Από το 2o ριπόρτ του RMF- Φθινόπωρο 2010
Συγγραφείς: Κ. Λαπαβίτσας, Α. Καλτενμπρούνερ, Γ. Λαμπρινίδης, Ντ. Λίντο, Τζ. Μίντγουέι, Τζ. Μίτσελ, Χ. Π. Παϊνσέιρα, Τζ. Πάουελ, Ε. Πίρες, Α. Στένφορς, Ν. Τέλες
Παράρτημα Α: Η τελευταία κρίση – Αργεντινή και Ρωσία
Η κρίση στην περιφέρεια της Ευρωζώνης είναι απλώς η τελευταία σε μια μακρά σειρά αυτόνομων κρίσεων χρέους τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, κυρίως στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, παρά τις διαβεβαιώσεις για προώθηση της σύγκλισης του κατά κεφαλήν εισοδήματος και του επιπέδου ζωής, στην πράξη δημιούργησε μια οξεία διπολική δομή πυρήνα και περιφέρειας, ακόμη και αν δεν λάβουμε υπόψη την ευρύτερη περιφέρεια στην Ανατολική Ευρώπη. Τα προβλήματα του χρέους στην περιφέρεια της Ευρωζώνης έχουν μια εγγενή ομοιότητα με αυτά της παγκόσμιας περιφέρειας. Συνεπώς θα αποδειχθεί διδακτική μια σύντομη αναδρομή στις αυτόνομες κρίσεις χρέους της Αργεντινής και της Ρωσίας στα πρόσφατα χρόνια.
Στις 24 Δεκεμβρίου του 2001 η Αργεντινή ανακοίνωσε την αναστολή πληρωμών σχεδόν για το σύνολο του δημοσίου χρέους της ύψους 144 δις δολ. Η σταθερή ισοτιμία συναλλάγματος, η οποία έδενε το αργεντίνικο πέσο με το δολάριο, εγκαταλείφθηκε λίγους μήνες αργότερα. Το ΑΕΠ κατέρρευσε κατά 11% το επόμενο έτος. Ωστόσο η οικονομία της Αργεντινής ανέκαμψε, συντηρώντας ετήσιους ρυθμούς ανάπτυξης 8%-9% από το 2003 έως το 2007, ενώ το κατά κεφαλήν ΑΕΠ επανήλθε στα προ της κρίσης υψηλά επίπεδα το 2008. Οι διεθνείς χρηματαγορές ξανάνοιξαν για την Αργεντινή το 2006, με την πώληση πενταετών ομολόγων αξίας 500 εκατ. δολαρίων.
Δύο χρόνια νωρίτερα η Ρωσία είχε επίσης αθετήσει τις πληρωμές του εξωτερικού χρέους της, οδηγώντας σε μια άμεση υποτίμηση το ρούβλι. Μέσα σε διάστημα μηνών η οικονομία επανήλθε σε ανοδικούς ρυθμούς, αναπτυσσόμενη ραγδαία σχεδόν για μια δεκαετία. Η Ρωσία αντιμετώπιση την κρίση σαφώς καλύτερα από την Αργεντινή. Η σύγκριση των εμπειριών των δύο χωρών που ακολουθεί, αξιοποιείται στην εξαγωγή συμπερασμάτων για τις αυτόνομες κρίσεις χρέους της Ευρωζώνης.
Η συμφωνία της Ουάσινγκτον φέρνει την καταστροφή στο Μπουένος Άιρες
Το 1991 η Αργεντινή υιοθέτησε το «Πλάνο Μετατρεψιμότητας» (Convertibility Plan) το οποίο περιελάμβανε την απελευθέρωση εμπορίου και κεφαλαίων, την ιδιωτικοποίηση κρατικής περιουσίας, αυστηρή νομισματική πολιτική και ,πάνω απ’ όλα, το δέσιμο του πέσο στο αμερικανικό δολάριο σε βάση ένα προς ένα, υπό την επιτήρηση ενός νομισματικού συμβουλίου.25 Η χώρα διένυσε τη δεκαετία του ’90 ακολουθώντας τις συνταγές της Συμφωνίας της Ουάσινγκτον (Washington Consensus), με την ήπια έγκριση και εκτεταμένη οικονομική στήριξη του ΔΝΤ.26 Οι αρχικές ανταμοιβές έδειχναν ουσιαστικές καθώς σταμάτησε ο υπερπληθωρισμός και ο μέσος ρυθμός ανάπτυξης τα έτη 1991-1998 έφτασε το 6%.27
Οι καθαρές εισροές κεφαλαίου έφτασαν τα 100 δις δολ. την περίοδο 1992-1999.28 Η διαφαινόμενη επιτυχία μετέτρεψε την Αργεντινή στην προσφιλή αναπτυσσόμενη οικονομία, παράδειγμα προς μίμηση.29 Η συνεχιζόμενη στήριξη από το ΔΝΤ, βελτίωσε τους όρους δανεισμού για την Αργεντινή, καθώς οι δανειστές πίστευαν ότι το Ταμείο δεν θα άφηνε μια τέτοια χώρα πρότυπο να καταρρεύσει.30
Εκ των υστέρων, είναι προφανές ότι η μακροοικονομική σταθεροποίηση ήταν μάλλον προϊόν καλής τύχης παρά καλής πολιτικής. Τα χαμηλά επιτόκια των ΗΠΑ είχαν συγκρατήσει την ανατίμηση του δολαρίου, και η ανάκαμψη στις ΗΠΑ στα ’90 έδωσε ώθηση στη Λατινική Αμερική. Όταν η αξία του δολαρίου άρχισε να ανεβαίνει σταθερά από τα μέσα της δεκαετίας του ΄90, η σταθερή ισοτιμία δολαρίου-πέσο μετετράπη σε θηλιά για την οικονομία της Αργεντινής. Μετά την κρίση του 1998 στη Ρωσία, η Βραζιλία προχώρησε σε υποτίμηση κατά 70% τον Ιανουάριο του 1999, δυσχεραίνοντας περαιτέρω τους εμπορικούς όρους για την Αργεντινή.31 Το πέσο ήταν πια εξαιρετικά υπερτιμημένο, έως και 55% βάσει των εκτιμήσεων της Παγκόσμιας Τράπεζας.32 Αποπληθωρισμός και πτώση παραγωγής μπήκαν στο προσκήνιο. (περισσότερα…)
contramee 