα κοντά μου»

της Μαριάννας Τζιαντζή

Στη μεταπολεμική Ελλάδα οι διωκτικές αρχές χρησιμοποιούσαν τους συγγενείς των εξορίστων και των φυλακισμένων για να πετύχουν μια ομολογία, μια δήλωση μετανοίας, για να σπάσουν το ηθικό των αριστερών αγωνιστών και του λαϊκού κινήματος, ακόμα και όταν αυτό το κίνημα είχε ήδη συντριβεί.

Σήμερα, ο πατέρας του πλέον καταζητούμενου ανθρώπου στον κόσμο, του 27χρονου Έντουαρντ Σνόουντεν, απευθύνει μέσω της τηλεόρασης έκκληση στο γιο του εκλιπαρώντας τον να γυρίσει στην πατρίδα και να μη φανερώνει άλλα κρατικά μυστικά. Ένας τσακισμένος μεσόκοπος, με μαλλιά σγουρά και μάτια κόκκινα από την αγρύπνια ή το κλάμα εμφανίστηκε αυτή την εβδομάδα στο ακροδεξιό κανάλι Φοξ για να πει στο παιδί του να συνεργαστεί, να «υπογράψει».

Ο Σνόουντεν, ένας πρώην τεχνικός της CIA, πρόσφατα αποκάλυψε στοιχεία που δείχνουν ότι οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες μπορούν να παρακολουθούν τις τηλεφωνικές και άλλες επικοινωνίες όχι μόνο στις ΗΠΑ αλλά και σε όλο τον πλανήτη. Λίγο προτού ξεσπάσει το σκάνδαλο, ο Σνόουντεν είχε καταφύγει στο Χονγκ Κονγκ, αλλά τώρα είναι άγνωστος ο τόπος διαμονής του. Ο ίδιος δήλωσε ότι δεν μετανιώνει και δεν επιστρέφει στην πατρίδα του, ενώ δεν αποκλείει το ενδεχόμενο δολοφονίας του.

Αν και όλοι ξέρουμε τι τράβηξε ο 27χρονος πεζοναύτης Γουίλιαμ Μάνινγκ, που τώρα δικάζεται ύστερα από σχεδόν τρία χρόνια προφυλάκισης, ο πατέρας του Σνόουντεν δηλώνει: «Έχω εμπιστοσύνη στο δικαστικό μας σύστημα. Προτιμώ να είναι ο γιος μου φυλακισμένος στις Ηνωμένες Πολιτείες, παρά να ζει ελεύθερος σε μια χώρα που δεν έχει τις ελευθερίες που απολαμβάνουμε εδώ». Υπόγραψε, παιδάκι μου, έλεγαν κάποτε οι γονείς των κρατουμένων. Οδυσσέα, γύρνα κοντά μου. Και τώρα η ίδια τραγωδία, η δοκιμασία και ο εξευτελισμός των πιο βαθιών ανθρώπινων σχέσεων επαναλαμβάνεται.

Μια γενιά που περιεργάζεται

 

της Μαριάννας Τζιαντζή    

Η παρατεταμένη απουσία της εργασίας ή και ο ευτελισμός της ανοίγουν πληγές που μοιραία θα κακοφορμίσουν, καθώς αποκαρδιώνονται οι εργαζόμενοι και απελπίζονται οι περιεργαζόμενοι….

Απευθυνόμενος στους Θεσσαλονικείς, ο Απόστολος Παύλος παρατηρεί: «…Μερικοί από εσάς είναι αργόσχολοι, δηλαδή δεν εργάζονται, αλλά περιεργάζονται τους άλλους». Και στους μη εργαζομένους κάνει έκκληση «να ηρεμήσουν και να εργάζονται κανονικά», ενώ στους εργαζομένους συνιστά να μη συναναστρέφονται τον αργόσχολο, ώστε εκείνος να ντραπεί, και φυσικά να μην τον θεωρούν εχθρό τους, αλλά να τον νουθετούν σαν αδελφό (Β΄ Θεσσ. 3, 6-15).

Τι συμβαίνει όμως όταν οι μη εργαζόμενοι είναι περισσότεροι από τον οικονομικά ενεργό πληθυσμό, όταν οι άνεργοι αγγίζουν τα δύο εκατομμύρια; Οι εξ ανάγκης αργόσχολοι περιεργάζονται τους άλλους, περιεργάζονται τον κόσμο ή τον μικρόκοσμο της πολιτικής, της ελαφράς καλλιτεχνίας, της επικαιρότητας και συνήθως τον περιεργάζονται εξ αποστάσεως, μέσω της οθόνης του υπολογιστή, της τηλεόρασης ή του κινητού και αναπτύσσοντας σχέσεις περιορισμένης ευθύνης με τους άλλους.

Μάθετε γράμματα να γίνετε άνθρωποι, να προκόψετε, να ζήσετε καλύτερα από εμάς. Αυτή η νουθεσία, που έχει ειπωθεί από εκατομμύρια δασκάλους και γονείς, τώρα τινάζεται στον αέρα. Το «δεν θέλω» γίνεται «δεν μπορώ (να εργαστώ)» και το περίφημο «ο μη εργαζόμενος μηδέ εσθιέτω» μοιάζει να μας περιγελά.

Μαζί με τους νυν και τους μελλοντικούς ανέργους πληθαίνουν οι «μαθητές του τελευταίου θρανίου», όπως πληθαίνουν και τα «βαθμολογικά ναυάγια» (οι σχεδόν άσπρες κόλλες στις πανελλήνιες εξετάσεις), διαπιστώνουν οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί. Η αίσθηση της ματαιότητας της γνώσης και της προσπάθειας ριζώνει στο πιο τρυφερό και αθώο κομμάτι της κοινωνίας. Το αρχικό αίτιο αυτής της παραίτησης μπορεί έχει σχέση με την οικονομία, με τη γενική πτώση του βιοτικού επιπέδου, όμως οι συνέπειες γίνονται με τη σειρά τους εσωτερικευμένα αίτια που γεννούν άλλες, μακροπρόθεσμα διαβρωτικές συνέπειες. Και όμως, σήμερα αξίζει περισσότερο από ποτέ να μαθαίνουν οι νέοι γράμματα, όχι απλώς για να βρουν δουλειά, αλλά γιατί τους έλαχε να ζήσουν σε μια συναρπαστικά δύσκολη εποχή.

Αναζητώντας την «ωραία και υγιή περηφάνια» – Mαριάννα Tζιαντζή

εφημ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

​​Παράξενες συμπτώσεις παρατηρούνται ανάμεσα στον τηλεοπτικό και τον πραγματικό κόσμο. Την Τετάρτη, στην αργία των Τριών Ιεραρχών, στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, εκατοντάδες μαθητές μουσικών και καλλιτεχνικών σχολείων βγήκαν στον δρόμο με τύμπανα, όμποε, φλάουτα, σαξόφωνα, τρομπέτες και άλλα όργανα και με αίτημα να μη μαραζώσουν, να παραμείνουν ζωντανά τα σχολεία τους. Το ίδιο βράδυ, στον «Εξάντα» (ΝΕΤ) του Γιώργου Αυγερόπουλου, μάθαμε για τα 370.000 παιδιά, εφήβους και νέους της Βενεζουέλας που ξέφυγαν από τον δρόμο, τις συμμορίες, τα ναρκωτικά και την πορνεία χάρη στη μουσική, συμμετέχοντας στις 285 νεανικές-παιδικές και στις 30 επαγγελματικές ορχήστρες κλασικής μουσικής που λειτουργούν σήμερα σε αυτήν τη χώρα.

«Βία, ένταση, ταλαιπωρία, οξύτατες αντιπαραθέσεις»: οι λέξεις αυτές κυριαρχούν στα δελτία ειδήσεων, όμως πίσω από τα συμπτώματα υπάρχει και η αιτία, δηλαδή η κρίση, η φτώχεια και ο φόβος της φτώχειας. Στα μπάριος, τις παραγκουπόλεις του Καράκας, ζουν τα περισσότερα παιδιά του El Sistema, ενός προγράμματος που ξεκίνησε το 1975 από έναν καθηγητή μουσικής και οικονομολόγο, τον Jose Antonio Abreu. Εντεκα παιδιά συμμετείχαν στην πρώτη πρΑναζητώντας την «ωραία και υγιή περηφάνια» – Mαριάννα Tζιαντζήόβα, όμως έκτοτε οι «πυρήνες» του Εl Sistema πολλαπλασιάζονται με αστρική ταχύτητα, καθώς πολλοί μαθητές γίνονται με τη σειρά τους δάσκαλοι.

«Φτώχεια δεν είναι μόνο η έλλειψη τροφής και στέγης», λέει σήμερα ο Abreu. «Φτώχεια είναι η εγκατάλειψη και η ανωνυμία… Με το που παίρνει ένα παιδί ένα μουσικό όργανο, ένα βιολί στα χέρια του, παύει να είναι φτωχό… το βιολί οδηγεί σ’ έναν δρόμο αυξανόμενου πνευματικού πλούτου… Η μουσική προσφέρει στα παιδιά αυτοεκτίμηση, μια ωραία και υγιή περηφάνια, που σε βγάζει από τη φτώχεια».

Για το βιβλίο του Δημήτρη Ψαρρά »Η Μαύρη Βίβλος της Χρυσής Αυγής».

«Das Drahtzieher»(αυτός που κινεί τα νήματα):αντισημιτική αφίσα του «Λαϊκού Μετώπου»(ονομασία με την οποία κατέβηκαν οι ναζιστές στις εκλογές), 1924: ο παντοδύναμος εβραίος καπιταλιστής, που εκμεταλλεύεται τον πόλεμο και τον πληθωρισμό για να θησαυρίσει, αποτελεί βασικό μοτίβο της ναζιστικής προπαγάνδας.

Πηγή: www.mao.gr/   

της Μαριάννας Τζιαντζή

Θα αδικούσαμε αυτό το βιβλίο του Δημήτρη Ψαρρά αν το χαρακτηρίζαμε απλώς χρήσιμο ή διαφωτιστικό ή επίκαιρο λαμβάνοντας υπόψη αποκλειστικά τη συγκυρία, δηλαδή το γεγονός ότι κυκλοφόρησε το περασμένο φθινόπωρο, λίγους μήνες μετά τη μεγάλη εκλογική άνοδο της Χρυσής Αυγής και την είσοδό της στη Βουλή. Η αξία αυτού του βιβλίου υπερβαίνει την εκλογική συγκυρία και μας βοηθά να καταλάβουμε και το μετεκλογικό τοπίο. Η Μαύρη Βίβλος της Χρυσής Αυγής (από τις εκδόσεις Πόλις) δεν φωτίζει μόνο τη γενεαλογία αυτής της οργάνωσης, αλλά και τις σχέσεις της ακροδεξιάς με δυνάμεις του λεγόμενου κοινοβουλευτικού τόξου, δείχνει ακόμα πώς η ατζέντα της ΧΑ χωρά στις διακηρύξεις και τις πρακτικές ακόμα και μη φασιστικών πολιτικών κομμάτων. Δείχνει επίσης τους δεσμούς (και όχι απλώς την ιδεολογική συγγένεια) που είχε και προφανώς εξακολουθεί να έχει αυτή η οργάνωση με το βαθύ ελληνικό κράτος (στρατός, αστυνομία, δικαστική εξουσία, εκκλησία), όπως τονίζει ο συγγραφέας. Ο Δημήτρης Ψαρράς μάς υπενθυμίζει ότι παρόλο που μέχρι χθες η ΧΑ ήταν μια ποσοτικά αμελητέα οργάνωση (στις εκλογές του 2009 πήρε μόλις 23.000 ψήφους), οι στυλοβάτες της δεν ήταν ποτέ αποκλεισμένοι από τα επίσημα ΜΜΕ και γενικότερα από το σύστημα εξουσίας.

Η ολοκλήρωση ενός τόσο απαιτητικού βιβλίου μέσα σε λίγους μήνες θα ήταν αδιανόητη αν δεν υπήρχε η ερευνητική δουλειά της ομάδας του Ιού (μέχρι πρόπερσι της Ελευθεροτυπίας και εδώ και δύο μήνες, της Εφημερίδας των Συντακτών) μέλος της οποίας είναι ο Δημήτρης Ψαρράς. Το βιβλίο αυτό δεν είναι μια εκδοτική αρπαχτή, αλλά προϊόν πολυετούς δημοσιογραφικού μόχθου, συλλογικού και προσωπικού, ορατού (δημοσιευμένα κείμενα) αλλά και αθέατου και αθόρυβου. Με λίγα λόγια, βιβλία σαν και αυτό αποκαθιστούν τη χαμένη τιμή της ελληνικής δημοσιογραφίας.

Το βιβλίο περιλαμβάνει 19 κεφάλαια (μαζί και ο πρόλογος και ο επίλογος) που αν και έχουν κάποια αυτοτέλεια, καλό είναι να διαβαστούν σε συνέχεια, χωρίς παραλείψεις. Στα κεφάλαια αυτά παρουσιάζονται οι πιο σημαντικές πλευρές της διαδρομής της οργάνωσης από το 1980 μέχρι σήμερα, καθώς και οι απαρχές του νεοφασιστικού φαινομένου στην Ελλάδα της μεταπολίτευσης. Η παρουσίαση αυτή στηρίζεται σε ένα εντυπωσιακό πλήθος πηγών: ντοκουμέντα από επίσημα έντυπα της ίδιας της οργάνωσης, δημοσιεύματα του Τύπου, τηλεοπτικές εκπομπές.

Πικρή αλλά ακριβής είναι η παρατήρηση του συγγραφέα ότι πολλά από τα πρόσφατα και τα παλαιότερα τηλεοπτικά «σουξέ» των στελεχών της ΧΑ θα είχαν αποφευχθεί αν οι παρουσιαστές που τους καλούσαν στις εκπομπές τους είχαν μπει στον κόπο να μάθουν προτού πάθουν, να μελετήσουν τις επικοινωνιακές πρακτικές της οργάνωσης, καθώς και τις πολιτικές και ιδεολογικές θέσεις της.

Στον ουρανό των χρωμάτων

 

εφημ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Tης Mαριάννας Tζιαντζή

Σχεδόν μισό αιώνα μετά τη «Lucy in the sky with diamonds», γράφτηκε ένα άλλο τραγούδι αλλά χωρίς ήχους και στίχους: «Η Ελευθερία στον ουρανό των χρωμάτων». Είναι η ιστοσελίδα Μικρή Ζωγραφιά που γεννήθηκε πέρυσι την άνοιξη από την Ελευθερία Ρούσου, δασκάλα των Εικαστικών στο 21ο και στο 109ο Δημοτικό Σχολείο της Θεσσαλονίκης, με αποκλειστικό σκοπό να φιλοξενεί τα έργα των μαθητών. Ολοι γνωρίζουμε την αιτία που όλη η Ελλάδα έμαθε γι’ αυτό το σχολείο. Ομως αντί να προβάλλουμε την ευαισθησία μας μιλώντας για την «άτυχη, την τραγική δασκάλα», ας ξετυλίξουμε τον ψηφιακό κύλινδρο με τις ζωγραφιές στο www.littlepainting.blogspot.gr  .Εκεί θα αντικρίσουμε ένα πανέμορφο, παλλόμενο και ζωντανό κομμάτι της Ελευθερίας, αφού δεν έχουμε πρόσβαση σε άλλα και μάλλον πιο σημαντικά κομμάτια της ζωής της.

Ο άνθρωπος δεν είναι μόνον ο ψυχικός του κόσμος, αλλά είναι κυρίως οι πράξεις του, τα έργα του. Εδώ το έργο της Ελευθερίας Ρούσου είναι τα έργα των άλλων, των εκατοντάδων μαθητών που ζωγράφιζαν σε χαρτιά, χαρτόνια και ξύλινα κουτιά, σε τοίχους, πεζούλια και πεζοδρόμια, που έφτιαχναν γλυπτά, σκηνικά και μάσκες από πλαστελίνη, πηλό, χαρτοπολτό. Αυτά τα έργα δεν μιλούν απλώς, αλλά τραγουδούν, χορεύουν, λικνίζονται, στροβιλίζονται, εκτινάσσονται. Μαζί τους μιλά και η Ελευθερία Ρούσου, με σύντομα κείμενα που εξηγούν πώς και γιατί δημιουργήθηκε κάθε ενότητα με ζωγραφιές, γλυπτά και κατασκευές, χωρίς πουθενά να αναφέρεται η λέξη «εγώ», χωρίς πουθενά να αναγράφεται το ονοματεπώνυμό της.

Εικαστικές διαδρομές, λοιπόν. Στον κόσμο της χαράς, της αισιοδοξίας, της ελπίδας, της φαντασίας και της δημιουργικότητας. Ο πορθμέας είναι πια απών, όμως οι διαδρομές θα συνεχιστούν. Ούτε ίχνος στόμφου στις σημειώσεις του πορθμέα. Μόνο τρυφερή καθοδήγηση, γνώση και παιδιάστικος μεταδοτικός ενθουσιασμός. Παραμύθια που ξετυλίγονται, αλλά και ζωγραφιές που γυρεύουν να γίνουν ιστορίες: «Στα χρώματα των ζαχαρωτών. Πώς το ουράνιο τόξο έγινε ζαχαροπλάστης στο γλυκόσπιτο».

Οταν ο χρυσός «δεν» μας φέρνει πιο κοντά -Mαριάννα Tζιαντζή

 

εφημ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Τηλεοπτικά πλούσια ήταν η περασμένη Τετάρτη. Αργά το βράδυ, ο ΣΚΑΪ πρόβαλε ένα ντοκιμαντέρ–αφιέρωμα στον Γιώργο Σεφέρη, ενώ περίπου την ίδια ώρα η ΝΕΤ έδειξε ένα ντοκιμαντέρ του Γιώργου Αυγερόπουλου («Eξάντας») για τα μεταλλεία χρυσού της Χαλκιδικής («Ο θησαυρός της Κασσάνδρας»).

Διαφορετικά είδη ντοκιμαντέρ: το πρώτο είναι πολιτιστικό, το δεύτερο ανήκει στην κατηγορία των «current affairs», των «σύγχρονων (δημόσιων) υποθέσεων». Παραγωγές που απαιτούν χρόνο και χρήμα, είδη που στην Ελλάδα απειλούνται με εξαφάνιση από τον τηλεοπτικό χάρτη. Eίχα την τύχη να δω και τις δύο και αξίζει, αν δεν τις προλάβατε, να τις δείτε σε επανάληψη.

Πολλά έχουν ειπωθεί κι έχουν γραφτεί για τον Γ. Σεφέρη, όμως η εκπομπή του ΣΚΑΪ (βλ. «Κ», 28.11) προσέγγισε τον ποιητή χωρίς επιτήδευση και με φρέσκο βλέμμα. Π.χ., σε αυτό το πρώτο επεισόδιο της νέας σειράς «Ελληνες του πνεύματος και της τέχνης», ο Νάνος Βαλαωρίτης μίλησε για τον ποιητή με ηχητική υπόκρουση τα τζιτζίκια και με φόντο ένα καλοκαιρινό τοπίο στο Ιόνιο. Η Αννα Λόντου, κόρη της Μαρώς Σεφέρη, μίλησε για το χιλιοσημαδεμένο γραφείο του ποιητή, για τις μικρές ουλές που άφηνε στο ξύλο το μολύβι καθώς εκείνος το χτυπούσε αναζητώντας τον ρυθμό του στίχου – και ίσως αυτός ο εσωτερικός ρυθμός είναι ένας από τους λόγους που τόσο πολλοί έχουν μάθει πολλά ποιήματά του απέξω. Μια λεπτομέρεια πεζή, αλλά τόσο εκφραστική.

Στον «Θησαυρό της Κασσάνδρας» δεν ακούγεται το τερέτισμα των τζιτζικιών, αλλά τιτιβίσματα πουλιών στο αρχέγονο δάσος των Σκουριών. Εδώ το θέμα, δηλαδή οι συγκρούσεις γύρω από την εκμετάλλευση του μεταλλευτικού πλούτου, δεν έχει μόνο τοπική και περιβαλλοντική διάσταση, αλλά και πολιτική και οικονομική. Εύγλωττες εικόνες, μαρτυρίες και απόψεις κατοίκων, εκπροσώπων της εταιρείας Εldorado, πανεπιστημιακών και πολιτικών.

Τρεις πόλεις χωριστά – Mαριάννα Tζιαντζή

εφημ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 

Σπάνια βλέπουμε τους δρόμους του κέντρου της Αθήνας τόσο άδειους όπως ήταν το πρωί της Τρίτης. Μια μεγάλη επιχείρηση – σκούπα είχε σαρώσει ό,τι ανεπιθύμητο μπορούσε να βρεθεί στο πέρασμα της Αγκελα Μέρκελ: επαίτες, πλανόδιους μουσικούς, διαδηλωτές, αργόσχολους, τουρίστες, τρόλεϊ, πουλιά πετούμενα, λατέρνες. Η Αθήνα ήταν μια άλλη πόλη ή μάλλον ήταν η ίδια πόλη χωρισμένη στα τρία.

Οι δύο πρώτες πόλεις ήταν αμοιβαία αποκλειόμενες. Απαγορευμένη, προστατευμένη, φυλασσόμενη η πρώτη, οργισμένη η δεύτερη. Η τρίτη πόλη ήταν η γκρίζα, η ανεξιχνίαστη ζώνη. Εδώ βρισκόταν η πλειονότητα των κατοίκων της πρωτεύουσας, που συνέχιζαν τις καθημερινές τους δραστηριότητες (σπίτι, ψώνια, καφενείο, σχολείο και δουλειά) και νοερά βρίσκονταν είτε από τη μια είτε από την άλλη πλευρά του σιδερένιου φράχτη στο ύψος των ανθέων.

Ποιες άραγε να είναι οι αναμνήσεις της Αγκελα Μέρκελ από την επίσκεψή της στην Αθήνα πέρα από τις συναντήσεις της με πολιτικές ηγεσίες και επιχειρηματικούς παράγοντες; Ισως πέρα στα Μεσόγεια, περνώντας από την Αττική Οδό, να είδε τα θηριώδη συγκροτήματα κατοικιών που σκαρφάλωσαν στους λόφους και αφάνισαν τα αμπέλια. Μάλλον θα είδε το μακρινό περίγραμμα του Παρθενώνα και του Λυκαβηττού, όπως και τις προσόψεις των κομψών αθηναϊκών πολυκατοικιών στη Βασιλίσσης Σοφίας. Σχεδόν τη λυπάται κανείς. Επισκέφθηκε την πόλη -κοιτίδα της Δημοκρατίας, το όνειρο εκατομμυρίων συμπατριωτών της, έφτασε στην πηγή και δεν ήπιε νερό… μόνο που δεν ήταν αυτός ο στόχος της. Ποια πηγή, εξάλλου; Η Γερμανία είναι σήμερα η οικονομική καρδιά της Ευρώπης, άρα η μόνη καρδιά και πηγή.

Πέρα από τα κλισέ του αντιρατσισμού-Μαριάννα Τζιαντζή

Το παρακάτω  κείμενο, που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΠΡΙΝ, είναι περίληψη της ομιλίας της Μαριάννας Τζιαντζή στην παρουσίαση του βιβλίου του Βασίλη Λαδά στο «art bar ποιήματα και εγκλήματα» των εκδόσεων Γαβριηλίδη στο Μοναστηράκι, στις 21 Σεπτεμβρίου. Εγκωμιαστικά και εμπεριστατωμένα μίλησε για το βιβλίο και ο ποιητής Γιώργος Γώτης, ενώ το λόγο πήρε και η πεζογράφος Ρέα Γαλανάκη, που συνυπογράφει το σενάριο της Άλλης θάλασσας, της ταινίας του Θόδωρου Αγγελόπουλου που δεν ολοκληρώθηκε. Η κυρία Γαλανάκη ανέφερε ότι ο σκηνοθέτης είχε διαβάσει το Μουσαφεράτ του Βασίλη Λαδά, που μιλά για τον διαλυμένο πλέον καταυλισμό Αφγανών μεταναστών στην Πάτρα, και είχε αντλήσει πολύτιμο υλικό που δεν πρόλαβε να το αξιοποιήσει όπως λογάριαζε…

Εφημ ΠΡΙΝ

Via AΡΙΣΤΕΡΟ ΒΗΜΑ

Τα Παιχνίδια κρίκετ του Βασίλη Λαδά (εκδ. Γαβριηλίδη) είναι ένα ωραίο, σημαντικό, και μικρό (σε έκταση) μυθιστόρημα.Η ιστορία ξετυλίγεται το τελευταίο τρίμηνο του 2010. Δύο συνεργεία μαζεύουν ελιές στα περίχωρα της Πάτρας. Το ένα το αποτελούν τρεις μεσήλικες Έλληνες και το άλλο τρεις μετανάστες (δύο Αλβανοί κι ένας Πακιστανός). Άνεργοι και οι έξι. Ωστόσο, τα Παιχνίδια κρίκετ δεν είναι ένα βιβλίο για την πολυπολιτισμικότητα και την ανοχή στο διαφορετικό. Καμία σχέση με τα αντιρατσιστικά στερεότυπα και τον γλυκερό ανθρωπισμό. Το βιβλίο υπερβαίνει τα όρια της επικαιρότητας και του τοπικού, γίνεται κλασικό.

Αυστηρή η σύνθεση, η αρχιτεκτονική δομή, χωρίς όμως να δίνεται η εντύπωση της κατασκευής, του ψυχρού σχεδιασμού. Εμφανείς οι συμμετρίες και οι λογοτεχνικές αναφορές, που όμως δεν είναι εξεζητημένες καθώς ο συγγραφέας δεν επιδεικνύει την κουλτούρα και τις ευαισθησίες του. Η καθημερινότητα, με τη φαινομενική πεζότητα των λεπτομερειών της, ξετυλίγεται κάτω από τρεις ίσκιους: του αιώνιου, του αναπόδραστου και του οριστικά χαμένου.

Το δράμα κορυφώνεται με ένα φονικό. Ένας Έλληνας αφαιρεί τη ζωή ενός μετανάστη, όμως το έγκλημα δεν είναι τυπικά ρατσιστικό, δεν το υπαγορεύει το μίσος ή ο τυφλός εθνικισμός. Η οικονομική και η κοινωνική ασφυξία, η αγωνία για επιβίωση μετατρέπουν τον «κανονικό» άνθρωπο σε δολοφόνο. Είναι η κακιά στιγμή, θα πει αργότερα ο ίδιος, το ίδιο και οι αυτόπτες μάρτυρες. Πράγματι είναι η κακιά στιγμή, τα αίματα που ανάβουν, όμως είναι και η κακιά ζωή. Και ασφαλώς είναι το πεπρωμένο, είναι τα παιχνίδια των θεών που ματαιώνουν ή ανατρέπουν τα σχέδια και τις αποφάσεις των ανθρώπων.

Όταν το χρήμα αγοράζει τα πάντα-Μαριάννα Τζιαντζή

 Πηγή: aristeroblog 

Όταν λέμε ότι «πωλούνται όλα», εννοούμε όλα. Με αυτές τις επτά λέξεις μπορούμε να περιγράψουμε το Τι δεν μπορεί να αγοράσει το χρήμα (WhatMoney Can’t Buy) του πολιτικού φιλοσόφου Μάικλ Σαντέλ, μια μελέτη για τα «ηθικά όρια των αγορών», που φαίνεται ότι θα γίνει ένα από πιο πολυσυζητημένα βιβλία της χρονιάς. Μόνο που ο καθηγητής του Χάρβαρντ υποστηρίζει ότι δεν θα έπρεπε να είναι όλα για πούλημα, ότι υπάρχουν πράγματα που θα έπρεπε να βρίσκονται εκτός αγοράς ώστε να μην ξεχαρβαλωθεί εντελώς η ανθρώπινη κοινωνία.

 Με νηφάλιο τόνο, χωρίς ακαδημαϊκή υπεροψία αλλά και χωρίς ρηχή καταγγελτική διάθεση, ο Σαντέλ μοιάζει να περιγράφει τις τελευταίες μέρες της παγκόσμιας καπιταλιστικής Πομπηίας, παροτρύνοντας τους αναγνώστες του όχι να οργανωθούν και να εξεγερθούν, όπως ίσως θα έκανε ο Νόαμ Τσόμσκι ή κάποιος άλλος διάσημος ακτιβιστής θεωρητικός, αλλά να σκεφτούν, να στοχαστούν, να αλλάξουν. Και ίσως, αλλάζοντας οι ίδιοι, μπορέσουν να αλλάξουν και τον κόσμο γύρω τους. Το βιβλίο του Σαντέλ είναι πολύτιμο γιατί δεν απευθύνεται στους ήδη πεισμένους, αλλά μπορεί να κλονίσει αυτούς που θεωρούν ότι έτσι είναι η ζωή, έτσι είναι το σύστημα και, αν το δούμε διαφορετικά, κινδυνεύουμε να γίνουμε γραφικοί.

 O 59χρονος Αμερικανός καθηγητής είναι ένα είδος ροκ σταρ στον ακαδημαϊκό χώρο, αφού κατά τις παραδόσεις του στο Χάρβαρντ, όπου διδάσκει πολιτική φιλοσοφία εδώ και 30 χρόνια, παρατηρείται το αδιαχώρητο. Μάλιστα, το μάθημά του με θέμα «Δικαιοσύνη» έχει αναρτηθεί στο Διαδίκτυο και οι επισκέπτες του ανέρχονται σε εκατομμύρια. Στην Ελλάδα κυκλοφόρησε πέρυσι η μελέτη του Δικαιοσύνη. Τι είναι το σωστό; (μετάφρ. Αλέξανδρος Κιουπκιόλης, εκδ. Πόλις), που έκανε μέσα σε λίγους μήνες τρεις εκδόσεις, κάτι όχι πολύ συνηθισμένο για θεωρητικά βιβλία. Πρόσφατα ο Σαντέλ έκανε μια παγκόσμια περιοδεία-μαμούθ για την προώθηση του νέου βιβλίου του, στη διάρκεια της οποίας έδωσε διαλέξεις και συνεντεύξεις και προσείλκυσε την προσοχή των ΜΜΕ.

 Στην Ελλάδα της κρίσης, με τις αχαλίνωτες ιδιωτικοποιήσεις προ των πυλών, με τα δημόσια νοσοκομεία και σχολεία σε κατάσταση διάλυσης, η σκέψη του Σαντέλ μπορεί να αποδειχτεί ιδιαίτερα χρήσιμη, καθώς μας υπενθυμίζει αφενός την έννοια της «κοινής» δημόσιας σφαίρας και αφετέρου της «κόκκινης γραμμής» για τα αγαθά και τις αξίες που θα έπρεπε να βρίσκονται έξω από τον έλεγχο της αγοράς.

Ο εξόριστος της προεκλογικής περιόδου

»Η φράση «διαβάζετε βιβλία, κάνουν καλό» μοιάζει το ίδιο ξερακιανή και κοινότοπη με τη συμβουλή «τρώτε φρούτα, κάνουν καλό». Οταν όμως ο πολιτισμός εξορίζεται από τη ζωή των πολλών, όταν μετατρέπεται σε χόμπι πολυτελείας για ευαίσθητες ή αργόσχολες ψυχές, τότε η κοινωνία απομένει γυμνή, σαστισμένη και οργισμένη στις θύελλες των καιρών.»

Εφημ.ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

της  Μαριάννας Τζιαντζή

«Είναι κατάντια για μια κοινωνία να σβήνει η ανάσα της ανάγνωσης», είπε ένας Ελληνας πεζογράφος με αφορμή τη βράβευση του τελευταίου μυθιστορήματός του από ένα έγκριτο λογοτεχνικό περιοδικό. Ο ίδιος μίλησε για την κρίση που «έχει σκοτώσει το βιβλίο», για τα βιβλιοπωλεία που δεν πουλάνε, τους εκδοτικούς οίκους που κλείνουν. «Οι άνθρωποι, βέβαια, και σωστά, πρώτα κοιτάνε τι θα φάνε και μετά τι θα διαβάσουν», όμως «η φιλοσοφία και η τέχνη μάς βοηθούν να ζούμε».

Συγκίνηση προκάλεσε ο θάνατος της Ζωρζ Σαρή, όμως τυπικά, βαριεστημένα παρουσιάστηκε στα περισσότερα Μέσα η είδηση για τον πρόσφατο θάνατο του Ρέι Μπράντμπερι, ενός συγγραφέα που ήταν κάτι παραπάνω (ή μάλλον κάτι διαφορετικό) από «μετρ της επιστημονικής φαντασίας».

Στα χρόνια της Μεγάλης Υφεσης, ένας έφηβος, ο Ρέι Μπράντμπερι, είχε κάνει τη δημόσια βιβλιοθήκη του Λος Αντζελες δεύτερο σπίτι του. Εκεί ανάσαινε, εκεί ταξίδευε, εκεί μάθαινε. Η βιβλιοθήκη έγινε το πανεπιστήμιό του, αλλά και η τροφός του. Πριν από δύο χρόνια, στα βαθιά γεράματα, ο Μπράντμπερι εξήγησε ότι το πασίγνωστο «Φαρενάιτ 451», που εκδόθηκε το 1953, «δεν» είναι μια καταγγελία για τη λογοκρισία και τον σκοταδισμό της εξουσίας, αφού η κυβέρνηση αρχίζει να καίει τα βιβλία όταν οι άνθρωποι έχουν πάψει πια να τα αγοράζουν και να τα διαβάζουν. Το σύστημά τους έχει μπουκώσει με «πληροφορίες», με «γεγονοτοειδή» (factoids), ώστε να νομίζουν ότι σκέφτονται, ότι κινούνται ενώ στην πραγματικότητα μένουν ακίνητοι.

Ναι, αλλά το μεγάλο γεγονός είναι ότι πτωχεύουμε και οι σημερινές εκλογές θα κρίνουν τον τρόπο ή την αναβολή ή, για τους αισιόδοξους, τη ματαίωση της πτώχευσης. Τι χώρος περισσεύει για τη λογοτεχνία, τη μουσική, το θέατρο, όταν δεν υπάρχουν (ή φοβόμαστε ότι θα πάψουν να υπάρχουν) φάρμακα, πετρέλαιο, ψωμί;

Δρόμοι της μουσικής και της πολιτικής – Mαριάννα Tζιαντζή

»Μίλησαν για τα όρια που πρέπει να θέτει ο μουσικός, για την αποφυγή της φλυαρίας, της επίδειξης και του ναρκισσισμού. Και η τεχνική, όπως εξήγησαν, δεν πρέπει να γίνεται αυτοσκοπός, αλλά εργαλείο για το ξεκλείδωμα της ψυχής του καλλιτέχνη, για την αυτογνωσία, για την πορεία προς την ελευθερία.»

Εφημ.ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Να λοιπόν που το «πριν» και το «μετά» συνενώθηκαν, αφού διανύουμε ένα μεσοδιάστημα λίγων εβδομάδων ανάμεσα σε δύο κάλπες. Μετά τις εκλογές του Μαΐου, πριν από τις εκλογές του Ιουνίου: μια μεσεκλογική περίοδος, που όμοιά της δεν έχει ξαναζήσει η μεταπολίτευση. Οπως έχει και από την τηλεόραση επισημανθεί, βρισκόμαστε σε ένα μεταίχμιο που υπερβαίνει τα όρια της Ελλάδας. Τι κατεδαφίζεται, τι απομένει, τι εξελίσσεται από τις μεταπολεμικές ευρωπαϊκές σταθερές ή ό,τι θεωρούσαμε σταθερές;

Οι πολιτικές εκπομπές βρίσκονται στο φόρτε τους. Εκεί που αργά τη νύχτα οι περισσότεροι παρακολουθούσαν ξένες ταινίες ή αστυνομικές σειρές, τώρα πολλοί (τουλάχιστον όσοι αντέχουν) βλέπουν πολιτικές συζητήσεις και συνεντεύξεις από πολιτικούς. Πέρα από τα υψηλά νούμερα τηλεθέασης που σημειώνουν αυτές οι εκπομπές, η επίδρασή τους δεν είναι βραχεία, αφού την άλλη μέρα αρκετοί έχουν διάθεση να συζητήσουν αυτό που είδαν, να σχολιάσουν όχι μόνο τους καλεσμένους, αλλά και τον παρουσιαστή/διαιτητή, όπως συχνά συμβαίνει με τους ποδοσφαιρικούς αγώνες.

Κανείς δεν αμφισβητεί την κρισιμότητα των ημερών. Αυτό που συχνά τίθεται υπό αμφισβήτηση είναι το ηγετικό, το ιστορικό, το πνευματικό ανάστημα των πολιτικών προσωπικοτήτων.

Το πουκάμισο του τραγουδιστή

»Περηφάνια χωρίς ακαταδεξιά. Σεμνότητα, αλλά όχι κακομοιριά. Χάρη δίχως ναρκισσισμό. Πόνος και συμπόνια που δεν κραυγάζουν. Ολα αυτά σε μία φωνή, σε ένα πουκάμισο που αγαπήσαμε και ποτέ δεν θα το δούμε αδειανό.»

Tης Mαριάννας Tζιαντζή

«Το καλό κείμενο είναι όπως το καλό ανδρικό ντύσιμο, πρέπει να είναι σωστό αλλά να μην κραυγάζει», είχε πει ένας Βρετανός πεζογράφος. Οπως το καλό πεζό δεν έχει ανάγκη τα στολίδια και τα επίθετα, έτσι και το καλό ρούχο δεν έχει ανάγκη την επωνυμία, τα κροκοδειλάκια, τα σηματάκια, τις υπογραφές που επιβεβαιώνουν την ποιότητά του.

Ο Δημήτρης Μητροπάνος δεν είχε ανάγκη από στυλίστες, δεν χρειαζόταν ενδυματολογικά, φωτιστικά, τεχνολογικά και χορογραφικά δεκανίκια. Αρκούσε η φωνή του, ενώ το σώμα του έμοιαζε συνέχεια αυτής της μοναδικής φωνής. Το ρούχο που νομίζω ότι προτιμούσε, τουλάχιστον στις δημόσιες εμφανίσεις του, ήταν το πουκάμισο (βαμβακερό, καλοσιδερωμένο, μονόχρωμο). Ακόμα και όταν φορούσε σακάκι και γραβάτα, δεν έδινε την εντύπωση της επιτήδευσης ή της αυστηρότητας, αφού η ευγένεια και η λαϊκότητά του δεν είχαν ανάγκη από εξωτερικούς δείκτες. Δύσκολο να τον φανταστούμε να νεάζει με παιχνιδιάρικο T-shirt, παρδαλή βερμούδα και πλαστική σαγιονάρα. Αν επιχειρούσε να ντυθεί στην πίστα όπως ο Μικ Τζάγκερ, θα έμοιαζε μεταμφιεσμένος, για να μην πούμε γελοίος. Οπως στο λόγο του δεν χρησιμοποιούσε αγγλικές λέξεις («by the way», «you know» κ. λπ.) για να δείχνει κοσμοπολίτης, έτσι και με το ντύσιμό του δεν επεδίωκε να φαίνεται νεότερος από ό, τι ήταν.

Ο τρόπος που φορούσε το πουκάμισο μου θυμίζει τον Γρηγόριο Ξενόπουλο, που είχε αγανακτήσει με το «βασανιστήριο» του σκληρού και υψηλού κολάρου και το 1914 υποδέχτηκε με χαρά την καθιέρωση του ανδρικού πουκάμισου με ανοιχτό γιακά: «Η νέα μόδα είναι άνεσις, φαιδρότης και –διά τους ωραίους τουλάχιστον λαιμούς– κομψότης και ωραιότης».

Το σιδέρωμα των ανδρικών πουκαμίσων είναι το άγραφο έπος της γυναικείας οικιακής εργασίας. Εχω γνωρίσει γυναίκες που έχουν σιδερώσει δεκάδες χιλιάδες πουκάμισα, όπως και γυναίκες που το βράδυ έπλεναν στο χέρι το μοναδικό πουκάμισο του γιου ή του ανιψιού τους για να του το παραδώσουν καθαρό και σιδερωμένο το άλλο πρωί. Το κοινό σημείο αυτών των γυναικών δεν ήταν η αυταπάρνηση ή η δουλικότητα, αλλά η έλλειψη βαρυγκόμιας, καθώς έκαναν μια άχαρη, μονότονη δουλειά με επιμέλεια και τρυφερότητα, χωρίς να νιώθουν θύματα. Δεν ξέρω ποιες γυναίκες έχουν σιδερώσει τα πουκάμισα του Δημήτρη Μητροπάνου, όμως κάποια ίχνη από την αγάπη τους ίσως πέρασαν στο σώμα του τραγουδιστή.

Το τυρί είναι για να το τηράμε – Mαριάννα Tζιαντζή

Πηγή: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Tι ωφελεί να κατέχεις την εξουσία σε μια μεγάλη και ισχυρή χώρα και να μην μπορείς να απολαύσεις λίγο τυρί; Γιατί αυτό συμβαίνει με τον Νικολά Σαρκοζί που έχει αποδιώξει το τυρί ή μάλλον τα τυριά από το Μέγαρο των Ηλυσίων. Την αποκάλυψη έκανε ο προσωπικός μάγειρας του προέδρου στον ανταποκριτή της βρετανικής «Τelegraph» στο Παρίσι. Ανέκαθεν οι διατροφικές συνήθειες των ηγεμόνων διήγειραν τη λαϊκή φαντασία και επομένως ήταν φυσικό η είδηση, πως το τυρί είναι για τον κ. πρόεδρο ό, τι ο κρυπτονίτης για τον Σούπερμαν, να φτάσει και στη μικρή Ελλάδα, μαζί με την υπόμνηση της διάσημης φράσης του Ντε Γκολ «Πώς να κυβερνήσεις μια χώρα που έχει 246 είδη τυριών;».

«Ούτε να τον βλέπει δεν θέλει τον δίσκο με τα τυριά», είπε ο προεδρικός σεφ. Μάθαμε επίσης ότι ο κ. Σαρκοζί αποφεύγει το κόκκινο κρέας, τα γλυκά, ακόμα και το κρασί, καθώς η εξουσία και η εκλογική διεκδίκησή της θέλουν fitness και θυσίες. (Ας μη σπεύσουν κάποιες υπέρβαρες κυρίες να σκεφτούν χαιρέκακα «παντρεύτηκε μοντέλο, καλά να πάθει».)

«Το τυρί δεν είναι για χόρταση, γι’ αυτό το λέμε έτσι, επειδή το τηράμε», έλεγαν κάποτε οι γονείς, όχι για τον κίνδυνο της χοληστερίνης, αλλά πρώτον, για να φάνε τα παιδιά όλο το φαγητό τους και δεύτερον, γιατί το καλό τυρί ήταν -και είναι- ακριβότερο από το κρέας, ενώ η «φέτα τρίμμα», που σήμερα πωλείται με έκπτωση στα σούπερ μάρκετ, ήταν άγνωστη. Στο σπίτι μας έμπαινε λίγο αλλά εκλεκτό τυρί και όχι κάποιο από τα πλαστικά ή ημιγύψινα ομοιώματά του που έχουμε συνηθίσει, ενώ η «ποικιλία τυριών» μάς φαινόταν περιττή και εξωτική.