Ανασχηματισμένα μεζεδάκια

Πηγή:Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία

Τα ταχτικά σαββατιάτικα μεζεδάκια μας λογικό είναι να τα πούμε ανασχηματισμένα, αφού είναι τα πρώτα μεζεδάκια μετά τον ανασχηματισμό της Δευτέρας,  αν και θα μπορούσαμε επίσης να τα πούμε και “μεζεδάκια του TAP” ή “μεζεδάκια του αγωγού”, αφού χτες ανακοινώθηκε, με πολλές τυμπανοκρουσίες, η επιλογή του αγωγού TAP για τη μεταφορά του αζέρικου φυσικού αερίου, που θα μας φέρει δεκάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας και θα τρώμε όλοι με χρυσά κουτάλια.

Αυτό το TAP είναι με το λατινικό αλφάβητο, αν και δεν του φαίνεται, και προφέρεται ΤΑΠ, ακρώνυμο του Trans Adriatic Pipeline, Αδριατικός Αγωγός ας πούμε (ή Υπεραδριατικός). Αλλά για τον αγωγό θα τα πούμε άλλη φορά, προς το παρόν δείτε αριστερά μια εικόνα που την έκλεψα από την Καλύβα, το ιστολόγιο του Πάνου Ζέρβα. Η λεζάντα που συνοδεύει την εικόνα θα μπορούσε να είναι: “Μικρές αλλαγές ζήτησε ο πρωθυπουργός στη χάραξη του ΤΑP”. Τα μεγάλα πνεύματα συναντώνται, διότι παρόμοιο θέμα είχε και μια γελοιογραφία του Πετρουλάκη στην Καθημερινή.

Πάντως, παρά τον τίτλο του άρθρου, τα μεζεδάκια μας δεν είναι όλα σχετικά με τον ανασχηματισμό. Ξεκινάω όμως με ένα που μπορούμε από κάθε άποψη να το πούμε ανασχηματισμένο ή ίσως μη ανασχηματισμένο. Διαβάζω στην ηλέκδοση των Νέων τον τίτλο: Βορίδης: Δεν πικράθηκα, επειδή δεν υπουργοποιήθηκα. Ας πούμε ότι δεν ξέρουμε πρόσωπα και πράγματα. Τι καταλαβαίνετε εσείς; Εγώ καταλαβαίνω ότι δεν πικράθηκε και αυτό οφείλεται στο ότι δεν υπουργοποιήθηκε. Αν τον έκαναν υπουργό, θα πικραινόταν. Καταλαβαίνω λάθος;
Θα διορθωνόταν η κατάσταση αν έλειπε το κόμμα; Αν ναι, είναι αρκετή προφύλαξη ένα κόμμα;

Μια λύση θα ήταν το ουσιαστικό: Δεν πικράθηκα από τη μη υπουργοποίησή μου. Μια άλλη: Δεν με πίκρανε το ότι δεν υπουργ./έγινα υπουργός. Και η απλούστερη, με τις λιγότερες αλλαγές: Δεν πικράθηκαπου δεν υπουργοποιήθηκα. Αλλά το άγιο “που” το αποφεύγουν οι γλαφυροί, το θεωρούν χυδαίο.

Κι άλλο ένα σχετικό με τον ανασχηματισμό. Πρόσφατο άρθρο του Αλέξη Παπαχελά στην Καθημερινή, ξεκινάει ως εξής: Όποιος θέλει να καταλάβει τον θυμό του Έλληνα πολίτη με το πολιτικό σύστημα δεν έχει παρά να μπει στα «παπούτσια» ενός άνεργου ή υπερφορολογημένου ανθρώπου το βράδυ της περασμένης Δευτέρας. Μέσα στα δικά του άγχη και τις αγωνίες του συνειδητοποίησε ότι υπάρχουν μεγαλύτερες αγωνίες, που κάνουν τις δικές του να μοιάζουν ταπεινές, τιποτένιες. Καταρχάς, εξακολουθεί να με ενοχλεί ο αγγλισμός “να μπει στα παπούτσια” (Λέω “εξακολουθεί” επειδή και πριν από τέσσερα χρόνια είχαμε ξανασυζητήσει την έκφραση, πάλι από τον κ. Παπαχελά).  Στα ελληνικά έχουμε άλλες εκφράσεις: να μπει στη θέση του, να μπει στο πετσί του. Κι έπειτα, αν θέλει σώνει και καλά να μεταχειριστεί τον αγγλισμό, γιατί τα εισαγωγικά στα παπούτσια; Ή θα το βάλει σε όλη την έκφραση (“να μπει στα παπούτσια”) ή καθόλου. Και τέλος, βρίσκω πολύ περίεργο τον ετεροχρονισμό: Όποιος θέλει…. δεν έχει παρά να μπει… το βράδυ της Δευτέρας. Με μηχανή του χρόνου άραγε;

Τα ημερολόγια μιας εν δυνάμει άνεργης (ίσως και ανορθόγραφης) – μέρος Β’

Πηγή: Pitsirikos

..να ΄μαι πάλι με φορτισμένη μπαταρία και φρέσκους προβληματισμούς. Ας πούμε γιατί όταν αγοράζεις μπαταρία για τον υπολογιστή σου σου λένε ότι κρατάει 8 ώρες αλλά δεν σου λένε ότι ο υπολογιστής πρέπει να είναι σε αναμονή αλλιώς στις 3 ώρες πάπα η μπαταρία.

Κι άλλα με απασχολούν. Γιατί όταν λέω σε μια μαμά ότι το παιδί της είναι ίσως λίγο παραπάνω ζωηρό από ότι είναι καλό ( για το μάθημα ,για την ψυχική μου υγεία για τις αντοχές του κτιρίου- έχει διάφορες διαβαθμίσεις) μου λέει ότι δεν ξέρει τι να κάνει γιατί το παιδί δεν την ακούει, της φωνάζει, έχει μπλέξει, περνάει άσχημη εφηβεία κλπ και το σπίτι της είναι εμπόλεμη ζώνη – χωρίς τους δημοσιογράφους – αλλά η κοινωνία – που αποτελείται από μανάδες και πατεράδες των παιδιών αυτών μεταξύ άλλων- πιστεύει ότι είμαι τυχερή που δουλεύω λίγο και τι κάνω πια, σιγά την κούραση, αυτή δεν τα βγάζει πέρα με ένα κι εγώ πρέπει να παλεύω 27 τέτοια παιδιά κάθε μέρα με παιδαγωγικά πρόσφορο τρόπο για να τα βοηθήσω να αυτοπραγματωθούν κι αυτά και να ξεδιπλώσουν τις ικανότητες και τις χάρες τους – που αν τις ξεδιπλώσουν λίγο ακόμα δεν θα υπάρχει κτίριο να μπούμε – κι αν δεν τα καταφέρω είμαι ανεπαρκής εγώ σύμφωνα με το πεφωτισμένο σύστημα αξιολόγησης.

Εγώ φταίω ο τεμπέλης και βολεμένος εκπαιδευτικός κι όχι το σύστημα με τα άχρωμα κτίρια τα άχρωμα βιβλία, την ύλη που δεν μπαίνει η ρημάδα μόνη της στο μυαλό των παιδιών να μου αφήσει κι εμένα λίγο χρόνο να ασχοληθώ με δράσεις πρωτότυπες και ενδιαφέρουσες και τρόπους σύγχρονους και μαγικούς όπως μας έδειχνε και ο πεφωτισμένος σύμβουλος προχθές.

Να τα βάλετε στο Internet που έχει κι αυτό κι εκείνο και το άλλο μας έλεγε.

Ναι καλέ μου σύμβουλε αλλά δεν έχει Internet το σχολείο σε κάθε αίθουσα ούτε και υπολογιστή και ο παχυλός μισθός μου δεν μου ‘φτασε για να πάρω εγώ γρήγορο υπολογιστή και σύνδεση, με το καρβούνι που έχω θα πατήσω σύνδεση φέτος και θα φορτώσει περί τα τέλη του μήνα, μάλλον που πρέπει να κόψω και τα σάντουιτς στο πάρκο.

Νίκου Τσιφόρου – Κολονάτα στο πιθάρι

ΝΙΚΟΥ ΤΣΙΦΟΡΟΥ – ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ ΠΙΑΤΣΑΣ

Διαβάζει ο Γιάννης Μποσταντζόγλου

«Οδυσσέα, γύρνα κοντά μου»

της Μαριάννας Τζιαντζή

Στη μεταπολεμική Ελλάδα οι διωκτικές αρχές χρησιμοποιούσαν τους συγγενείς των εξορίστων και των φυλακισμένων για να πετύχουν μια ομολογία, μια δήλωση μετανοίας, για να σπάσουν το ηθικό των αριστερών αγωνιστών και του λαϊκού κινήματος, ακόμα και όταν αυτό το κίνημα είχε ήδη συντριβεί.

Σήμερα, ο πατέρας του πλέον καταζητούμενου ανθρώπου στον κόσμο, του 27χρονου Έντουαρντ Σνόουντεν, απευθύνει μέσω της τηλεόρασης έκκληση στο γιο του εκλιπαρώντας τον να γυρίσει στην πατρίδα και να μη φανερώνει άλλα κρατικά μυστικά. Ένας τσακισμένος μεσόκοπος, με μαλλιά σγουρά και μάτια κόκκινα από την αγρύπνια ή το κλάμα εμφανίστηκε αυτή την εβδομάδα στο ακροδεξιό κανάλι Φοξ για να πει στο παιδί του να συνεργαστεί, να «υπογράψει».

Ο Σνόουντεν, ένας πρώην τεχνικός της CIA, πρόσφατα αποκάλυψε στοιχεία που δείχνουν ότι οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες μπορούν να παρακολουθούν τις τηλεφωνικές και άλλες επικοινωνίες όχι μόνο στις ΗΠΑ αλλά και σε όλο τον πλανήτη. Λίγο προτού ξεσπάσει το σκάνδαλο, ο Σνόουντεν είχε καταφύγει στο Χονγκ Κονγκ, αλλά τώρα είναι άγνωστος ο τόπος διαμονής του. Ο ίδιος δήλωσε ότι δεν μετανιώνει και δεν επιστρέφει στην πατρίδα του, ενώ δεν αποκλείει το ενδεχόμενο δολοφονίας του.

Αν και όλοι ξέρουμε τι τράβηξε ο 27χρονος πεζοναύτης Γουίλιαμ Μάνινγκ, που τώρα δικάζεται ύστερα από σχεδόν τρία χρόνια προφυλάκισης, ο πατέρας του Σνόουντεν δηλώνει: «Έχω εμπιστοσύνη στο δικαστικό μας σύστημα. Προτιμώ να είναι ο γιος μου φυλακισμένος στις Ηνωμένες Πολιτείες, παρά να ζει ελεύθερος σε μια χώρα που δεν έχει τις ελευθερίες που απολαμβάνουμε εδώ». Υπόγραψε, παιδάκι μου, έλεγαν κάποτε οι γονείς των κρατουμένων. Οδυσσέα, γύρνα κοντά μου. Και τώρα η ίδια τραγωδία, η δοκιμασία και ο εξευτελισμός των πιο βαθιών ανθρώπινων σχέσεων επαναλαμβάνεται.

Όταν έρχονται τα σύννεφα

 Μάνος Χατζιδάκις-Ηχητικό ντοκουμέντο από συνέντευξη του 1990 για την Ευρωπαϊκή Ένωση και το τραγούδι «Όταν έρχονται τα σύννεφα» από ΤΟ ΧΑΜΟΓΕΛΟ ΤΗΣ ΤΖΟΚΟΝΤΑ

Έπαρση και υποστολή

Η φωτογραφία της Αγγελικής Χριστοδούλου  από

http://enthemata.wordpress.com/

Ο Ρόμπερτ Ουίλσον με δικά του λόγια

Πριν από χρόνια σε τοκ σόου στο Λονδίνο ρώτησαν την Τζέσι Νόρμαν ποια είναι η αγαπημένη της ηχοληψία. Κι αυτή είπε: “I have a dream”. Λέω κι εγώ μαζί της, ναι, μπορούμε».

 Eφημερίδα των Συντακτών

Μόνος του στη σκηνή, με τη βοήθεια διαφανειών κι ενός πίνακα όπου σχεδίαζε, μας ταξίδεψε στη διαδικασία της δουλειάς του. Eξήγησε -πολύ αναλυτικά- αυτά που τον επηρέασαν στο έργο του. Αναφέρθηκε στις μεγάλες του επιτυχίες, από το «Βλέμμα του κωφού» μέχρι το «Einstein on the beach». Μίλησε για τα ιδιαίτερα, αλλά χαρισματικά παιδιά, που τον ενέπνευσαν. Αλλά και για τη γιαγιά του, που την κουβάλησε στο Παρίσι από το Τέξας για να λέει πάνω στη σκηνή για τα… χάπια της.

Της Εφης Μαρίνου

Ο 71χρονος σκηνοθέτης και εικαστικός Ρόμπερτ Ουίλσον «έπαιξε» την περασμένη εβδομάδα στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών -εκεί φιλοξενείται και η έκθεσή του έως τις 7 Ιουλίου- αλλά όχι με τα φώτα, τις σκιές και τα σχήματα. Τουλάχιστον όχι άμεσα. Εμεινε όμως κάμποσα λεπτά ακίνητος μπροστά στο αναλόγιο πριν ξεκινήσει να μιλά, κυρίως, για το βουβό έργο της νιότης του, τις πρώτες παραστάσεις. Αυτές που έκανε όχι με επαγγελματίες ηθοποιούς αλλά με παιδιά, ηλικιωμένους, άρρωστους. Αλλά και τις μεταγενέστερες. Εργα που διακρίνονται για την αυστηρή φόρμα, τις αργές κινήσεις, τις ακραίες κλίμακες στον χώρο και τον χρόνο.

* Ο χορός σαν αποκάλυψη: «Μου άρεσε η συμπεριφορά κάποιων χορευτών κυρίως προς τον εαυτό τους παρά προς το κοινό. Που δεν έκαναν κάτι για να το προσελκύσουν. Εβλεπα τη δομή χώρου-χρόνου. Μια αυτόνομη αρχιτεκτονική, απελευθερωμένη από ψυχολογικά φορτία».

* Υιοθεσία: Πριν από πολλά χρόνια περπατούσε στο Νιου Τζέρσι όταν είδε αστυνομικό να κυνηγάει ένα 13χρονο παιδί και να ετοιμάζεται να το κτυπήσει με κλομπ. Επενέβη. Το παιδί ήταν κουφό, αλλά όλοι νόμιζαν ότι είναι καθυστερημένο. Ο 27χρονος λευκός Ουίλσον κατάφερε να υιοθετήσει το μαύρο αγόρι. Το 1967 έγινε πατέρας τού Ρέιμοντ. Η ζωή και των δύο άλλαξε.

* «Το βλέμμα του κωφού». «Προσπαθώντας να επικοινωνήσω με τον Ρέιμοντ κατέφυγα σε ειδικούς. Εκείνος σχεδίαζε, ζωγράφιζε ό,τι φανταζόταν, παρατηρούσε, ονειρευόταν. Συγκέντρωσα αυτό το υλικό και το 1970 δημιούργησα μια 7ωρη παράσταση. Την παρουσιάσαμε στο λοφτ μου στη Ν. Υόρκη. Επαιξαν φίλοι, άνθρωποι από φτωχές γειτονιές του Χάρλεμ. Κι αργότερα στη Γαλλία, για δυόμισι μήνες, όπου συμμετείχαν και Γάλλοι, ηλικιωμένοι ή με άνοια. Ετσι ξεκίνησε η καριέρα μου. Μου πρότειναν σκηνοθεσίες. “Μα εγώ δεν ξέρω τίποτα για θέατρο, μη σας πω δεν μ’ αρέσει κιόλας” έλεγα».

Ρώμος Φιλύρας: Άπαντα τα ευρεθέντα κι ένα αθησαύριστο ποίημα

 Πηγή: sarantakos.wordpress.com/

Ένα σημαντικό βιβλίο κυκλοφόρησε, χωρίς τυμπανοκρουσίες, πριν από μερικούς μήνες, η δίτομη συγκεντρωτική έκδοση των ποιημάτων του Ρώμου Φιλύρα με τίτλο “Ποιήματα – Άπαντα τα ευρεθέντα”, σε φιλολογική επιμέλεια του Χ. Καράογλου και της Αμαλίας Ξυνογαλά. Στον Ρώμο Φιλύρα (1888-1942) είχα αφιερώσει ένα άρθρο πέρυσι το καλοκαίρι, είναι από τους ποιητές που θεωρώ πολύ σημαντικούς, και θα χαρακτήριζα “εκδοτικό γεγονός” την έκδοση, μια και ως τώρα τα ποιήματα του Φιλύρα ήταν διεσπαρμένα σε πολλά και δυσεύρετα βιβλία. Πρώτος είχε επιχειρήσει τη συγκέντρωση των ποιημάτων του Φιλύρα ο Αιμ. Χουρμούζιος το 1938, και εξέδωσε έναν τόμο με τις συλλογές που είχε κυκλοφορήσει ο Φιλύρας πριν κλειστεί στο Δρομοκαΐτειο, απευθύνοντας παράλληλα έκκληση σε όλους τους ενδιαφερόμενους να του στείλουν ό,τι υλικό είχαν ενόψει της έκδοσης άλλων τόμων. Με τον πόλεμο, το σχέδιο δεν ολοκληρώθηκε ποτέ, και, το χειρότερο, χάθηκε και το υλικό που είχε συγκεντρώσει ο Χουρμούζιος. Οπότε, σήμερα ο Καράογλου και η Ξυνογαλά έρχονται να συνεχίσουν αυτό που άφησε μισοτελειωμένο ο Χουρμούζιος, 75 χρόνια μετά. Αποτέλεσμα είναι μια δίτομη έκδοση, ο πρώτος τόμος με τα ποιήματα ως το 1923 (μαζί και τα ‘παραλειπόμενα’, που δεν είχαν συμπεριληφθεί σε συλλογές) και ο δεύτερος από το 1924 ως τον θάνατο του Φιλύρα. Οι δυο τόμοι πιάνουν πάνω από 1000 σελίδες και προσφέρονται σε συγκριτικά χαμηλή τιμή (35 ευρώ με την έκπτωση, παίζει ρόλο και το γεγονός ότι ο εκδοτικός οίκος είναι πανεπιστημιακός) αλλά στους καιρούς που περνάμε το ποσό αυτό είναι σίγουρα κάθε άλλο παρά ευκαταφρόνητο.

 Η δουλειά των επιμελητών είναι υποδειγματική τόσο στην έρευνα όσο και στην επιμέλεια. Τα ευρετήρια (τίτλων και πρώτων στίχων) βοηθούν την αναζήτηση, υπάρχει γλωσσάρι με τις δύσκολες λέξεις (μαζί και όσες έπλασε ο μέγας γλωσσοπλάστης Φιλύρας), ενώ καταγράφονται και οι μεταγενέστερες δημοσιεύσεις κάθε ποιήματος. Χάρηκα που είδα εναρμονισμένη την ορθογραφία με τα σημερινά. Οι επιμελητές έχουν συγκεντρώσει ποιήματα από πολλές πηγές, έχουν αποδελτιώσει αρκετά έντυπα, κι όμως ξέρουν κι οι ίδιοι ότι η συλλογή τους έχει αναπόφευκτες ελλείψεις. Αντιγράφω από τον πρόλογο (που είναι γραμμένος το 2012): Η ανά χείρας συγκεντρωτική δίτομη έκδοση -κατά σύμπτωση, στις 9 Σεπτεμβρίου τρ.έ., συμπληρώνονται εβδομήντα χρόνια από τον θάνατο του Φιλύρα- κάνει προσιτό στους σημερινούς αναγνώστες το μέγιστο μέρος του (δημοσιευμένου και αδημοσίευτου) ποιητικού έργου αυτού του “ελάσσονος” αλλά σημαντικού (παραδοσιακού μα και νεωτερικού) ποιητή των αρχών του 20ού αιώνα και του Μεσοπολέμου· πιστεύουμε ότι η έκδοσή μας θα συμβάλει τόσο στην πληρέστερη γνωριμία μας με την ποιητική φωνή του Φιλύρα, την εξέλιξη και τις διακυμάνσεις της, όσο και, γενικότερα, στη μελέτη του νεοελληνικού λυρισμού. Όπως δηλώνεται στον υπότιτλο “Άπαντα τα ευρεθέντα”, η έκδοσή μας έχει ελλείψεις.

Για τα »Πεζογραφήματα» του Μάρκου Μέσκου

Χρόνης Μπότσογλου: Άντρας σε κόκκινο (1980)

Η πεζογραφία ενός ποιητή

Του Νίκου Δαβέττα

από την Εφημερίδα των Συντακτών

Ο Μάρκος Μέσκος συγκαταλέγεται στους κορυφαίους ποιητές της δεύτερης μεταπολεμικής γενιάς και όχι μόνο! Θυμάμαι πως το μακρινό 1981 , ως ανήσυχοι νέοι φοιτητές, είχαμε σπεύσει να αγοράσουμε τη συγκεντρωτική του έκδοση ‘’Μαύρο δάσος’’, που είχαν κυκλοφορήσει οι εκδόσεις ‘’Ύψιλον’’, με τη βεβαιότητα ότι ερχόμαστε σε επαφή με ένα πρωτόγνωρο ποιητικό σύμπαν, αρραγές και αυστηρά οριοθετημένο από τη δική του γενεαλογία. Ελάχιστες οι εμφανείς συγγένειες με τους προηγούμενους ποιητές, ελάχιστα τα κοινά μοτίβα με τους συνομήλικους δημιουργούς.

Περιέργως δεν συμβαίνει το ίδιο με το πεζογραφικό του έργο, που έχουμε τώρα την ευκαιρία να το ξαναδιαβάσουμε συγκεντρωμένο σε έναν τόμο με τον λιτό τίτλο »Πεζογραφήματα». Αν και η θεματολογία του θα μπορούσαμε να πούμε ότι κινείται κοντά σε αυτήν της ποιητικής του κατάθεσης, εντούτοις τα περισσότερα αφηγήματά του εντάσσονται φυσιολογικά, χωρίς μοντερνιστικές αναζητήσεις και πειραματισμούς , στο κυρίως σώμα της μεταπολεμικής μας πεζογραφίας και θα έλεγα μάλιστα πως όσο περνούν τα χρόνια μοιάζουν να ‘’δένουν’’ αρμονικά με τις καλύτερες στιγμές της σχολής της »Θεσσαλονίκης». Ο Ιωάννου , ο Χατζητάτσης, ο Σφυρίδης, ο Καβαλιώτης Πρόδρομος Μάρκογλου, η Αγαθοπούλου, ο Σκαμπαρδώνης, ο Καλούτσας ασφαλώς χρησιμοποιούν τα ίδια εκφραστικά μέσα και κινούνται με τους ‘ίδιους ρυθμούς σε παρεμφερείς μικρόκοσμους. Ο εστιασμός στο μικροαστικό περιβάλλον, στο δράμα του ανώνυμου πολίτη που συνθλίβεται από το απρόσωπο κράτος ή τον ανάλγητο εργοδότη, οι ατελέσφοροι έρωτες που διεμβολίζουν την καθημερινότητα, κι ακόμη τα παιδικά χρόνια- ένας χαμένος πάντα παράδεισος- συναντώνται στους περισσότερους Βορειοελλαδίτες δημιουργούς, με μια αξιοπρόσεκτη ένταση και επιμονή. Κατά κανόνα απουσιάζουν από τα έργα τους οι μεγάλες συνθέσεις, τα μυθιστορήματα-ποταμοί, οι ιστορικές τοιχογραφίες με τις ιδεολογικές συγκρούσεις. Ο Μάρκος Μέσκος μένει πιστός στην παράδοση. Ολιγοσέλιδες ιστορίες, πυκνός λόγος, κοφτές προτάσεις που ολοκληρώνονται μες στο μυαλό του αναγνώστη, οδυνηρές μνήμες που ανασύρονται αίφνης από τον βυθό της λήθης για να ταρακουνήσουν τους καλοβαλμένους ήρωες του σήμερα. Ο προσφιλής χωροχρόνος στον οποίο επανέρχεται συχνά είναι η προπολεμική κατοχική Έδεσσα και ακόμη η σκληρή εμφυλιοπολεμική Θεσσαλονίκη της δεκαετίας του πενήντα.Δεν υστερούν και οι σκηνές από την πρωτεύουσα της δεκαετίας του εβδομήντα, έτη επαγγελματικού μόχθου και αγωνίας για τον επιούσιο, όπου το αυτοβιογραφικό στοιχείο ‘’πυκνώνει’’ την αφήγηση.

Στην καταγραφή των γεγονότων- προσωπικών και αλλότριων- έρχονται ως αρωγοί του πρόσωπα οικεία από το συγγενικό ή το σχολικό περιβάλλον .Οι περισσότεροι, αδικοχαμένοι στις μυλόπετρες της Ιστορίας, έχουν σημαδέψει για πάντα τη διαδρομή του συγγραφέα, έχουν αφήσει το χνάρι τους πάνω στο δικό του χνάρι. Η επίκλησή τους μας θυμίζει στίχους από τον ποιητικό νεκρόδειπνο που στήνει ο  Τάκης Σινόπουλος στην ομώνυμη συλλογή του. Μια μάζωξη ανώνυμων αγωνιστών, θυμάτων της εμφύλιας σύγκρουσης και της αναιμικής δημοκρατίας που ακολούθησε, ένα προσκλητήριο αγνοουμένων, όπου ο δημιουργός είναι ο μοναδικός μάρτυρας του σύντομου περάσματός τους από τα χώματα της μητριάς πατρίδας. Η διάσωση μορφών ή ονομάτων είναι το μεγάλο κέρδος και γι αυτόν που γράφει και γι αυτόν που διαβάζει.

Μηνολόγιον Ιουνίου και πάλι

Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία

Αλλά ο Ιούνης είναι και ο μήνας που κλείνουν τα σχολεία. Σε όλα τα παιδιά που αποχαιρετούν φέτος τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση έχοντας περάσει από την απάνθρωπη διαδικασία των Πανελλαδικών εξετάσεων, το ιστολόγιο εύχεται να γίνουν τα όνειρά τους πραγματικότητα -και τα χαιρετίζει μ’ ένα τραγούδι παλιών καιρών.

 του Νίκου Σαραντάκου

Το Μηνολόγιο, που το δημοσιεύω εδώ στις αρχές κάθε μήνα (συνήθως την πρώτη του μηνός), ήταν ιδέα του πατέρα μου, του αξέχαστου Δημήτρη Σαραντάκου, ο οποίος αρχικά το δημοσίευε στο περιοδικό Φιστίκι, που έβγαζε επί πολλά χρόνια στην Αίγινα. Στο εδώ ιστολόγιο, το Μηνολόγιο άρχισε να δημοσιεύεται τον Οκτώβρη του 2010 και βέβαια μέσα σε 12 μήνες έκλεισε τον κύκλο. Τότε, αποφάσισα να εξακολουθήσω να το δημοσιεύω στις αρχές κάθε μήνα, επειδή έχει γίνει το σταθερό σημείο αναφοράς για τα γεγονότα του μήνα, που ενημερώνεται συνεχώς με δικά σας σχόλια μέσα στη διάρκεια του μήνα, σχόλια που συνήθως αφορούν επισήμανση ημερομηνιών, αν και κυρίως αγγελτήρια θανάτων.

Οπότε, συνεχίζω τις δημοσιεύσεις όσο θα υπάρχει ενδιαφέρον, προσθέτοντας πάντοτε δικές σας προτάσεις από πέρυσι. Πάντως, σε κάποιες περιπτώσεις η επέτειος έχει εσκεμμένα μετατεθεί κατά μία ημέρα.

Το μηνολόγιο τούτου του μήνα πέφτει μαζί με τα (συνήθως σαββατιάτικα) μεζεδάκια, τα οποία κατά συνέπεια θα σερβιριστούν αύριο.

Σα 1	Εφεύρεσις ραδιοφώνου υπό Μαρκόνι
Κυ 2	Τα ιερά Θαργήλια (και γενέθλια Γς)
Δε 3	Γεωργίου Μπιζέ και Ιωάννου Στράους του νεωτέρου
Τρ  4	Διεθνής Ημέρα των δικαιωμάτων των παιδίων
Τε 5	Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος
Πε  6	Πυρπόλησις ναυαρχίδος Καραλή υπό Κωνσταντίνου Κανάρη εν Χίω. Και αναχώρησις Ρέη Μπράντμπερη προς τα δίδυμα φεγγάρια του Άρη
Πα  7	Γενέσιον Παύλου Γκωγκέν
Σα  8	Γενέσιον Ροβέρτου Σούμαν, του συνθέτου
Κυ 9	† Καρόλου Ντίκενς
Δε 10	Των εν Διστόμω υπό των χιτλερικών σφαγιασθέντων αθώων
Τρ 11	† Ανδρέου Μιαούλη
Τε 12	† Ρήγα Φερραίου, του εθνομάρτυρος, στραγγαλισμός
Πε 13	† Μιχαήλ Μπακούνιν
Πα 14	† Νικηφόρου Λύτρα και γενέσιον Ερνέστου Τσε Γκεβάρα
Σα 15	† Κοίμησις Μάνου Χατζιδάκι
Κυ 16	† Μάρκου Αυγέρη’ και Οσίου Μνημονίου
Δε 17	Δίωξις Ιωάννου Συκουτρή επί αθεϊα
Τρ 18	Διεθνής Ημέρα Διακηρύξεως των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου
Τε 19	Ακριβής υπολογισμός της περιμέτρου της Γης υπό Ερατοσθένους
Πε 20	Παγκόσμια ημέρα προσφύγων
Πα 21	Ευρωπαϊκή Ημέρα Μουσικής
Σα 22	Γαλιλαίου ταπείνωσις προ της Ιεράς Εξετάσεως
Κυ 23	Ολυμπιακή ημέρα – Μνήμη βαρώνου Κουμπερτέν
Δε 24	Σύλληψις της ιδέας του Ερυθρού Σταυρού, υπό Ερρίκου Ντυνάν
Τρ 25	Γενέσιον Αντωνίου Γκαουντί, του εκκεντρικού αρχιτέκτονος
Τε 26	Παγκόσμια ημέρα κατά των ναρκωτικών
Πε 27	Αρίωνος του κιθαρωδού διάσωσις υπό δελφίνων
Πα 28	Γενέσιον Λουδοβίκου Πιραντέλο
Σα 29	† Αιμιλίου Βεάκη
Κυ 30	Θάνατος των τριών κοσμοναυτών του διαστημοπλοίου Σογιούζ ΧΙ

Ο Ιούνιος ετυμολογείται μάλλον από τη θεά Juno των Ρωμαίων, που είναι το αντίστοιχο της Ήρας. Η λαϊκή του ονομασία είναι Θεριστής, αλλά και Κερασάρης. Ο Ιούνης είναι ο μήνας με τις μεγαλύτερες μέρες του χρόνου. Στο δικό μας γεωγραφικό πλάτος, οι μέρες γύρω στην 21η Ιουνίου διαρκούν σχεδόν 15 ώρες (παρά 12 λεπτά). Βορειότερα, οι μέρες διαρκούν περισσότερο -στο Λονδίνο 16 ώρες και 40 λεπτά, και πιο πάνω φτάνουμε στις λευκές νύχτες.

Ο Ιούνιος έχει δώσει και τα Ιουνιανά, που ήταν οι πολύνεκρες συγκρούσεις του 1863 μετά την εκδίωξη του Όθωνα και πριν έρθει ο Γεώργιος Α’. Κάποιοι είπαν και για Ιουνιανά του 2011, τις μεγάλες διαδηλώσεις με την περικύκλωση της Βουλής, αλλά αυτά δεν έπιασαν ενώ τα πρώτα έχουν μάλλον ξεχαστεί.

Παροιμίες για τον Ιούνη δεν έχω καμιά πρόχειρη. Από το Καλαντάρι του Παντελή Θαλασσινού να βάλουμε το τραγούδι του μήνα (“Τον έκτο μήνα τον καλό”, δυστυχώς το γιουτουμπάκι έχει ρεκλάμα):

Σάββας Μιχαήλ:Το διακύβευμα είναι η ίδια η ζωή

Εφημερίδα των Συντακτών

Ο φασισμός καταπολεμάται χτυπώντας την κοινωνική ρίζα του με λαϊκή κινητοποίηση και  οργάνωση για μια πραγματική διέξοδο από την κρίση

Της Νόρας Ράλλη

«Η επανάληψη της ιστορικής τραγωδίας ως φάρσας δεν έχει τίποτα το καθησυχαστικό. Η φάρσα δεν καταργεί την τραγωδία. Η παρωδία δεν ακυρώνει τη φρίκη». Και πώς θα μπορούσε κανείς να επιχειρηματολογήσει για το αντίθετο, όταν μια κουλτούρα που ισοδυναμεί με βαρβαρότητα φαίνεται να ενδιαφέρει τον Ελληνα περισσότερο από τις ιστορικές του αξίες της δημοκρατίας, της ομορφιάς, του ευγενούς και του δίκαιου. Και όλα αυτά στις αρχές του 21ου αιώνα.

Ναι, μα «ο χρόνος βγήκε έξω απ’ τους αρμούς του» διευκρινίζει ο Σάββας Μιχαήλ, ενθυμούμενος τον Αμλετ και θέλοντας να τονίσει πως η παρούσα παγκόσμια συστημική κρίση «φαίνεται να εξαρθρώνει σε όλες του τις διαστάσεις τον ιστορικό, κοινωνικό και υπαρξιακό χρόνο». Και πάλι, πώς να διαφωνήσει κανείς όταν από το «εμείς φτιάχνουμε τα δημοφιλή αμερικανικά δολάρια», που έθετε ως σύνθημα η ελληνική εργατική τάξη στην Αμερική τον Απρίλιο του 1910 και το ακούμε στο εξαιρετικό ντοκιμαντέρ «Ταξισυνειδησία» του Κώστα Βάκκα, για την άγνωστη ιστορία του ελληνοαμερικανικού ριζοσπαστισμού, μέχρι το «Κουμμούνια, θα πεθάνετε», που φώναζαν πέντε νεαροί, μέλη της Χ.Α., πριν από λίγες ημέρες, όταν προβλήθηκε σε μια κατάμεστη αίθουσα στην Αστόρια, μπορεί να μεσολαβεί ένας αιώνας, αλλά τα γεγονότα δεν παύουν να συμπάσχουν το ένα δίπλα στο άλλο και τα δύο δίπλα μας.

Ιατρός με διεθνή πνευματική και ενεργό δράση στον χώρο της Αριστεράς και του Ανθρωπισμού, ο Σάββας Μιχαήλ, υποστηρίζοντας όχι μόνο με την πορεία του αλλά και με τη ζωή του πως «το διακύβευμα δεν είναι απλώς η δημοκρατία, είναι η ίδια η ζωή!», παρουσιάζει σήμερα το απόγευμα το νέο του βιβλίο από τις εκδόσεις ΑΓΡΑ, «Η Φρίκη μιας Παρωδίας». «Πρόκειται για τρία δοκίμια βασισμένα σε τρεις ομιλίες που έγιναν σε αντιφασιστικές εκδηλώσεις τον Δεκέμβριο 2012 σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη κι οι οποίες προκάλεσαν, μάλιστα, έναν οχετό ύβρεων και απειλών από τους φασίστες. Με άλλα λόγια, είναι κείμενα άμεσα δεμένα με την αντιφασιστική δράση, απαντώντας στις νέες προκλήσεις», μας λέει ο ίδιος και συνεχίζει:

Για τον Γιώργο Σαραντάρη

Τα συνθήματα μιλούν με λόγια ποιητών…*

«Δεν είμαστε ποιητές σημαίνει φεύγουμε
σημαίνει εγκαταλείπουμε τον αγώνα
παρατάμε τη χαρά στους ανίδεους
τις γυναίκες στα φιλιά του ανέμου
και στη σκόνη του καιρού
σημαίνει πως φοβούμαστε
και η ζωή μας έγινε ξένη
ο θάνατος βραχνάς»

(«Δεν είμαστε ποιητές…», Γιώργος Σαραντάρης)

 Γιώργος Σαραντάρης (Κωνσταντινούπολη 1908 – Αθήνα 1941)
ποιητής, φιλόσοφος και δοκιμιογράφος.

 Διαβάστε ποιήματά του στην ιστοσελίδα

http://www.phys.uoa.gr/~nektar/arts/poetry/

Αφιερωμένο στον Γιώργο Σαραντάρη, στον αισθαντικό ποιητή, κριτικό και φιλόσοφο, που αποτελεί μια εξαιρετική περίπτωση στα ελληνικά Γράμματα, είναι το επεισόδιο της σειράς «Εποχές και Συγγραφείς» του Τάσου Ψαρρά (ΕΤ1), που μπορείτε να παρακολουθήσετε στο παραπάνω video.

Ο Γιώργος Σαραντάρης γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, γιος του Δημήτρη Σαραντάρη και της Μαλθίντας το γένος Σωτηρίου, καταγόμενων από το Λεωνίδι της Κυνουρίας. Από το 1912 ως το 1931 έζησε στην Ιταλία, όπου εγκαταστάθηκε η οικογένειά του. Από νεανική ηλικία στράφηκε στη λογοτεχνία και τη μελέτη της φιλοσοφίας, ενώ παράλληλα ασχολήθηκε με τις ξένες γλώσσες. Σπούδασε νομικά στα πανεπιστήμια της Μπολώνια και της Ματσεράτα, και πήρε διδακτορικό δίπλωμα. Στην Ιταλία έγραψε τους πρώτους στίχους του, στα ιταλικά και στα ελληνικά και δημοσίευσε ποιήματα στην ιταλική και γαλλική γλώσσα. Το 1931 επέστρεψε στην Ελλάδα και μπήκε στους λογοτεχνικούς κύκλους. Κατά τη διάρκεια του πολέμου του 1940 στρατεύτηκε στην Αλβανία και αρρώστησε από κοιλιακό τύφο. Μεταφέρθηκε στην Αθήνα, όπου πέθανε το 1941.

Για τον Γιώργο  Σαραντάρη

Του Γιάννη ΣΦΑΚΙΑΝΑΚΗ

εφημ. Ριζοσπάστης, 2003

«Οταν ο Ιταλός διχτάτορας χτύπησε με τις φασιστικές ορδές του την Αλβανία την άνοιξη του 1939, κάναμε τον περίπατό μας με το Σαραντάρη στην πλατεία του Συντάγματος. Η είδηση ήρθε βράδυ, ξαφνικά και μας αναστάτωσε. Ο Σαραντάρης ήταν έξω από τον εαυτό του. Χειρονομούσε και φώναζε. Σε κάθε δυο – τρία βήματα με σταματούσε και με τραβούσε από το σακάκι, για να μου εκφράσει την κατάπληξη και την αγανάχτησή του: «Ο άτιμος, στους μικρούς, στους αδύναμους ρίχνεται». Πρώτη φορά που έβλεπα τον γαλήνιο, τον χριστιανό Σαραντάρη να εξάπτεται και να βρίζει. Ισαμε που χωρίσαμε ήταν γεμάτος ανησυχία και ταραχή, και όλο έλεγε και ξανάλεγε αυτή τη φράση: «Τους αδύνατους χτυπάνε, τους μικρούς…».

Να προαισθανόταν άραγε την 28η Οκτωβρίου του 1940, όπου αυτός ο αδύνατος στο σώμα σαν την Ελλάδα, την πατρίδα του, αλλά δυνατός στην ψυχή, θα βάδιζε πρώτος προς τη θυσία του αίματος για τη λευτεριά;

«Οταν δε φοβούμαστε πια το θάνατο, όταν σκοτώσουμε μια για πάντα το φόβο του θανάτου, τότε γινόμαστε ελεύθεροι», γράφει στο βιβλίο του «Η Παρουσία του Ανθρώπου».

Tην Κυριακή 2 Ιουνίου παρουσίαση του βιβλίου «Τάξη στο Χάος» του Κυριάκου Κατζουράκη

Tην Κυριακή 2 Ιουνίου ώρα 12.00 στο Μουσείο Μπενάκη.

Στο πλαίσιο της έκθεσης «Κυριάκος Κατζουράκης. Έργα 1963-2013: Ζωγραφική, Θέατρο, Κινηματογράφο», στο αμφιθέατρο του Μουσείου Μπενάκη, (Πειραιώς 138 και Ανδρονίκου), θα πραγματοποιηθεί η παρουσίαση του βιβλίου «Τάξη στο Χάος» των εκδόσεων Καλειδοσκόπιο.

Την εκδήλωση θα προλογίσει ο διευθυντής του Μουσείου Μπενάκη, κύριος Άγγελος Δεληβοριάς, ενώ στη συζήτηση με θέμα «Κρίση και Τέχνη» που θα ακολουθήσει, θα συμμετέχουν οι:

Νάντια Βαλαβάνη, Συγγραφέας
Περικλής Κοροβέσης, Συγγραφέας – Δημοσιογράφος
Αριστείδης Μπαλτάς, Oμότιμος καθηγητής Ε.Μ.Π.
Νίκος Ξυδάκης, Δημοσιογράφος – Αρχισυντάκτης εφημ. Καθημερινή
Πέπη Ρηγοπούλου, καθηγήτρια Τμήματος Επικοινωνίας και ΜΜΕ

Τη συζήτηση θα συντονίσει ο δημοσιογράφος Κώστας Αρβανίτης, Διευθυντής του ραδιοφωνικού σταθμού «105.5 στο Κόκκινο».

Ανρί Ντυτιγιέ

Henri Dutilleux ( 22 Ιανουαρίου1916 – 22 Μαΐου 2013 )

Symphonie n° 1,(1951)

Ο Γάλλος συνθέτης Ανρί Ντυτιγιέ  έφυγε από τη ζωή στις 22 Μαΐου 2013, σε ηλικία 97 ετών

Αυτός ο γλυκός άνθρωπος με τη μεγάλη σεμνότητα, είχε την τύχη τον Ιανουάριο του 2013, στα 97α γενέθλιά του, να δει να κυκλοφορεί το CD του έργου του με τίτλο Αντιστοιχίες (Correspondances) , που συνέθεσε το 2003 και ηχογραφήθηκε για πρώτη φορά από την φιλαρμονική Ορχήστρα του ραδιοσταθμού «Radio France», υπό τη διεύθυνση του Φιλανδού μαέστρου Εζα Πέκα Σάλονεν.

«Μου προσφέρατε μια απέραντη χαρά», είπε ο ηλικιωμένος συνθέτης με την εύθραυστη υγεία, που εκινείτο πλέον με αναπηρική καρέκλα αλλά ακτινοβολούσε πραγματικά, κατά τη διάρκεια της μικρής γιορτής στο Maison de la Radio στο Παρίσι.

Ο Εζα Πέκα Σάλονεν τον έχει χαρακτηρίσει  ως »τον μεγαλύτερο εν ζωή συνθέτη». Ο μουσικοκριτικός Κλοντ Κλειμάν, που του έχει  πάρει πολλές συνεντεύξεις ,οι οποίες δημοσιεύθηκαν από τον εκδοτικό οίκο Actes Sud, τον χαρακτηρίζει  ως »μοντέρνο κλασικό» ή »κλασικό της avant-garde».

Η μουσική του Ανρί Ντυτιγιέ, μπόρεσε να γοητεύσει ένα ευρύ κοινό. Ανάμεσα στα πιο πολυπαιγμένα έργα του, είναι το κοντσέρτο για βιολοντσέλο και ορχήστρα με τίτλο Ένας ολόκληρος κόσμος μακριά (Tout un monde lointain) που σημείωσε τόσο μεγάλη επιτυχία όταν παρουσιάστηκε για πρώτη φορά κατά την έναρξη του Φεστιβάλ της Aix-en-Provence (Νότια Γαλλία) το 1970 που το κοινό ζητούσε με μεγάλη επιμονή από την ορχήστρα να ξαναπαίξει ολόκληρο το έργο για δεύτερη φορά.

Tout un monde lointain, (1970)

Βιομηχανικό τοπίο του Αλιβερίου

Πηγή: www.greekarchitects.gr  

« Την 10 Αυγούστου 1933 η αστυνομία χτύπησε άοπλους εργάτες των λιγνιτωρυχείων Αλιβερίου που διαμαρτυρήθηκαν με τις γυναίκες και τα παιδιά πλάι τους επειδή είχαν μείνει απλήρωτοι πέντε μήνες και πλέον ήταν αδύνατον να δουλέψουν νηστικοί μέσα στις στοές. Τραυματίστηκαν  γύρω στους είκοσι και ένας νεκρός». Εφημερίδα  Η  ΠΑΛΗ ΤΩΝ ΤΑΞΕΩΝ  της 12-8-1993.

Τα στοιχεία αυτά επιβεβαιώνονται από την δημοσίευση μιας συνέντευξης του Αντρέα Εμπειρίκου στον  επίλογο του βιβλίου ΦΩΤΟΦΡΑΚΤΗΣ, ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΤΟΥ Α.ΕΜΠΕΙΡΙΚΟΥ, εκδόσεις ΑΓΡΑ,2001, στην οποία αναφέρει «…λίγο πρίν (από το 1934) είχαν λάβει χώρα απεργίες και βρέθηκα σε δύσκολη θέση. Γιατί αφ’ ενός δεν ήθελα  να  φανώ ασυνεπής στις ιδέες μου, αφ’ ετέρου δεν ήθελα να δυσαρεστήσω τον πατέρα μου, προς τον οποίο έτρεφα μεγάλη ευγνωμοσύνη…»

 Το εργοστάσιο της  ΔΕΗ στο μέσον του κόλπου με τη νέα μονάδα παραγωγής με φυσικό αέριο στο σημείο που φαίνεται η διαρροή ατμού. Στο βάθος η πόλη του Αλιβερίου 

Της Αναστασίας Πεπέ 

Γράφω πάνω στα χαλίκια της παραλίας πλάι στο εργοστάσιο της ΔΕΗ.

21 Μαίου 2012, του Αγίου Κων/νου εν πλω για Ερέτρια

Απέναντί μου ο νοτιάς συγκέντρωσε μια σειρά συννεφάκια ομίχλης κάτω από τις κορφές της Εύβοιας. Μόνη στο κατάστρωμα του πλοίου «Πρωτοπόρος ΙΙ» ταξιδεύω. Η στεριά γίνεται ένα με τη θάλασσα του νοτιά και νομίζεις ότι καπνίζει. Πίσω από  τον Ευβοϊκό Όλυμπο  πέρα μακριά διαγράφονται τα ψηλά άπαρτα βουνά της Δίρφης, τα χωριά της Κύμης με το Αιγαίο πέλαγος πίσω τους. Η θάλασσα του Ευβοικού γκρι.

Διαπλέοντας τον Ευβοικό μπροστά μου αρχίζουν να φαίνονται το λιμάνι και το Νησί των Ονείρων. Διάσπαρτα τα σπίτια της Ερέτριας. Τα εξοχικά παράνομα στους σκαμμένους λόφους. Ο αρχαιολογικός χώρος στο πλάι του Ολύμπου της Ερέτριας. Η Δίρφη με τις  ελαφριές καμπύλες της στο βάθος και  η Πλατιά-Κορφή σβήνοντας στη θάλασσα. Υπάρχει μια εσωτερική ένταση κατά μήκος της κορυφογραμμής της Πλατιά-Κορφής. Όπως κι ο Υμηττός είναι κι αυτή βουνό της   θάλασσας. Το εσωτερικό σημείο της έντασής της, το σημείο αλλαγής της κλίσης της, φαίνεται προς την πλευρά της Αμαρύνθου. Κάπου εκεί  είναι χτισμένο το παλιό γυναικείο μοναστήρι του Αι Νικόλα.(1)  Φυσάει. Κάπου-κάπου έρχονται οι σταγόνες του νοτιά.

Πεθαίνουν δέντρα
στο Νησί των Ονείρων
στην Ερέτρια.

 

22 Μαίου 2012 στη παραλία πλάι στο εργοστάσιο της ΔΕΗ

Γράφω πάνω στα χαλίκια της παραλίας πλάι στο εργοστάσιο της ΔΕΗ, δίπλα στο σκάφος που καλαφατίζει ο ξάδερφός μου, Γιώργος. Αραγμένο με κόντρες  στη παραλία το ξύλινο χειροποίητο σκάφος του στέκει ελεύθερο στον αέρα πλάι στους τεράστιους αγωγούς, αφημένους πάνω στα χαλίκια πριν συνδεθούν με τη τελευταία 5^η μονάδα παραγωγής ενέργειας με φυσικό αέριο.

Είναι καθημερινή και απόλυτη ησυχία βασιλεύει στο τοπίο. Το παλιό εργοστάσιο με τις διπλές καμινάδες του πάνω στη θάλασσα και τις άλλες δύο πιο παλιές πλάι στους  βασικούς σκουριασμένους  όγκους του είναι σιωπηλό. Δύο νέοι, τεράστιοι αγωγοί στα χαλίκια καθώς γράφω. Άλλοι κατακόρυφοι αγωγοί έτοιμοι, συνδεδεμένοι με σκαλωσιές στο βάθος της οριοθετημένης με συρματόπλεγμα περιοχής της εταιρείας μεταλλικών κατασκευών ΜΕΤΚΑ, μπροστά μου. Ανάμεσά τους  ξεχωρίζω τα χαμηλά, ευθύγραμμα, μπετονένια, προκατασκευασμένα κτίρια του Υπουργείου Πολιτισμού! Μια κυρία ανοίγει την πόρτα και κατεβαίνει. Με βλέπει. Εφορία προκλασικών και κλασσικών αρχαιοτήτων ΙΑ΄ ΕΠΚΑ.

Δελτίον Τιμών και… Ατίμων

Πηγή: afmarx.wordpress.com/

Το παρακάτω κείμενο με τίτλο ”Εμπορικόν Δελτίον”  δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα“Ασμοδαίος” το 1875.  Στο εμπορικό αυτό δελτίο περιγράφεται  με όρους  αγοράς η κοινωνική και πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα του 1875.

Όλες οι στήλες τύπου “In and Out” ή “Up and Down” κλπ, που κατέκλυζαν τα  lifestyle ελληνικά περιοδικά στις δεκαετίες του 80′ και του 90′ θα ανακαλύψουν στο κείμενο αυτό τον μακρινό τους πρόγονο. Μόνο που οι συντάκτες όλων αυτών των χαζοστηλών  θα είχαν πολλά να ζηλέψουν από την κομψότητα, το ύφος και την διεισδυτική ματιά του συντάκτη του “Εμπορικού δελτίου” του “Ασμοδαίου”·  Που δεν είναι άλλος από τον λογοτέχνη  και συνεκδότη του “Ασμοδαίου” Εμμανουήλ Ροΐδη.

Εμπορικόν Δελτίον

Η αγορά ως επί το πλείστον ζωηρά. Τα είδη του συρμού υποστηριγμένα. Ολίγαι πράξεις εις τα παλαιά και εις παρακαταθήκας.

• Πατριωτισμός: Της παλαιάς εσοδείας αζήτητος· τα νέα φθασίματα δευτέρας ποιότητος· οι κάτοχοι τα αφίνουν εις μικράς τιμάς· αγορασταί ολίγοι.
• Σύνταγμα: Παρακαταθήκη ελαττωμένη. Προσπάθεια γίνεται να υποστηριχθή το είδος. Εξόδευσις πολύ μικρά.
• Εφημερίδες: Αφθονία· το πράγμα κακής ποιότητος. Τιμαί μικραί· εξόδευσις μεγάλη των κατωτέρων ποιοτήτων.
• Αρετή: Εμπόρευμα παλαιόν και σπάνιον. Ολίγα δέματα υπάρχουσιν· οι κάτοχοι δεν τα εξάγουσιν εις την αγοράν. Η παραγωγή ηλαττώθη από πολλών χρόνων.
• Τιμή: Ουδεμία πράξις· εντελής αζητησία.
• Πολυτέλεια: Η αγορά ζωηροτάτη· το πράγμα υποστηρισμένον· ύψωσις των τιμών γενική. Η κατανάλωσις γενικεύεται από ημέραν εις ημέραν.
• Ομογενείς: Καθημερινά φθασίματα. Αι τιμαί εις έκπτωσιν.
• Πολιτική: το είδος υποστηριγμένον· κατανάλωσις πολλή· τιμαί σχετικώς μεγάλαι.
• Βουλευταί: Δέματα ολίγα, αλλά και αυτά αβαριάτα. Το πράγμα δεν έχει υπόληψιν.
• Παιδεία: Ολίγαι κάσσαι καλής ποιότητος εις διαμετακόμισιν, αλλ’ εντελώς αζήτητοι. Το εξοδευόμενον πράγμα κατωτάτης ποιότητος και εις μικράς τιμάς.
• Υπάλληλοι: Η αγορά γεμάτη· προσφέρονται δια τίποτε.
• Ποιηταί: Προσφορά πολλή, ζήτησις ολίγη. Γαλήνη εις τας τιμάς. Ελεγειακών επωλήθηκαν κατά το επταήμερον 16 βάλ. προς 40-45 λ. Δραματικών 12 βάλ. προς λ. 85-90. Επικών έλλειψις. Κωμωδοποιών 1 βάλλα εις προσδοκίαν προς λ. 48.
• Έρως: Πράγμα πολύ και φθηνόν. Παραδίδεται μόνον τοις μετρητοίς. Η ποιότης κακή· αφίνει arrière-goût δυσάρεστον· το είδος όμως είναι υποστηρισμένον. Αγορασταί ως επί το πλείστον αμύστακες.
• Φιλανθρωπία: Γνησίας έλλειψις· imitation υποστηριγμένη.
• Αντιπολίτευσις: Αφθονία εις την αγοράν. Πράξεις πολλαί εις τιμάς συγκαταβατικάς. Προσδοκίαι υπερτιμήσεως.

Ν.Σαραντάκος: Κόκκινα αβγά, κόκκινες σημαίες

Το άρθρο αυτό δημοσιεύτηκε χτες, Κυριακή του Πάσχα αλλά και πρώτη Κυριακή του μήνα, στην τακτική μηνιαία στήλη μου στην Αυγή. Με το κομμάτι αυτό κλείνουν οι πασχαλινές αναρτήσεις του ιστολογίου, οι οποίες φέτος, για κάποιο λόγο, είχαν όλες τους μικρή ή μεγάλη σχέση με τα αβγά -αν και το σημερινό άρθρο, επίτηδες μεταβατικό, απλώς αφορμή παίρνει από τ’ αβγά και επικεντρώνεται στο κόκκινο χρώμα. Το παραθέτω εδώ όπως δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα, χωρίς προσθήκες, παρόλο που κάθε άλλο παρά εξαντλεί το θέμα. Ειδικότερα, μια και η εφημερίδα δεν δίνει δυνατότητα για λίκνους, έχω παραλείψει εντελώς τις αναφορές σε ζωγραφικούς πίνακες και ταινίες όπου το κόκκινο χρώμα πρωταγωνιστεί, ενώ μόνο σε δύο τραγούδια αναφέρομαι, στα οποία και πρόσθεσα τώρα λίκνους. Η εικόνα που συνοδεύει το άρθρο είναι αφίσα από την Κομμούνα του Παρισιού.

Παρά τον τίτλο, η στήλη απλώς αφορμή θα πάρει από το πασχαλινό έθιμο με τα αβγά που τα βάφουμε κόκκινα και τα τσουγκρίζουμε· έτσι κι αλλιώς, αν με ρωτήσετε για ποιο λόγο βάφουμε τ’ αβγά, και ειδικότερα γιατί τα βάφουμε κόκκινα, θα σας απαντήσω ότι δεν ξέρω. Έχουν διατυπωθεί δεκάδες θεωρίες· ας περιοριστούμε στο ότι το κόκκινο χρώμα συμβολίζει το αίμα του Ιησού ή στην πιο πρακτική προτροπή που έδωσε ένας επίσκοπος στον νεαρό Εμμ. Ροΐδη που τον είχε ρωτήσει σχετικά: «Τρώγε και μη ερεύνα!». Ευκαιρία είναι όμως να πούμε μερικά πράγματα για το κόκκινο χρώμα.

Το κόκκινο είναι το χρώμα του αίματος και του κινδύνου, του πάθους και της φωτιάς, της θυσίας και του θυμού, της επανάστασης και του κομμουνισμού. Κόκκινο, σε διάφορες αποχρώσεις, φορούσαν οι αυτοκράτορες και οι άλλοι εστεμμένοι, κόκκινο είναι το χρώμα των απαγορευτικών πινακίδων της τροχαίας και των πυροσβεστικών οχημάτων, των χρεωμένων λογαριασμών και των σπιτιών του πληρωμένου έρωτα. Κόκκινη κάρτα δείχνει ο διαιτητής στους άτακτους παίχτες, κόκκινες γραμμές υποτίθεται ότι βάζει η κυβέρνηση στις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές (αλλά πάσχει από αχρωματοψία), κόκκινες είναι και οι ματωμένες φράουλες της Μανωλάδας.

Η αρχαία λέξη, ερυθρός, ήδη μυκηναϊκή, ομόρριζη με τις άλλες των ινδοευρωπαϊκών γλωσσών (red, λατινικό ruber απ’ όπου γαλλ. rouge κτλ.), επιβιώνει και σήμερα, στον Ερυθρό Σταυρό, τους ερυθρόδερμους και τους ερυθρόλευκους, στο ερύθημα (κοκκίνισμα) αλλά και στο λυθρίνι (ερυθρίνος).

Ωστόσο, συνήθως λέμε κόκκινος, που και αυτό αρχαίο είναι, αλλά ελληνιστικό, και προέρχεται από τον κόκκο· κόκκος σήμαινε κυρίως κουκούτσι, αλλά στην προκειμένη περίπτωση ήταν τα αβγά ενός εντόμου, που λέγεται κόκκος ο βαφικός, και που συσσωματωμένα πολλά μαζί σε μικρές μπαλίτσες σαν μεγάλες φακές, τις κηκίδες ή πρινοκόκκια, τα έβρισκαν κολλημένα στις βελανιδιές και σε άλλα δέντρα (και στην αρχή τα νόμιζαν καρπούς των δέντρων). Ο κόκκος από τα νεολιθικά χρόνια χρησίμευε, αφού τον ξέραιναν και τον άλεθαν, για την παρασκευή κόκκινης χρωστικής, κι έτσι η λέξη «κόκκινος» από την αρχική της σημασία (ύφασμα βαμμένο με κόκκο, π.χ. καταπέτασμα εξ υακίνθου και πορφύρας και κοκκίνου κεκλωσμένου, στη μετάφραση των Εβδομήκοντα) υποκατέστησε τελικά την παλιότερη «ερυθρός».

Και το πορφυρό χρώμα είναι επισημότερη και βαθύτερη απόχρωση του κόκκινου, και οφείλει κι αυτό την ονομασία του σε ζώο: σε ένα οστρακοφόρο μαλάκιο που χρησίμευε για την παρασκευή του χρώματος, την πορφύρα, που από τον αδένα του έβγαζε τη βαθυκόκκινη χρωστική που χρησιμοποιούσαν για τα πανάκριβα ρούχα των εστεμμένων, γι’ αυτό και ονομάστηκε Πορφυρογέννητος ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Ζ΄ — η λέξη έχει περάσει και στο αγγλικό purple. Έχουμε ακόμα το πυρρό (της φωτιάς το χρώμα) ή το ρούσο, το ξανθοκόκκινο, το χρώμα των Ρουσίων του βυζαντινού ιπποδρόμου, από το λατινικό russeus και άσχετο με τους Ρώσους. Αλλά και πολλές άλλες λέξεις υπάρχουν για αποχρώσεις του κόκκινου: το άλικο (ανοιχτό κόκκινο, τουρκικό δάνειο), το κρεμεζί (δάνειο από τα τουρκικά, που ανάγεται τελικά στην περσική λέξη για το ίδιο εντομάκι που παράγει την κόκκινη χρωστική, από εκεί και το αγγλικό crimson) ή το σκαρλάτο (που ανάγεται μέσω του βυζαντινού σιγιλλάτος στο λατινικό sigillum, σφραγίδα, στάμπα).

Η σύνδεση του κόκκινου με τα αριστερά κινήματα έχει τις ρίζες της στη Γαλλική Επανάσταση. Αρχικά, η Εθνοφρουρά ύψωνε την κόκκινη σημαία σαν προειδοποίηση ότι θα ανοίξει πυρ· έτσι έγινε και στη σφαγή του Πεδίου του Άρεως, στις 17 Ιουλίου 1791, όταν οι Εθνοφρουροί έπνιξαν στο αίμα μια αντιμοναρχική διαδήλωση, και από τότε οι Γιακωβίνοι υιοθέτησαν το κόκκινο σε ανάμνηση των θυμάτων της μέρας εκείνης. Η κόκκινη σημαία πρωταγωνίστησε και στην Επανάσταση του 1848, όταν παραλίγο να αντικαταστήσει την τρίχρωμη ως εθνική σημαία της Γαλλίας, και δέθηκε αδιάρρηκτα με τα σοσιαλιστικά, εργατικά και κομμουνιστικά κινήματα μετά την Κομμούνα του Παρισιού το 1871. Όπως έγραψε ο Κάρολος Μαρξ στον Εμφύλιο πόλεμο στη Γαλλία, «ο παλιός κόσμος έβγαζε αφρούς λύσσας μπροστά στην Κόκκινη Σημαία, το σύμβολο της δημοκρατίας της εργασίας, που ανέμιζε στο δημαρχείο». Και σ’ ένα ελληνικό Εγκόλπιον εργάτου του 1893 διαβάζουμε: «Η ερυθρά σημαία του σοσιαλισμού φέρει χρυσοίς γράμμασιν: Ελευθερία, όλοι ίσοι».

The Red Flag: Jim Connell, 1889

Κόκκινη σημαία ανέμισε και στο Χεϊμάρκετ του Σικάγου, στη ματωμένη συγκέντρωση που γέννησε το γιορτασμό της εργατικής Πρωτομαγιάς, κόκκινη με σφυροδρέπανο υψώθηκε στα χειμερινά ανάκτορα το 1917 από τους μπολσεβίκους και στο Ράιχσταγκ στις 2 Μαΐου 1945 συμβολίζοντας το τσάκισμα του ναζισμού, κόκκινες σημαίες με διάφορα εμβλήματα ανεμίζουν στις εργατικές διαδηλώσεις. Το τραγούδι της Κόκκινης Σημαίας γράφτηκε στα αγγλικά το 1889 από τον Ιρλανδό σοσιαλιστή Τζιμ Κόνελ (πάνω στον σκοπό τού «Αχ έλατο») και μεταφράστηκε σε πάμπολλες γλώσσες («Ω κόκκινη σημαία μας, χρώμα αγάπης και ζωής» αρχίζει στα ελληνικά, ενώ ο αντίστοιχος αγγλικός στίχος είναι The people’s flag is deepest red), και εξακολουθεί να αποτελεί τον επίσημο ύμνο του βρετανικού Εργατικού Κόμματος, όσο κι αν έφερνε τον Τόνι Μπλερ σε μεγάλη αμηχανία. Άλλο πασίγνωστο τραγούδι με κόκκινη σημαία είναι το ιταλικό Bandiera rossa (εδώ σε ένα πρωτότυπο βιντεάκι με παλιά εκτέλεση), που δεν το μεταφράσαμε στα ελληνικά γιατί μας είναι οικεία η παντιέρα, ελληνογενές το trionferà του ρεφρέν και διεθνείς οι περισσότερες λέξεις: Εβίβα ιλ κομουνίσμο ε λα λιμπερτά! Καλή ανάσταση λοιπόν, παρά την περιρρέουσα μαυρίλα!

BANDIERA ROSSA (11/07/1945)

Ο Ιωάννης Ντερζίνης δεν μένει πια εδώ!

Πηγή: sarant 

Μια και σήμερα βάφουμε τ’ αβγά, σκέφτομαι να παρουσιάσω ένα παλιότερό μου άρθρο, δημοσιευμένο τις πρώτες μέρες του ιστολογίου, δηλαδή πριν τέσσερα και βάλε χρόνια, που αναφέρεται σε αβγά, αν και όχι σε κόκκινα (για τα κόκκινα αβγά θα έχω υλικό τις επόμενες μέρες, οπότε δεν θα μείνουν παραπονεμένα). Αλλά ποιος είναι ο Ιωάννης Ντερζίνης του τίτλου; Θα έλεγα ότι είναι ο διασημότερος αβγουλάς όλων των εποχών -ή τέλος πάντων αυτός που αξιώθηκε την υστεροφημία για μεγαλύτερο διάστημα. Σκεφτείτε μόνο ότι έχουν περάσει τριακόσια χρόνια από την εποχή που έζησε, κι ακόμα τον μνημονεύουν κάποιοι! Αλλά καλύτερα να πάρω τα πράγματα με τη σειρά.

Ο Ντερζίνης μνημονεύεται στις σημερινές πηγές διότι υποτίθεται πως έχει σχέση με τη γέννηση της φράσης «έχασε τ’ αβγά και τα καλάθια». Η φράση είναι πασίγνωστη. Τη λέμε για κάποιον που έπαθε ολοκληρωτική καταστροφή ή για κάποιον που τα έχει χάσει και έχει πελαγώσει. Χρησιμοποιείται συχνά, τόσο στην καθημερινή ομιλία όσο και στον δημοσιογραφικό λόγο. Πολλοί χρησιμοποιούν μια παραλλαγή της, «έχασε τ’ αβγά και τα πασχάλια», για την οποία θα πούμε στο τέλος του άρθρου.

Στο Διαδίκτυο κυκλοφορεί μια εντελώς αστήριχτη εξήγηση για την προέλευση της φράσης «έχασε τ’ αβγά και τα καλάθια». Το κακό είναι ότι η εξήγηση αυτή, που προέρχεται από το βιβλίο «Λέξεις και φράσεις παροιμιώδεις» του Τάκη Νατσούλη, έχει αναδημοσιευτεί και αλλού, ακόμα και στην εφημερίδα «Τα Νέα» (και μάλιστα δυο φορές τα τελευταία χρόνια: 12.3.2003 και 18.3.2004). Και όσο  αναδημοσιεύεται μια πατάτα, τόσο ριζώνει. (Για να μην παρεξηγηθώ: ο Νατσούλης έχει μαζέψει πολύ υλικό στο βιβλίο του· δυστυχώς, η έλλειψη συστήματος, η τσαπατσουλιά στην παράθεση των πηγών και η τάση του να προσπαθεί να βρει με το ζόρι μια ιστορική εξήγηση για κάθε φράση, μειώνουν καίρια την αξία του έργου του).

Εργάτη, η Πρωτομαγιά είναι γιορτή δική σου!

 Από το χρονογράφημα του Τάσου Κατιντσάρου

»Η xειρόγραφη Πρωτομαγιά»

Εκδήλωση,29 Απριλίου:Τιμώντας την εργατική Πρωτομαγιά-«Αμείλικτοι να γίνουμε σου λέω»

 ΔΕΥΤΕΡΑ 29 ΑΠΡΙΛΙΟΥ, 7.00 μ. μ.

1η ΜΑΗ

Τιμώντας τους αγώνες της τάξης μας,

Αναζητώντας τη συγκρότηση ενός εργατικού κινήματος ανατροπής στην εποχή μας

H Πρωτοβουλία για τη δημιουργία Πανελλαδικής Ανεξάρτητης Ταξικής Κίνησης, τιμώντας την εργατική Πρωτομαγιά  διοργανώνει πολιτιστική εκδήλωση ,τη Δευτέρα 29 Απριλίου , ώρα 7.00μμ  στην Αίθουσα ΠΟΕ–ΟΤΑ (Καρόλου 24, πλατεία Καραϊσκάκη, μετρό «Μεταξουργείο»)

«ΑΜΕΙΛΙΚΤΟΙ  ΝΑ ΓΙΝΟΥΜΕ ΣΟΥ ΛΕΩ»

ΜΙΑ ΜΟΥΣΙΚΗ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

 ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΖΙΟΒΑΣ

Με 14 ποιήματά του συνομιλεί με τραγούδια των:

ΑΣΙΜΟΥ, ΘΕΟΔΩΡΑΚΗ, ΛΟΙΖΟΥ,ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΥ, ΜΙΚΡΟΥΤΣΙΚΟΥ, ΞΑΡΧΑΚΟΥ, Β.ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ, Θ.ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ, ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΥ

  πιάνο-τραγούδι: ΚΩΣΤΑΣ ΠΑΛΙΟΥΡΑΣ

»Εσύ; τι ακτίνα στροφής έχεις;»

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΕΣ ΜΑΤΙΕΣ

«Δεν αρκεί λοιπόν μια ράμπα για να κάνεις ένα χώρο προσβάσιμο, πρέπει να έχεις στο μυαλό σου πώς θα προσφέρεις μια ποιοτική χωρική εμπειρία, ένα περιβάλλον που θα μπορεί να χρησιμοποιεί και να χαίρεται, που θα εκπληρώνει τα όνειρα και τις προσδοκίες του, ένας άνθρωπος και όχι ένα απρόσωπο αντικείμενο με μια συγκεκριμένη ακτίνα στροφής.» 

Του Τσαμπίκου Πετρά*

«Πριν από αρκετούς αιώνες ο ανθρώπινος πολιτισμός έστελνε τα ανάπηρα παιδιά στον Καιάδα. Πριν από μόλις 100 χρόνια τα έκρυβε μέσα στα σπίτια, για να αποφύγει το στιγματισμό από τον κοινωνικό περίγυρο.Η ανάπτυξη της ιατρικής και της τεχνολογίας τον τελευταίο αιώνα μας επιτρέπει να επιβιώνουμε με τον ένα ή τον άλλο τρόπο από πολέμους, ατυχήματα και ασθένειες. Και αν κάποτε ο ανθρώπινος πολιτισμός αναφερόταν στα άτομα με κάποια αναπηρία, σε «αυτούς», ως μεμονωμένα περιστατικά που δεν ανεχόταν και απέρριπτε ή στιγμάτιζε, σήμερα πρέπει να σκεφτούμε περισσότερο από ποτέ ότι «αυτοί» μπορεί να είναι οι συγγενείς μας, οι φίλοι μας, οι γονείς μας. «Αυτοί» ενδέχεται στο μέλλον να είμαστε ακόμα και «εμείς». Σήμερα λοιπόν, οφείλουμε να δημιουργήσουμε μια «κοινωνία για όλους [1] ».

Η διερεύνηση του ανθρώπινου μέτρου αποτελεί σημαντικό σημείο αναφοράς για την αρχιτεκτονική που ξεκινάει από τον άνθρωπο και κτίζει για αυτόν και συνδέεται αναπόφευκτα με το ανθρώπινο σώμα.

Στους νεώτερους χρόνους, κατά την περίοδο της αναγέννησης και της εγκαθίδρυσης της ορθολογιστικής σκέψης, ο Βιτρούβιος συσχετίζει τις αναλογίες των αρχαίων ελληνικών ναών με τις αναλογίες του ανθρώπινου σώματος .[2]

Η επιστημονική μελέτη του ανθρώπινου σώματος ως αντι-κείμενο δηλώνεται λίγο αργότερα μέσα από ένα νοητικό σχήμα μαθηματικών σχέσεων από το Leonardo Da Vinci. Ο Άνδρας του Βιτρουβίου τον οποίο μελέτησε και σχεδίασε ο Leonardo Da Vinci στον πίνακα «Canon of Proportions” [3] (μτφ. Κανόνας αναλογιών), ορίζει εκείνο το επιστημονικό εργαλείο που δύναται να ελέγξει και να καθορίσει το «ιδανικό» ανθρώπινο σώμα και ενδεχομένως τον ιδανικό άνθρωπο.

Η μεθοδική προσέγγιση των μετρικών στοιχείων και των υλικών διαστάσεων του ιδανικού σώματος αποτέλεσε επιπρόσθετα και ένα από τα βασικά εργαλεία που χρησιμοποίησαν οι αρχιτέκτονες για να αποδώσουν στα κτίρια τους το ανθρώπινο μέτρο.

Το σπίτι μας

Πηγή:www.greekarchitects.gr/

Κοιτάζαμε έξω και όχι μέσα μας. Γιατί βλέπεις, δεν κατορθώσαμε να βασιστούμε ποτέ στις δικές μας δυνάμεις, να κτίσουμε το δικό μας «σπίτι».

Του Τάση Παπαϊωάννου

Παντού σήμερα απλώνεται η σκοτεινιά. Καθημερινά μας βομβαρδίζουν με απαισιοδοξία, παντού εγκαθιδρύουν το φόβο, τον πανικό, ψαλιδίζουν κάθε ίχνος ελπίδας για το αύριο. Προσπαθούν να μας πείσουν πως υπάρχει μόνον ένας δρόμος για την περιβόητη οικονομική ανάκαμψη, λες και η κρίση έχει μόνον οικονομική διάσταση ή είναι μόνο δικό μας αποκλειστικά πρόβλημα. Μας σπρώχνουν συστηματικά να κλειστούμε ακόμη περισσότερο στον εαυτό μας, στο Εγώ μας. Καθένας στο προσωπικό του κλουβί, απομονωμένος, αβοήθητος, εξαθλιωμένος, υποταγμένος.

Γιατί η γενιά μας, του Πολυτεχνείου και της Μεταπολίτευσης, είδε μετά από χρόνια τα όνειρά της να τσαλακώνονται, να θρυμματίζονται και να γίνονται σκόνη. Κι ας είχαμε πιστέψει σ’ ένα όραμα υψηλό και ωραίο, πως θ’ αλλάζαμε τάχατες τον κόσμο. Κοιτούσαμε μαγεμένοι την ουτοπία και ξεχαστήκαμε. Και υπήρξαν αρκετοί ανάμεσά μας που προδώσανε τα όνειρα και εκποιήσανε ότι πολυτιμότερο είχαμε. Το δίκιο μας.

Κοιτάζαμε έξω και όχι μέσα μας. Γιατί βλέπεις, δεν κατορθώσαμε να βασιστούμε ποτέ στις δικές μας δυνάμεις, να κτίσουμε το δικό μας «σπίτι». Αλληθωρίζαμε άλλοι προς τη Δύση και άλλοι προς την Ανατολή. Αναπαυτήκαμε στον εύκολο και ανέξοδο πλουτισμό, το πλαστικό χρήμα, στις αυταπάτες μας, μεθυσμένοι μέσα στη φαντασμαγορική και αστραφτερή φούσκα που άλλοι ετοίμασαν για μας. Ήσυχοι και ανυποψίαστοι από την πρόσκαιρη και κάλπικη ευδαιμονία μας. Γρήγορα αλλοτριωθήκαμε, συμβιβαστήκαμε, γεράσαμε, σβήσαμε.

Ολιβιέ Ζισουά:“Ήθελα να φέρω στο φως παρουσίες, να παλέψω ενάντια στη λήθη”

Μια κινηματογραφική «κατάδυση» στο κολαστήριο της Μακρονήσου

Γεννήθηκα στην Ελβετία, έναν μικρό φορολογικό παράδεισο. Η πρώτη μου ταινία, που αφορούσε το χρέος των χωρών του Νότου και τον ρόλο των ελβετικών τραπεζών, ξεκινούσε με τη φράση: «Γεννήθηκα στην Ελβετία, μια χώρα η οποία φιλοξενεί με μεγαλύτερη προθυμία τα χρήματα των ξένων παρά τους ίδιους τους ξένους»… Δεν μπορώ, από τη μικρή μου οπτική γωνία, παρά να διεκδικώ την ανακατάληψη του απορρυθμισμένου κόσμου της οικονομίας από την πολιτική, κάνοντας αγώνα ενάντια στη χρηματιστηριακή κερδοσκοπία και κατονομάζοντας τον εξαιρετικά επιζήμιο για την οικονομία ρόλο των φορολογικών παραδείσων… Όμως, προσωπικά είμαι εξαιρετικά θορυβημένος και από την άνοδο των αποτρόπαιων εθνικισμών που ξεπηδούν από την οικονομική κρίση. Έχουμε στ’ αλήθεια τόσο μικρή μνήμη;

συνέντευξη του Ολιβιέ Ζισουά στον Κώστα Τερζή

«Σαν πέτρινα λιοντάρια στη μπασιά της νύχτας» είναι ο τίτλος του ντοκιμαντέρ που γύρισε ένας Ελβετός, ο Ολιβιέ Ζισουά, για το «εθνικό αναμορφωτήριο» της Μακρονήσου, και το οποίο θα προβάλλεται από την ερχόμενη Πέμπτη σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη (στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος και στην αίθουσα «Παύλος Ζάννας» αντίστοιχα). Με τον τίτλο δανεισμένο από το ποίημα του Γιάννη Ρίτσου «Οι γερόντοι», η ταινία του Ζισουά αντιπαραθέτει την ποίηση που έγραψαν οι πολιτικοί κρατούμενοι της Μακρονήσου στο εθνικιστικό παραλήρημα της «αναμόρφωσης», όπως βγαίνει μέσα από το ουρλιαχτό των μεγαφώνων…

Ο «ανήσυχος» για τα σημάδια των καιρών Ελβετός κινηματογραφιστής φτιάχνει μια ταινία μνήμης ενάντια στη λήθη, αλλά και ένα έργο ηθικής αντίστασης για το σήμερα… Ο Γάλλος συμπαραγωγός της ταινίας μεσολάβησε ώστε ο Ζισουά να συνεργαστεί από ελληνικής πλευράς με την κινηματογραφική ομάδα του «Περίπλου» -σε μια «εξαιρετικά γόνιμη συνεργασία», όπως τονίζουν οι Έλληνες συνεργάτες του. Ιστορικός σύμβουλος της ταινίας ήταν ο «δικός μας» Στρατής Μπουρνάζος, των «Ενθεμάτων»(enthemata.wordpress.com/)

Κώστας Τερζής

μετάφραση: Σοφία Φραγκουλοπούλου 

Τι είναι αυτό που σας τράβηξε αρχικά, ως κινηματογραφιστή, στο συγκεκριμένο σχέδιο για τη Μακρόνησο; Και όταν τελειώσατε την ταινία τι είχε αλλάξει, τι «μάθατε» μέσα απ’ αυτήν;

Αποφάσισα να γυρίσω την ταινία, αφότου διάβασα τη συλλογή Πέτρινος Χρόνος του Γιάννη Ρίτσου (στη γαλλική μετάφραση του Pascal Neveu, από τις εκδόσεις Ypsilon, 2009]. Μέχρι τότε δεν είχα επισκεφτεί ποτέ την Ελλάδα. Η τραγωδία της Μακρονήσου και η δραματουργική δύναμη των ποιημάτων του Γιάννη Ρίτσου, τα οποία έγραψε ενόσω ήταν εξόριστος στο νησί, με συγκλόνισαν. Οπότε, ήταν για μένα σαν μια μεγάλη πόρτα που άνοιγε προς μια χώρα και μια ιστορία που δεν γνώριζα. Προκειμένου να γίνει μια τέτοια ταινία, χρειάστηκε διάβασμα, συζητήσεις με μεγάλο αριθμό Μακρονησιωτών και με ιστορικούς, και στη συνέχεια να γίνουν δραστικές επιλογές, την ευθύνη των οποίων φέρουμε πλήρως. Κατά κάποιο τρόπο, προστατεύτηκα πίσω από τους ποιητές, αφήνοντας τα ποιήματα να αντιπαρατεθούν με τα προπαγανδιστικά κείμενα. Όμως, έχω επίγνωση ότι αυτός ο λογοτεχνικός «Ψυχρός Πόλεμος» δεν πραγματεύεται παρά μόνο κάποιες από τις διαστάσεις της πραγματικότητας για τη Μακρόνησο.

Είμαστε η συνέχεια των γυναικών της Αντίστασης

Η Αλίντα Δημητρίου μιλάει για της γυναίκες της Αντίστασης στην ΑΥΓΗ 21.4.2011, με αφορμή την ταινία της «Τα Κορίτσια της Βροχής»  που αποτελείται από μαρτυρίες γυναικών που αντιστάθηκαν στη δικτατορία , φυλακίστηκαν , βασανίστηκαν , εξευτελίστηκαν και αφηγούνται την ιστορία τους.

Στο εαμικό κίνημα η Γυναίκα στάθηκε δίπλα στον άνδρα ισάξια, κρατώντας όπλο, υφιστάμενη ταλαιπωρίες, πηγαίνοντας φυλακή, εξορίες, στο εκτελεστικό απόσπασμα. Δε λύγισε ούτε όταν ως μέσο πίεσης χρησιμοποιήθηκε η αρπαγή των παιδιών από την αγκαλιά της. Και σε καμιά από όλες δεν ανίχνευσα ίχνη φυγοδικίας. Θα έλεγα ότι δύο είναι τα κύρια χαρακτηριστικά τους: το ήθος και το πείσμα τους, δηλαδή η πίστη τους σ’ αυτό που κάνανε. Φυσικά μιλάω για γυναίκες που ήταν μόνο στρατιώτες και όχι στελέχη. Τη δεύτερη περίπτωση δεν τη γνωρίζω, δεν την αγγίζω.

 Μέσα στη δικτατορία έχουμε μια άλλη φουρνιά γυναικών που κατά πλειονότητα στελεχώνουν το φοιτητικό κίνημα. Δε βρήκα διαφορές ιδεολογικού προσανατολισμού – κατά την άποψή μου. Η ίδια περηφάνια, το ίδιο ήθος, το ίδιο πείσμα, η ίδια πίστη στον αγώνα για την εδραίωση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.

Το ίδιο αμετανόητες οι άτιμες!

Και μάλιστα θεωρούν τον εαυτό τους συνέχεια των γυναικών της Αντίστασης.

«Είμαστε η συνέχεια των γυναικών της  Αντίστασης και η δική μας συνέχεια είναι η σημερινή νεολαία»

H  συνέντευξη

 Επιμέλεια: Αλίκη Κοσυφολόγου, Μαρία Βλαδιμήροβιτς

 Ερ.: Με την ταινία για τις γυναίκες – αγωνίστριες της επταετίας ολοκληρώνετε μια μελέτη για την γυναικεία παρουσία στο εαμικό κίνημα και στον αντιδικτατορικό αγώνα. Αν και τα κινήματα αυτά περιβάλλονται από διαφορετικά ιστορικά, πολιτικά και κοινωνικά συμφραζόμενα, οπωσδήποτε χαρακτηρίζονται και τα δύο από την μεγάλη κοινωνική τους απήχηση, τη μαζικότητα της συμμετοχής καθώς και τον ιδεολογικό τους προσανατολισμό. Θα θέλατε να μας εξηγήσετε με ποιό τρόπο αντιλαμβάνεστε τη γυναικεία παρουσία – συμμετοχή και σε κάθε ένα από αυτά;

Απ.: Και στα δύο αυτά κινήματα παρά τις διαφορές που επισημαίνετε, δυστυχώς, το ζητούμενο είναι το ίδιο, δεν έχει αλλάξει.

Η παρουσία – συμμετοχή της γυναίκας κατά την επταετία σε σχέση με το εαμικό κίνημα δεν είναι μικρότερη γιατί προσμετράται σε αναλογία με την παρουσία του άνδρα την ίδια περίοδο. Η διαφορά υπάρχει στην προέλευση.

Στην πρώτη περίοδο, η Γυναίκα εκπροσωπεί αυτόν τούτον τον ελληνικό λαό που αγωνίζεται για την ελευθερία του από τον κατακτητή και σύσσωμος έχει λάβει μέρος στον αγώνα. Στην δεύτερη περίοδο, η Γυναίκα προέρχεται κατά πλειονότητα από το φοιτητικό κίνημα, τον κύριο όγκο αντίστασης σ’ έναν εισβολέα που έρχεται να στερήσει το αδιαπραγμάτευτο δικαίωμα της ελευθερίας.

Βιέννη 1913: Χίτλερ, Τρότσκι, Τίτο, Φρόιντ και Στάλιν όλοι μαζί

»1913: When Hitler, Trotsky, Tito, Freud and Stalin all lived in the same place»

Πηγή:http://mao.gr

«Τον Ιανούαριο του 1913, ένας κύριος που το διαβατήριό του έφερε το όνομα Σταύρος Παπαδόπουλος (Stavros Papadopoulos) αποβιβάστηκε από το τρένο που ερχόταν από την Κρακοβία στο Βόρειο Τερματικό Σταθμό της Βιέννης».

Αυτή είναι η πρώτη παράγραφος ενός άρθρου, που αναρτήθηκε χθες στην ιστοσελίδα του BBC και τράβηξε την προσοχή μας κυρίως λόγω του ελληνικού ονόματος του μυστηριώδους επιβάτη. Η συνέχεια δεν μας απογοήτευσε -κι ελπίζουμε ότι δεν θ’ απογοητεύσει κι εσάς. Ακολουθεί το άρθρο σε περίληψη και το οποίο δεν είναι άλλο παρά η παρουσίαση μιας εκπομπής που θα μεταδοθεί σήμερα από το Radio 4 του ΒΒC.

«Ο άνδρας αυτός ήταν μελαχρινός, είχε ένα παχύ μουστάκι χωρικού και κρατούσε μια απλή ξύλινη βαλίτσα.

“Kαθόμουν στο τραπέζι”, γράφει εκείνος τον οποίο θα συναντούσε ο Παπαδόπουλος, “όταν χτύπησε η πόρτα και ένας άγνωστος μπήκε στο δωμάτιο. Ήταν κοντός… αδύνατος και το σκουρόχρωμο πρόσωπό του είχε σημάδια από ευλογιά. Τίποτα στην έκφραση των ματιών του δεν φανέρωνε φιλικότητα…”

Αυτός που έγραψε τις πιο πάνω γραμμές ήταν ένας αντικαθεστωτικός Ρώσος διανοούμενος, συντάκτης μιας ριζοσπαστικής εφημερίδας που την έλεγαν Πράβδα (Αλήθεια). Το όνομά του ήταν Τρότσκι. Ο άνθρωπος τον οποίο περιέγραψε δεν ονομαζόταν Παπαδόπουλος. Το όνομά του ήταν Ιωσήφ Βησσαριόνοβιτς Ντζουγκασβίλι, οι φίλοι του τον έλεγαν Κόμπα και σήμερα τον θυμόμαστε ως Ιωσήφ Στάλιν».

Ο Τρότσκι και ο Στάλιν δεν ήταν οι μόνοι που ζούσαν στην ίδια περιοχή, στο κέντρο της Βιέννης το 1913, και οι οποίοι θα άφηναν ένα ισχυρό αποτύπωμα στον αιώνα που πέρασαν. Όπως γράφει ο δημοσιογράφος του BBC Άντι Γουόκερ, στην ομάδα των μετέπειτα διασήμων της Βιέννης συγκαταλέγονται άνθρωποι εντελώς διαφορετικοί μεταξύ τους. Η σύμπτωση είναι γεωγραφική (βλ. χάρτη) και χρονική, όμως δεν είναι σίγουρο ότι αυτοί οι μετέπειτα «επώνυμοι» διασταυρώθηκαν, συναντήθηκαν εκεί (με εξαίρεση τους δύο Ρώσους επαναστάτες).

Ο Φρόιντ που ασκούσε ήδη την ψυχιατρική στην οδό Berggasse της Βιέννης ήταν ήδη καθιερωμένος. Ο νεαρός Τζόσιπ Μπροζ, που εργαζόταν στο εργαζόταν στην αυτοκινητοβιομηχανία Ντέμλερ στο Νόισταντ, ένα προάστιο της Βιέννης, θα γινόταν ο ηγέτης της μεταπολεμικής Γιουγκοσλαβίας, ο Τίτο.

Εκεί ζούσε ένας 24χρονος νεαρός από τη βορειοδυτική Αυστρία που ονειρευόταν να σπουδάσει ζωγραφική στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Βιέννης, η οποία έκλεισε κατάμουτρα την πόρτα απορρίπτοντάς τον δύο φορές. Το όνομά του ήταν Αδόλφος Χίτλερ και κατοικούσε σε ένα κτίριο με φτηνά ενοικιαζόμενα δωμάτια κοντά στον Δούναβη.

Περιοδικό ΛΕΥΓΑ Νο10

 Λεύγα 10, Άνοιξη 2013

 19.990 λεύγες υπό τη θάλασσα and the sky is the limit. Η εξέγερση χαμογελάει αμήχανα την ώρα που ξηλώνονται τα αγάλματα για να γίνουν πρώτες ύλες στις χοάνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εκεί που το κράτος και η αγορά συναντιούνται παράγοντας καπιταλισμό, και καταιγισμό, ιδεών. Οι συσκευές αντιβαρύτητας λίγα έχουν να προσφέρουν στους εργαζόμενους με μπλοκάκι που ακροώνται την 5η «του λύκου», εξακολουθούν να διαβάζουν Μπρεχτ και να εποφθαλμιούν ιπτάμενα αμάξια. Ευαγή ιδρύματα φιλοδοξούν να καλύψουν την  παραφωνία, αλλά η φημολογούμενη καλή νομοθέτηση αδυνατεί να προσελκύσει δυνάμεις πέραν ενός κατακερματισμένου κέντρου, του συμπαθούς κροκόδειλου και του οδοντίατρου που μάχεται τους τραπεζίτες. Στον αντίποδα, δαιμόνιοι κατασκευαστές ιστολογίων επιδίδονται σε κατοπτρικές πολιτικές σχολιασμού, ο κύριος Ψ. πυροβολεί κινούμενους καθρέφτες και ο κύριος Λαζαρίδης ατενίζει στον καθρέφτη τον κύριο Χόροβιτς. Ή μήπως το ανάποδο; Ένας αντικατοπτρισμός που παράγει παιδιά και «παιδιά», ιερόδουλες που μεταμορφώνονται σε καταληψίες και τανάπαλιν, σχεδιάσματα εκείνου του μέλλοντος που πρώτες ύλες, σκραπ και αναλώσιμα θα συνθέτουν τα κόμιξ της σημειωτικής με την ψιλή κουβέντα.

Διαβάστε από τη λεύγα 10  

 Κωστής Καρπόζηλος:Οι δικοί μας Χόροβιτς, Αναζητώντας τα ίχνη του Χρύσανθου Λαζαρίδη.

 [πλήρες κείμενο]  

Τα περιεχόμενα του πιο πρόσφατου τεύχους (και ολόκληρα προηγούμενα τεύχη) στο www.levga.gr

 Η  πιο πρόσφατη λεύγα στα βιβλιοπωλεία, στους διακινητές της και στο levgamag@gmail.com, όπου και συμβολές, συμβουλές, συνεργασίες και  διαφωνίες.

Ο Ευτύχης Μπιτσάκης γράφει για το βιβλίο του Γιώργου Γραμματικάκη,»Η κόμη της Βερενίκης»

Γιώργου Γραμματικάκη »Η κόμη της Βερενίκης» Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Δεύτερη Έκδοση 1991, σ. 144

Κυκλοφόρησε σε δεύτερη έκδοση το βιβλίο του καθηγητή Γιώργου Γραμματι­κάκη, Η Κόμη της Βερενίκης. Ο τίτλος του βιβλίου είναι ο ίδιος με το όνομα του γνω­στού αστερισμού, που κατά το μύθο δεν είναι άλλο από την κόμη της βασίλισσας Βε­ρενίκης, συζύγου του Πτολεμαίου του Γ΄του Ευεργέτη. (Η Βερενίκη είχε θυσιάσει την κόμη της, την οποίαν κατά το μύθο η Αφροδίτη μετέφερε στον ουρανό).

Ο τίτλος, όπου συνυφαίνονται μύθος και αστρονομία, ανταποκρίνεται θαυμά­σια στο περιεχόμενο του βιβλίου. Ο συγγραφέας, με βάση τα δεδομένα της Φυσικής, της Κοσμολογίας, αλλά και των επιστημών της ζωής, επιχειρεί μια ευρεία εκλαϊκευ­τική-φιλοσοφική σύνθεση, μια επιστημονικά θεμελιωμένη ανασύσταση του κοσμι­κού γίγνεσθαι, το οποίο, από την αρχική Μεγάλη Έκρηξη (;) και το σχηματισμό των γαλαξιών και των πλανητικών συστημάτων, κατέληξε στην εμφάνιση της ζωής και της νόησης στον πλανήτη μας.

Η μεγαλειώδης αυτή περιπέτεια σκιαγραφείται με γνώση και φαντασία, με μια γλώσσα ζεστή και συχνά ποιητική. Το βιβλίο δεν είναι ψυχρό σύγγραμμα. Δεν είναι απλά εκλαϊκευτικό, ούτε καθαρά φιλοσοφικό. Είναι ο καρπός μιας στοχαστικής και ευαίσθητης θεώρησης της κοσμογένεσης, της βιογένεσης και της θέσης του ανθρώπου στο Σύμπαν-των επιτευγμάτων της νόησης, αλλά και των κινδύνων αυτοκαταστροφής από την ανεξέλεγκτη τεχνολογική πρόοδο και τις αντιθέσεις που συγκλονίζουν την εποχή μας.

Σόνια Ιλίνσκαγια: Γιάννης Ρίτσος-Αναζητήσεις στην πορεία ενός οράματος

Πηγή: Ουτοπία Νο 1, σελ 111-126

Δεν είναι η πρώτη φορά που κάνω μια δημόσια ομιλία για το Γιάννη Ρίτσο. Πρώτη φορά όμως αντιμετωπίζω το έργο του σαν ένα τετελεσμένο πια γεγονός με τον ίδιο τον ποιητή να έχει περάσει πλέον στην ιστορία. Οι περιστάσεις πιστεύω επι­βάλλουν μια θεώρηση όχι γενική, απολογιστική, αλλά ερευνητική, απαλλαγμένη από κάποια έτοιμα κλισέ, τίτλους τιμής, εύκολους ενθουσιασμούς και εύκολες επικρί­σεις. Είναι χρέος και της κριτικής και της φιλολογικής επιστήμης απέναντι σε ένα έργο εξαιρετικά μεγάλων διαστάσεων (με την πολλαπλή σημασία αυτής της λέξης), που, φοβάμαι, σε ένα σημαντικό βαθμό παραμένει απροσπέλαστο.

Επιλέγοντας το θέμα της σημερινής μου ομιλίας, φροντίζοντας για την απα­ραίτητη περιχάραξη του, θέλησα να προσεγγίσω έναν από τους κυρίαρχους άξονες της δημιουργίας του Ρίτσου, ένα ιδιαίτερο δικό της στίγμα. Εννοώ την πορεία του οράματος του, την οποία δε θα προσπαθήσω βέβαια να την καλύψω σε όλο της το φά­σμα, θα σταθώ σε μερικές μόνο πτυχές καλλιτεχνικής σύλληψης – με αναλυτική διά­θεση που ίσως κάποιες στιγμές θα σας φανεί και σχολαστική.

Ο Ρίτσος ανήκει στους ποιητές που έχουν μεγάλο όραμα, καθολικό και δυνα­μικό. Όραμα κοινωνικής αλλαγής του κόσμου. Αυτό εμπνέει σταθερά όλη την ποιη­τική πορεία του, αλλά ταυτόχρονα εξελίσσεται και εμπλουτίζεται μέσα απ’ αυτή την πορεία. Όταν ξεκινούσα, ήμουν σίγουρος, ότι θ’ αλλάξω τη ροή της ζωής, – είχε πει σε έναν συμπατριώτη του Αρμένη πεζογράφο τον Ουίλιαμ Σαρογιάν. – Εκτιμώ πολύ την προσπάθεια του Τολστόι ν’ αλλάξει τον κόσμο. Αντί ν’ αλλάξει τον κόσμο, άλ­λαξε ο ίδιος ο Τολστόι. Μου αρέσει, όταν ο συγγραφέας αλλάζει κατ’ αυτόν τον τρό­πο. Όταν το διάβαζα, σκέφτηκα το Ρίτσο. Έχω την εντύπωση πως τον εκφράζει πολύ ουσιαστικά μια τέτοια προσέγγιση. Ίσως βρίσκει στο Ρίτσο μια πολύ χαρακτηριστι­κή περίπτωση δημιουργού που ξεκίνησε με την αγέρωχη νεανική πίστη πως είναι «ζευγάς της νέας σποράς» και πως στο όνομα του «ο αιώνας μας ακέριος θ’ αντηχάει», και ο αιώνας πράγματι για πολλές δεκαετίες αντηχούσε στο έργο του με όλες τις διακυμάνσεις των ιστορικών του αλλαγών, των ιδεολογικών και ψυχολογικών του μεταπτώσεων.

Το καλλιτεχνικό κατόρθωμα του Ρίτσου είναι ο στοχαστικός έλεγχος που άφηνε να του ασκούν τα πράγματα, δοκιμάζοντας τις ιδέες του, τη σκέψη του, το λό­γο του. Αυτή η παρέμβαση διέσωζε τελικά τη βαθύτερη αλήθεια των ποιητικών του καταθέσεων από την υποταγή σε όποια σχήματα και δόγματα. Μερικές απ’ αυτές τις στιγμές θα σας πρότεινα να αναδείξουμε απόψε με την επιλεκτική βυθομέτρηση του ποιητικού κόσμου του Ρίτσου, θα προσεγγίσουμε τρία έργα του – τη Ρωμιοσύνη, του Φιλοκτήτη και το Τερατώδες αριστούργημα.Θα ξεκινήσουμε, βέβαια, από τη Ρωμιο­σύνη, που γράφτηκε ανάμεσα στο 1945-1947.

Ευγένιος Δ. Ματθιόπουλος: Ο λόγος κι η σιωπή του Κωνσταντίνου Παρθένη

Κωνσταντίνος Παρθένης-Το τρίπτυχο της Νίκης(1915-1919)

Πηγή: Ουτοπία Νο 1 ,σελ. 131-170

Ίσως η δόξα η πραγματική ενός ανθρώπου, έγραφε ο Ναπολέων Λαπαθιώτης, να μη θεμελιώνεται και να μη κρατιέται τόσο απ’ τους επαίνους αυτών που κάτι νιώ­θουν, όσο απ’ τις βρισιές των ηλιθίων.

Αν αυτή η πρόταση κρύβει μιαν αλήθεια τότε, πληρέστερα ίσως απ’ όπου αλ­λού, βρίσκει στην περίπτωση του Κωνσταντίνου Παρθένη ένα ιστορικό παράδειγμα.

Σήμερα, παρ’ ότι του αποδίδεται μια ξεχωριστή σημασία κι υπάρχει μια ομό­φωνη αναγνώριση του πρωτοποριακού του ρόλου στην εξέλιξη της τέχνης μας, το έργο του παραμένει στο μεγάλο μέρος του αδημοσίευτο, άγνωστο, λανθάνον, τα βιογραφικά του στοιχεία μπερδεμένα, ανακριβή, μ’ υπερβολές και μύθους, οι ιδέες του δυσδιάκριτες, στην ουσία τους αδιερεύνητες και γενικόλογα χαρακτηρισμένες σαν μεταφυσικές. Στόμα με στόμα, όλα όσα λέγονταν γι’ αυτόν φανταστικά κι αληθινά, ύφαναν ένα μύθο θαμπό, που ο τύπος, ο κινηματογράφος και πρόσφατα η λογοτε­χνία, προσφέρθηκαν να αφηγηθούν στο ευρύτερο κοινό, εναποθέτοντας περισσότε­ρο σύγκριμα απ’ όσα ψήγματα αλήθειας φανέρωσαν¹. Το υφάδι αυτού του μύθου ήταν η παράνοια. Πίσω απ’ το σοβαρό τόνο με τον οποίο προφέρουν τ’ όνομα Παρ­θένης, πίσω απ’ την ευκολία με την οποία του αποδίδονται οι πρώτες Θέσεις στο πάν­θεο της τέχνης, δύσκολα κρύβεται συχνά ένα αίσθημα ανακούφισης για τ’ ότι ευτυ­χώς, όπως όλοι ομολογούν ή δε διαψεύδουν, ήταν παρανοϊκός, πεποίθηση που απαλλάσσει αυτόματα απ’ τον κόπο να κατανοήσουμε τη στάση του, τη σιωπή του. σαν έλλογη και συνειδητή στάση ζωής. Ανώφελα ο μαθητής του προειδοποιούσε πως: «… είναι η σιωπή /φωτιά/ μιαν ανεμόσκαλα/ που τοποθετούν /προσεκτικά /στα χεί­λια/… /ένας μεγάλος /κήπος /γιομάτος μουσική /και ζωγραφιές², και σ’ αυτόν άλ­λωστε επιδαψίλευσαν ανάλογες τιμές μ’ αυτές που απόδιδαν στο δάσκαλο του.

Ο Ηλίας Φέρτης ³όμως, μας διαβεβαιώνει ότι μέχρι τέλους ο Παρθένης ήταν τελείως στα λογικά του. Η έρημος της άγνοιας και της αρποκράτειας σιγής γύρω του ήταν δική του  απόφαση. Η αμηχανία και η λακωνικότητα των μελετητών είναι η ηχώ της δικής του σιωπής, που τον ακολουθεί, τόσα χρόνια τώρα απ’ όταν έφυγε, το ίδιο αινιγματική, πυκνή και βουβή. Το βάθος της σιωπής του προσμετρά αδυσώπητα τη δική μας ανεπάρκεια. Κι όσα έχουν γραφτεί για τη ψυχική του κατάσταση, όλες αυ­τές οι μεταθανάτιες ή εκ του μακρόθεν, ερασιτεχνικές, ψυχιατρικές διαγνώσεις, ακούγονται σαν μαγικές συνταγές, σαν γιατρικό που τη χορήγηση του ο ιστορικός πολύ θα πρέπει να διστάσει ν’ αποδεχθεί, για τα προβλήματα της έρευνάς του.

Ένας μαθητής του σκέφθηκε να ερμηνεύσει τη σιωπή του στο εργαστήριο σαν διδακτική μέθοδο, σαν σοφή στάση, «πώς πάνω απ’ όλα η μάθηση στην τέχνη γίνεται με τα μάτια»⁴. Γνωρίζουμε πως στις στοές των πυθαγορείων η σιωπή ήταν μια μα­κρόχρονη άσκηση για το μαθητή κι έτσι η αντιστροφή της σχέσης αυτής, με τη σιωπή του δασκάλου, είναι μια σκέψη, που ακούγεται αναπάντεχη, αλλά δεν πρέπει να στε­ρείται από μια, βαθύτερη βέβαια κι όχι τόσο προφανή, αλήθεια. Γιατί η σιωπή αυτή ήταν απέραντη, ξεπερνάνε τους τοίχους του εργαστηρίου και κάλυπτε κι όλα εκείνα που δεν είχαν σχέση με τη διδασκαλία της ζωγραφικής. Μοιάζει να ήταν το ισοδύνα­μο, στην καθημερινή του ζωή, της όλο και μεγαλύτερης χρωματικής λιτότητας, της ελαχιστοποίησης του χρώματος στη ζωγραφική του.

Κωνσταντίνος Παρθένης: Η Ζωγραφική

 Κωνσταντίνος Παρθένης-Αυτοπροσωπογραφία,1899

Πηγή: Ουτοπία Νο 1, σελ 127-130

Αναδημοσίευση από το περ. Ανθρωπότης, Ζ, Μάιος 1920, σ. 65.

«Η τέχνη, η ανθρώπινη έκφρασις της ζωής, είναι η ίδια η ιστορία της Ανθρωπότητος, των δεινών της, των ευτυχιών της, των πόθων της, της παθητικής της προ­σπάθειας, ανάμεσα από τους αιώνες και τους πολιτισμούς, προς ένα ιδεώδες ακόμη μυστηριώδες υπό έποψιν ισορροπίας και αρμονίας».

Στην ατέλειωτη ποικιλία των εκδηλώσεων της τέχνης, διακρίνει κανείς όταν εμβαθύνει στην ιστορία της, μια βαθειά ενότητα μια πρωτεύουσα αρμονία.

Από τα χρόνια των πριμιτίφ έως το κατώφλι της αναγέννησης, από τα σπή­λαια τα γεμάτα σκιές όπου οι πρώτοι καλλιτέχναι σχεδιάζουν χαράζοντας την πέ­τρα, έως τους Καθεδρικούς Ναούς τους φωτισμένους από την φαντασμαγορίαν των υαλωμάτων των, υπό την παναρμόνια Ελλάδα όπου οι μαρμάρινοι θεοί χαμογε­λούν γαλήνια στο λευκό και απέραντο φως έως τις υπέργοκες Ινδίες όπου πλήθος από τέρατα βαρεία και μόλις σχεδιασμένα στο γρανίτη των ερημιών, πάντοτε όταν προσέχουμε ακούμε τις ίδιες συνηθισμένες φωνές να τραγουδούν το αιώνιον άσμα της συνεχίσεως της δημιουργικής προσπάθειας. Αρμονικό τραγούδι, υπέροχη και ουράνια χορωδία με τις πολυποίκιλες και ένθεες φωνές, μας κάνεις να ριγούμε από μια μυστική συγκίνηση και μας μαθαίνεις να σεβόμαστε το μυστήριο του Έργου όπου ο Καλλιτέχνης άντλησε την ανάγκη να μοιράση με τους άλλους τους παλμούς της ψυχής του.

Όπως η διαδοχή των κρίκων σχηματίζει την αλυσσίδα, ο Καλλιτέχνης σχημα­τισμένος από το παρελθόν και το παρόν εξασφαλίζει την συνέχειαν της παραδόσε­ως.

Η παράδοσις είναι η διαδοχή των συνηθειών της ζωής. Η ζωή στην τέχνη εδρεύει εις τις προσωπικότητες που διακρίνονται από το ότι κατέχουν το δώρο να μεταμορφώνουν τη φύση δια μέσου της ευαισθησίας των. Δεν υπάρχει αληθινή και αυθόρμητη παράδοση χωρίς δημιουργία και κατά συνέπεια ούτε στυλ χωρίς παρά­δοση.

Η ζωγραφική της εποχής μας διακρίνεται από τις πλέον πολυποίκιλες τάσεις, και όπως στις μεγάλες εποχές, η τέχνη σήμερα δεν γνωρίζει ποτέ διακοπή ενόσω το εφευρετικό πνεύμα δεν παύει να εκδηλώνεται. Και ενόσω αυτή ανανεώνεται στους τρόπους της εκφράσεως ελεύθερα.

Συζήτηση με τον Θόδωρο Αγγελόπουλο

Η Τέα Βασιλειάδου συζητά με τον Θόδωρο Αγγελόπουλο 

 Περιοδικό Ουτοπία Νο 1 ,σελ.91-101.

Δεν ξέρω τι μπορεί κανείς να οραματιστεί

για το μέλλον, αλλά ένα είναι σίγουρο, ότι

αν πάψει να οραματίζεται ή να ονειρεύεται

το μέλλον, τότε αυτός ο οργανισμός –

άτομο ή κοινωνία – είναι νεκρός.

 ‘Το μετέωρο βήμα του πελαργού»– όπως και όλες οι ταινίες του Θόδωρου Αγγε­λόπουλου – πυροδότησε και συνεχίζει ν’ αποτελεί αφορμή για πολλές συζητήσεις. Ο σκηνοθέτης επικοινωνεί, συλλογάται, διαλέγεται.Η συζήτηση, που δεν είναι μια αλλά πολλές, είναι η αφορμή για αναζήτηση, για σκέψη. Είναι μια αφετηρία για νέα όρια. Είναι ένα ταξίδι. Και φυσικά δεν τελειώνει. Δεν κλείνει.

Μέχρι το επόμενο ταξίδι, λοιπόν, Θόδωρε Αγγελόπουλε.

 Τέα Βασιλειάδου: Η ταινία ‘Το μετέωρο βήμα του πελαργού” θέτει ένα πρόβλημα συνόρων και προσφύγων. Των προσφύγων και με τις δύο έννοιες: εκείνων που καταλύουν τα γε­ωγραφικά σύνορα και εκείνων που φεύγουν από τα δικά τους εσωτερικά όρια.

Θόδωρος Αγγελόπουλος: Ομολογώ ότι δεν φανταζόμουν ποτέ πως θα έβλεπα να πραγματώνονται εκείνα που είχα φανταστεί και θεωρούσα, ας πούμε, ακραίες ευαίσθητες περιοχές. Τότε με απασχολούσαν πάρα πολύ ενώ έμοιαζε να μην απασχολούν τόσο πολύ κανέναν άλ­λο. Καμιά φορά αρχίζω να σκέφτομαι μήπως αυτό που λένε διαίσθηση με τη μεταφυσική έννοια υπάρχει. Δε νομίζω βέβαια ότι οφείλεται στο γεγονός ότι είμαι από τους μελετητές και αναλυτές της ιστορίας και των πολιτικών πραγμάτων, έτσι ώστε αυτό να βγαίνει σαν συμπέρασμα κάποιων μεθοδικών παρατηρήσεων. Μάλλον οφείλεται στο ότι με νοιάζει όλη αυτή η ιστορία. Με ευαισθητοποιεί πάρα πολύ, με κάνει – εκεί που ο άλλος βλέπει έναν πρόσφυγα εγώ να βλέπω εκατό. Το περίεργο εί­ναι ότι την επόμενη στιγμή είναι εκατό.

Ας έλθουμε όμως στα σύνορα. Η έννοια των συνόρων είναι ένα πάρα πολύ μεγά­λο θέμα κι είναι δύσκολο να μιλήσεις γι αυτό χωρίς να γίνεις δυσάρεστος σε κάποι­ους. Και πως να μιλήσεις; Να μιλήσεις με ιστορικούς όρους; με πολιτικούς; με όρους υπαρξιακούς; με όρους ελευθερίας; Εγώ θα έλεγα ότι την έννοια του χωρίς σύνορα κόσμου μπορούσαν άπειροι άνθρωποι να τη δεχτούν. Έναν κόσμο όπου δε θα χρει­αζόταν να μπαίνουν από δω και από κει φρουροί. Αυτό μπορεί να γίνει όμως σ’ έναν κόσμο που θα έχει συνειδητοποιηθεί ότι η επικοινωνία με τον άλλο είναι πολύ ση­μαντική κι ότι η ελευθερία του περάσματος από τη μια χώρα στην άλλη, χωρίς δια­βατήριο, ωφελεί παρά ζημιώνει. Κανείς δεν χάνει έτσι την ταυτότητα του, ούτε τη δυ­νατότητα να κρατήσεις τις ιδιαιτερότητες του τόπου σου και εν τέλει δεν χάνεις τί­ποτα απ’ όσα φοβούνται αυτοί που φοβούνται την κατάργηση των συνόρων. Το να αποδεχθεί κανείς αυτά τα τεχνητά σύνορα και σχεδόν ν’ αδιαφορήσει για τη φασαρία που γίνεται για τον επαναπροσδιορισμό τους κερδίζοντας την ουσία, δηλαδή βρί­σκοντας επικοινωνία με τους άλλους, αυτό είναι το σπουδαίο, αυτό καταργεί τα σύ­νορα από μόνο του.

Τ.Β: Ωστόσο στην ταινία υπάρχει κι η άλλη έννοια των συνόρων. Τα εσωτερικά σύ­νορα.

Θ.Α: Έτσι είναι. Πρόκειται για τα όρια που μπαίνουν συνέχεια. Διαχωρισμούς σε γλώσσες, φυλές, διαχωρισμοί στον έρωτα, στην επικοινωνία, στο όνειρο, στο τι μπο­ρούμε και τι δεν μπορούμε. ‘Ορια της ύπαρξης. Γιατί σε μια υπαρξιακή διάσταση αυ­τό το πέρασμα των ορίων είναι σαν ξεπέρασμα της έννοιας του θανάτου, θα έλεγα κάνοντας ποιητική υπέρβαση ότι αυτό πάει να πει πως εσύ ο πεπερασμένος, ο έχων διάρκεια πεπερασμένη, λειτουργείς με όρους αιωνιότητας. Ένας κομμουνιστής που παλιότερα δεχόταν να εκτελεστεί για να ζήσουν καλύτερα οι άλλοι είχε υπερβεί τα σύνορα.

Τ.Β: Με τον ίδιο τρόπο που όταν πήγαινε να πολεμήσει στην Ισπανία για τους Ισπα­νούς είχε υπερβεί τα όρια της δικής του πατρίδας.

Θ.Α : Είχε υπερβεί την έννοια του στενού εθνικισμού. Οι μεγάλες αλήθειες η ελευθε­ρία, η κοινωνική δικαιοσύνη, η δημοκρατία, είναι έννοιες χωρίς πατρίδα, υπάρχουν για όλο τον κόσμο. Δεν υπάρχει μπροστά σε μια έννοια ελευθερίας, ανθρώπινης ανταλλαγής, ενός κόσμου αρμονικού, η έννοια του διαχωρισμού. Από μόνη της η αρ­μονία διώχνει τους διαχωρισμούς, διώχνει τα σύνορα.

Χαζάιν (νιε) πιρούιτ

Πηγή: sarant 

Ο τίτλος θα σας φαίνεται ακατανόητος, εκτός αν έχετε καλό μνημονικό και έχετε διαβάσει αρκετόν Καζαντζάκη ή παρακολουθείτε από παλιά τη μπλογκόσφαιρα. Τη φράση “χαζάιν πιρούιτ”, παρμένη από τον πρόλογο μυθιστορημάτων του Καζαντζάκη, τη λάνσαρε στη μπλογκόσφαιρα ο φίλος Πάνος Ζέρβας της Καλύβας, μια εποχή που ήθελε να απαγκιστρωθεί από την καθημερινή αρθρογραφία στο ιστολόγιο για να αφιερωθεί σε άλλα, σοβαρότερα, γραψίματά του. Χρησιμοποίησε λοιπόν αυτή τη φράση, παρμένη από τον Καζαντζάκη, που δεν είναι στα ελληνικά, αυτό το καταλάβατε, αλλά στα ρώσικα, και σημαίνει “Ο νοικοκύρης διασκεδάζει”, παρακάτω θα δούμε γιατί. Μου άρεσε κι εμένα αυτό το εύρημα, κι όταν πριν από ενάμιση-δυο χρόνια είχα θελήσει να κάνω κι εγώ μιαν ανάλογη διακοπή, για να καταπιαστώ με κάτι εξωϊστολογικά γραψίματά μου, ανάφερα το Χαζάιν πιρούιτ, μόνο που τη δική μου διακοπή την είχα ονομάσει, πιο πεζά, “Στάση για καφέ και για ξεκούραση“. Εκείνο τον Ιούνιο του 2011 το ιστολόγιο ανέβαζε 3-4 άρθρα τη βδομάδα, κάποια από αυτά συνεργασίες του πατέρα μου ή φίλων ή αναδημοσιεύσεις παλιότερων, και η ανάπαυλα έπιασε τόπο αφού σε εκείνο το διάστημα έβγαλα την πολλή δουλειά για τις Λέξεις που χάνονται και ένα ακόμα βιβλίο που θα κυκλοφορήσει (μεγάλη κουβέντα μην πεις) τις επόμενες εβδομάδες.

Αν ξαναφέρνω τώρα στο προσκήνιο το Χαζάιν Πιρούιτ, είναι για να αναγγείλω ένα παρόμοιο διάλειμμα, όμως πολύ μικρότερο από το προπέρσινο, ως την Κυριακή: δηλαδή δεν θα έχουμε καινούργια δικά μου άρθρα αύριο, την Παρασκευή και την Κυριακή, ενώ θα προσπαθήσω να ανεβάσω μερικά μεζεδάκια το Σάββατο. Ακόμα δεν έχω αποφασίσει αν θα ανεβάσω παλιότερα δικά μου άρθρα, ή αναδημοσιεύσεις από άρθρα άλλων που θα άξιζε να συζητηθούν εδώ, ή αν δεν θα ανεβάσω τίποτα -κλίνω προς τη δεύτερη λύση πάντως (πείτε και καμιάν ιδέα).

Χαζάιν πιρούιτ, είπαμε, σημαίνει ο νοικοκύρης διασκεδάζει. Ρώτησα και τον ρωσομαθή υπηρεσίας, ο οποίος επιβεβαίωσε ότι είναι σωστά τα ρώσικα του Καζαντζάκη, αν και, είπε, το “πιρούιτ” είναι προφορικός τύπος, το πιο κομιλφό είναι “πιρούγιετ”. Ο νοικοκύρης μπορεί να διασκεδάζει αλλά ο Νικοκύρης δεν κάνει το διάλειμμα για να διασκεδάσει, απλώς έχει να τηγανίσει κάτι θηριώδη ψάρια, με νύχια γαμψά. Κι έτσι, νιε πιρούιτ, δεν διασκεδάζει.

Η ιστορία όμως του Καζαντζάκη είναι ωραία, οπότε αξίζει να την παραθέσω κι εδώ:

Στο Ιρκούτσκ, στη Σιβηρία, είχα κάποτε γνωρίσει έναν Ρωμιό φούρναρη που δούλευε μερόνυχτα σκυλίσια, ζύμωνε τη νύχτα, φούρνιζε τα ξημερώματα και πουλούσε τη μέρα το ψωμί. Ζούσε σαν ασκητής και σαν αγριάνθρωπος· δε γλεντούσε, δε γελούσε, δεν παντρεύτηκε, δεν έκανε παιδιά, δεν είχε καιρό.

Μα κάπου κάπου, απότομα, τον έπιαναν τα μεράκια· βαριέστιζε ξαφνικά να φουρνίζει, να ξεφουρνίζει και να πουλάει, σφαλνούσε το φούρνο και κολνούσε απάνω στην πόρτα ένα χαρτί με μεγάλα κόκκινα γράμματα: “ΧΑΖΑΪΝ ΠΙΡΟΥΙΤ”, “Ο νοικοκύρης διασκεδάζει”. Έβανε τα κλειδιά στην τσέπη και το ‘ριχνε έξω. Πήγαινε και έβρισκε κάτι ρεμπέτες φίλους του, έτρωε, έπινε μαζί τους, έκανε χωρατάδες, χόρευε, πήγαινε με γυναίκες, έβανε τα βιολιά να του παίζουν· γλεντούσε δέκα, δεκαπέντε μέρες και νύχτες.

Περνούσαν τα μεράκια του, αλάφρωνε· έσκιζε τότε την ταμπέλα, άνοιγε πάλι τον φούρνο και ξαναρίχνουνταν στη σκυλίσια δουλειά.

Όμοια και μένα μ’ έπιασαν ξαφνικά τα μεράκια, το ‘ριξα στο γλέντι· άρχισα να γράφω μυθιστορήματα. Ο «Αλέξης Ζορμπάς», «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» κι άλλα που θα γράψω, αν θέλει ο «Θεός», δηλαδή ο καιρός, είναι τα δικά μου τα γλέντια· βρήκα κάτι παλιούς φίλους ρεμπέτες, του σκοινιού και του παλουκιού, κάτι καλούς ανθρώπους που αγαπώ, και διασκεδάζω μαζί τους.

Ξεχνώ το φούρνο που έχω ανοίξει και τα ψωμιά που ζυμώνω, γράφω κι εγώ με μεγάλα κόκκινα γράμματα πάνω στην πόρτα μου: ΧΑΖΑΪΝ ΠΙΡΟΥΙΤ και κάνω το κέφι μου. Γελώ, χοντρολογώ, κλώθω αλήθειες με ψευτιές, ανασταίνω νεκρούς αγαπημένους, γυναίκες κι άντρες,  βάνω τα μέσα βιολιά και φιαμπόλια να παίζουν. Να ξεσκάσω κι εγώ λίγο· να προφτάσει και μένα τ’ αχείλι μου να γελάσει· να γυρίσει και μένα μια στιγμή ο νους μου τη ράχη του στην άβυσσο και να κοιτάξει τον πράσινο απάνω κόσμο με τα κτενίδια του -ανθρώπους, δέντρα, έντομα, αυτοκρατορίες- και να κυλιστεί κι αυτός, μια στιγμή, σαν ένα γαϊδουράκι την άνοιξη, στο πράσινο χορτάρι.

Κι ύστερα, αλαφρωμένος, θ’ ανοίξω πάλι το φούρνο, θ’ ανάψω τις μεγάλες φωτιές και θα γυρίσω πάλι το πρόσωπό μου κατά την άβυσσο.

Το κείμενο το πήρα από τα 400 γράμματα του Καζαντζάκη προς τον Πρεβελάκη, είναι από την επιστολή αριθ. 344 (6.11.1948), ωστόσο την ιστορία την είχε πρωτοαναφέρει, πολύ συνοπτικά όμως, ο Καζαντζάκης στον Πρεβελάκη σε προηγούμενη επιστολή, δέκα χρόνια νωρίτερα, το 1938. Ο Πρεβελάκης μάς πληροφορεί ότι το ανέκδοτο του Ρωμιού φούρναρη το είχε διηγηθεί στον Καζαντζάκη ο Στ. Διαμαντάρας. Τα πάρεργα και τα γλέντια του Καζαντζάκη ήταν τα μεγάλα του μυθιστορήματα -πώς το έλεγε ο άλλος μεγάλος: Και μες στην τέχνη πάλι, ξεκουράζομαι απ’ την δούλεψή της.

Οπότε, κρεμάω κι εγώ μια μικρούτσικη πινακίδα, Χαζάιν νιε πιρούιτ, και πάω να τηγανίσω τα ψάρια μου, αλλά θα τα λέμε μάλλον έτσι κι αλλιώς.

 

»Καιρός λοιπόν να σκάψουμε καινούργια χαρακώματα» – Τάκης Σινόπουλος

Πηγή:http://stithaghi.blogspot.gr/

ΔΕ ΛΕΝΕ, δεν ξεκαθαρίζουν τίποτα. Το πρόσωπό τους είναι σκοτεινό. Είναι και κάτι σκοτεινότεροι που ανάβουνε φωτιές με τις εφημερίδες. Καιρός λοιπόν να σκάψουμε καινούργια χαρακώματα. Τα παλιά είναι φίσκα απ’ τους νεκρούς.

ΟΛΗ ΤΗ μέρα παλεύοντας, παραμερίζοντας συρματοπλέγματα και σίδερα, βρίσκεις ξαφνικά χωμένους κάτω από τις πέτρες ένα σωρό πολεμιστές. Κοιτάζεις μ’ απορία, τίποτα δε θυμάσαι. Κι όταν τη νύχτα πέφτεις τσακισμένος να κοιμηθείς, τότε έρχονται μπροστά σου ονόματα και πρόσωπα, πράξεις και γεγονότα, σε μια παράξενη σειρά, αντιστραμμένες εποχές, αυθαίρετος ο χρόνος.

ΤΑΚΗΣ ΣΙΝΟΠΟΥΛΟΣ

(Ο ΧΑΡΤΗΣ, εκδ. Κέδρος Αθήνα 1981)

 «Εγκώμιον μονοτονίας»

Μουσική: ΘΑΝΟΣ ΜΙΚΡΟΥΤΣΙΚΟΣ

Παναγιώτης Νούτσος:Ο Καβάφης,ο Σκληρός και η κίνηση των σοσιαλιστικών ιδεών στον Αιγυπτιακό Ελληνισμό της εποχής τους.

ΚΑΙΡΟ 1900 

Το άρθρο του Παναγιώτη Νούτσου δημοσιεύτηκε στο τεύχος 1 του περιοδικού  ΟΥΤΟΠΙΑ , 1992,σελ.102-109

«… Η συνοικία της κραιπάλης άφαντη

και η άλλη της συναλλαγής. Το τιμ του μπαμπακιού,

οι ξένες εταιρείες. Και στο βάθος ο Σκληρός

υπό λοξήν γωνίαν»

Γ. Δάλλας, Δόκιμος σε συντεχνία

Ανάμεσα στον Καβάφη και την Αλεξάνδρεια παρεμβαίνει κάποτε ο Σκληρός και ιδίως πλειάδα σοσιαλιστών διανοουμένων που επικοινωνούν μεταξύ τους συν­θέτοντας έτσι το πλήρες τοπίο της πνευματικής ζωής των Αιγυπτιωτών. Ως προς το ποιητικό έργο του Κ.Π. Καβάφη, ο οποίος πάντως υπήρξε και καίριος υπομνηματιστής των ποιημάτων του (όπως για παράδειγμα του «Περιμένοντας τους βαρβά­ρους» που κατά την επισήμανση του «υποθέτει μια τέτοια κατάστασι κοινωνική», δη­λαδή η «κοινωνία φθάνει σ’ ένα βαθμό πολυτελείας», όπου «απελπισμένη από την θέσι εις την οποίαν δε βρίσκει διόρθωσι συμβιβαστική με τον συνηθισμένο της βίο, αποφασίζει να φέρη μια ριζική αλλαγή…»)’, αρμοδιότεροι συνάδελφοι θα αναπτύ­ξουν τη σχετική προβληματική.

Πριν εισέλθω στο κυρίως θέμα της ανακοίνωσης μου θα συνοψίσω τα πορί­σματα των ερευνών² που αφορούν στις σχέσεις του Καβάφη με τον Σκληρό. Η ζω­ντανή γνωριμία μεταξύ τους χρονολογείται το Δεκέμβριο του 1913, όταν το περιοδι­κό Γράμματα εγκαινιάζει το εντευκτήριο του. Ως το τέλος του επομένου έτους, οπότε θα εμπεδωθεί στο λόγιο κοινό των Αιγυπτιωτών η εικόνα του μαρξιστή Σκληρού, τό­σο με τις διαλέξεις του όσο και με τη συνεργασία του στα Γράμματα, αυτός θα έχει παραλάβει το σύνολο των δημοσιευμένων ποιημάτων του Καβάφη, σύμφωνα με τους καταλόγους διανομής των εκδόσεων του τελευταίου. Στον ενδιάμεσο χώρο κι­νείται ο κοινός τους φίλος Παύλος Πετρίδης και σε μικρότερο βαθμό ο αδελφός του Γιώργος Πετρίδης, ιδρυτικό μέλος του «Εντευκτηρίου» και της «Δημοτικιστικής Ομάδας» Καΐρου. Στα αμέσως επόμενα έτη ο Καβάφης παρακολουθεί τις ομιλίες του Σκληρού που οργάνωσαν στην Αλεξάνδρεια τα περιοδικά Νέα Ζωή και Γράμ­ματα, μία από τις οποίες – με θέμα τη ζωή και τη σκέψη του Τολστόι – μνημονεύει επαινετικά ο ίδιος ο ποιητής. Μετά το 1917 οι δεσμοί φαίνεται ότι ισχυροποιούνται, με την κοινή πλαισίωση του εκδοτικού εγχειρήματος των Γραμμάτων (σε σημείωμα του Καβάφη, μάλλον του 1919, για τη συγκρότηση της «Κριτικής Ομάδας» του περιο­δικού καταγράφεται ότι «στην Κοινωνιολογία βάλαμε» τον Σκληρό) και με το κοινό ενδιαφέρον για την εδραίωση του «Εκπαιδευτικού Ομίλου της Αιγύπτου». Ο ενδιά­μεσος τώρα είναι ο Ιορδάνης Ιορδανίδης.

Στις πρώτες δεκαετίες του αιώνα μας ο ελληνισμός της Αιγύπτου φαίνεται πως ξεπερνούσε τις διακόσιες χιλιάδες³ με κυριότερο πεδίο δράσης το εξωτερικό εμπόριο και τη βιοτεχνική παραγωγή, όπου κυριαρχούσε η κατεργασία και η εξαγω­γή του βαμβακιού και του καπνού, αλλά και όλα τα αστικά και μικροαστικά επαγγέλ­ματα που εμφανίσθηκαν «μετά τη διείσδυση του δυτικού καπιταλισμού»⁴. Στους κόλ­πους της παροικιακής κοινότητας που επιτελούσε κοινωνικές και οικονομικές λει­τουργίες (» από την οργάνωση μιας κοινοτικής κοινωνικής ασφάλισης και την οικο­δόμηση ενός άρτιου σχολικού συστήματος ως τη θέσπιση ενός μηχανισμού διαιτητι­κής δικαιοσύνης και τη συγκρότηση επαγγελματικών ενώσεων») θα εξασφαλισθούν οι όροι για την κατασκευή ενός «δημόσιου χώρου δίχως κρατική εξουσία» που θα εγ­γυάται την «ιδεολογική αναπαραγωγή του εθνικού συνόλου»⁵.

 Τα πρώτα ρήγματα θα γίνουν αντιληπτά με τη συμμετοχή Ελλήνων στο «Διε­θνές σωματείον των σιγαροποιών» και στο «Διεθνές συνδικάτον τυπογράφων», στα οποία εξακολουθούσε να παρουσιάζεται ακμαία η παράδοση των Ιταλών αναρχι­κών⁶και έντονα διεκδικητική ή συνδικαλιστική⁷ τους δραστηριότητα. Στους εργατικούς κύκλους, που εκδίδουν το δίγλωσσο Bolletino Typografico, κυκλοφορούσαν όχι μόνον ιταλόγλωσσα έντυπα (Il Domani, Lux, L’Idea)⁸ αλλά και ο Εργάτης που διευθύνει ο Νικόλαος Δούμας (νεαρός είχε μυηθεί στις σοσιαλιστικές ιδέες από τον Καλλέργη)⁹ τσαγκάρης, δημιουργός του «Σοσιαλιστικού Κέντρου Καΐρου» που βε­βαίωνε ότι «όταν καταστραφούν οι καταστροφείς της εργατικής τάξεως θα βασιλεύση η αρμονία επί του σύμπαντος»¹⁰ Ζωηρότερα διαποτισμένη από το «αναρχικό ιδα­νικό» είναι η σκέψη των συνεργατών του Εργάτη: του γιατρού Γ. Σαραφίδη (το 1908 εκδίδει τη βραχύβια εφημερίδα Η Νέα με «φιλολογικοσοσιαλιστική μορφή»)¹¹, του Ζαχ. Χατζόπουλου, αδελφού των Κ. και Δημ. Χατζόπουλου, και ιδίως του Γ. Τελεμίτη¹² και του καπνεργάτη Σταύρου Κουτσόγλου’¹³ που φιλοδοξεί να καταστεί ένας δεύτερος Εl. Reclus στην έκθεση της δημιουργίας του κόσμου. Παρά τις διώξεις των συνδικαλιστών που ρέπουν ή υιοθετούν τον αναρχισμό, οι συγγενείς ιδέες συνεχί­ζουν να διαχέονται στον αιγυπτιακό ελληνισμό, όπως μαρτυρείται από μεταφρά­σεις έργων του Μπακούνιν και κυρίως από τις θεωρητικές συνθέσεις όσων προκα­λούν την κοινωνία των «εμπόρων, των μπακάληδων, των χρηματιστών, των ιδιοκτη­τών» με τα «μυρωμένα πτερά της κοινωνικής επαναστάσεως»¹⁴.

Εβραϊκή Κοινότητα Θεσσαλονίκης 80 χρόνια μετά – Ελένη Καρασαββίδου

via tvxs

-«Είστε νορβηγός;» ρωτά ο κύριος Balloon τον Peer Gynt του Ίψεν, σε ένα εμβληματικό κείμενο του. Κι εκείνος απαντά: «Ναι, εκ γεννήσεως αλλά με κοσμοπολίτικο πνεύμα. Όσον αφορά στην περιουσία την οποία έφτιαξα οφείλω να ευχαριστήσω την Αμερική. Την πλούσια βιβλιοθήκη μου τη χρωστάω στις νέες σχολές της Γερμανίας. Από την άλλη, από τη Γαλλία προμηθεύομαι τα γιλέκα μου, τους τρόπους μου και τον πνευματώδη χαρακτήρα μου, – από την Αγγλία την εργατικότητά μου, και μια οξεία αντίληψη του τι είναι προς όφελός μου. Οι Εβραίοι με έμαθαν την υπομονή. Μια γεύση του ότι μια καλή κουβέντα δεν κοστίζει τίποτα πήρα από την Ιταλία, – και μια φορά, σε ένα επικίνδυνο πέρασμα, για να συμπληρώσω το ζύγισμα των ημερών μου, προσέφυγα στο ατσάλι από τη Σουηδία.» (Πέερ Γκυντ, Πράξη IV)

 Ο Ίψεν, που θεωρούσε ότι το να είσαι ποιητής σημαίνει να βλέπεις και το να γράφεις σήμαινε να κλητεύεις εαυτόν σε δίκη και παίζεις τον ρόλο του δικαστή, δύσκολα θα υπεράσπιζε μια δικαιοσύνη στα όρια του «εγώ» ή της ανάπτυξής του, του «εμείς». Δημιούργησε έτσι έναν πολυπολιτισμικό ήρωα μέσα από τον επεξεργασμένο στον αργαλειό του Διαφωτισμού θεατρικό του μύθο. Αλλά στους προγενέστερους μύθους, τους ανεπεξέργαστους αρχαϊκούς μύθους της ανθρωπότητας, αυτούς που σώζονται στα παιδικά παραμύθια (σε αντίθεση με τα ενήλικα παραμύθια μιας πολιτικά ορθής γλώσσας) υπάρχει μια ισχυρή λογική αρνητικής διάκρισης: ο ξένος, του οποίου η όψη (ανάστημα, χρώμα, πολιτιστικά χαρακτηριστικά), οι κοινωνικές συμπεριφορές και οι ηθικές προαιρέσεις θεωρούνται επικίνδυνες, (ή αντίθετα σε πολύ ιδιαίτερες συνθήκες και αφού έχει ταπεινωθεί ή τιμωρηθεί και δεν «επιστρέφει» θεωρούνται πια «αποδεκτές»), στέκεται μονίμως «έξω κι απέναντι» από τα σύνορα του δικού μας κόσμου, της δικής μας ομάδας.

Ίσως δεν υπάρχει χώρος πιο προνομιακός για να φανεί η λειτουργία του από τις αναπαραστάσεις, και μέσα σε αυτές από τη γραφή. Προνομιακός χώρος ανίχνευσης της εικόνας του άλλου και των διαφόρων χαρακτηρισμών είναι η κατεξοχήν μορφή συμβολικής αναπαράστασης, ο χώρος της μυθοπλασίας της λογοτεχνίας, επειδή η γλώσσα της λογοτεχνίας πλούσια σε συνυποδηλώσεις, σε συμβολισμούς, σε μεταφορές και σε σχήματα εικονοποιϊας προσφέρεται κατά κάποιο τρόπο όχι μόνο για την αναπαράσταση της εικόνας του «άλλου» αλλά και για την αναπαραγωγή συμβόλων, στερεοτύπων με ιδιαίτερη ευκολία και άνεση σε ότι συνδέεται ή αφορά σε εθνικές και πολιτιστικές εικόνες (Αμπατζοπούλου Φ., 2001).

Ποιές είναι λοιπόν πλευρές της λογοτεχνικής αναπαράστασης των Εβραίων, που μπήκαν στο δίχως γυρισμό τρένο τον Μάρτη του 43 ταξιδεύοντας από το συγκλονιστικό εκείνη την εποχή (κι εξαιτίας της παρουσίας τους) Μεσογειακό λιμάνι της Σαλονίκης προς έναν φριχτό θάνατο;

»Η Επίθεση»:Είναι δυνατή η άρση της διχοτόμησης των ανθρώπων σε καιρούς φρίκης;

Πηγή: ΑΡΙΣΤΕΡΟ ΒΗΜΑ

Του ΚΜ

Προβάλλεται σε κινηματογράφους για δεύτερη βδομάδα η πρόσφατη (2012) ταινία «Η Επίθεση» (L΄attentat) του Λιβανέζου σκηνοθέτη Ζιαντ Ντουέϊρι (Ziad Doueiri) που στηρίζεται σε νουβέλα του Αλγερινού συγγραφέα Γιασμίνα Κάντρα (Yasmina Khadra).

 Ενδεχομένως πρόκειται για την καλύτερη ταινία της φετινής σεζόν και όχι μόνο.

Ο ήρωας (Αλί Σουλιμάν), Άραβας διακεκριμένος γιατρός στο Τελ Αβίβ, προσπαθεί να καταλάβει τι έχει συμβεί με τη γυναίκα του που φέρεται ότι αυτοανατινάχτηκε σε ισραηλινή καφετέρια την ώρα που γιορταζόταν παιδικά γενέθλια, με αρκετά παιδιά νεκρά ή σοβαρά τραυματισμένα. Συντετριμμένος, πενθώντας τη γυναίκα του, όμορφη και έξυπνη, που υπεραγαπούσε, διαπιστώνει σταδιακά ότι δεν είχε ουσιαστική επαφή μαζί της, απορροφημένος στις επαγγελματικές του ασχολίες (κάτι που ήδη τον διαφοροποιεί από τη σχέση του τυπικού άραβα οικογενειάρχη με την οικογένειά του).

Στην αγωνία του να αντιληφθεί τα κίνητρα της γυναίκας του, επιστρέφει στη γενέτειρά του πόλη, Ναμπλούς, και εκεί αρχίζει να αντιλαμβάνεται ότι όχι μόνο τη γυναίκα του δεν καταλάβαινε, αλλά ότι έχει χάσει την επαφή του συνολικά με την πραγματικότητα του λαού του.

Καθώς ψηλαφεί τη «διπλή ζωή» της γυναίκας του, αρχίζει να αντιλαμβάνεται ότι και ο ίδιος επίσης ζει διπλή ζωή. Η διχοτόμηση των ανθρώπων πηγάζει από την ανάγκη τους να αντιμετωπίσουν την καθημερινή φρίκη της ζωής στην Παλαιστίνη-Ισραήλ, η οποία αποτελεί το σταθερό φόντο της ταινίας. Ο ίδιος διχοτομείται για να επιβιώσει, «ξεχνά» τις ιστορικές του ρίζες και την πραγματικότητα που βιώνει ο λαός του, προσπαθεί μέσα από την περιχαρακωμένη του εντιμότητα να στήσει τη ζωή του. Η γυναίκα του επίσης έχει απαντήσει στη φρίκη διχοτομούμενη, προσπαθώντας να άρει τη φρίκη μέσα από τη φρίκη, και αυτός που ζει δίπλα της δέκα χρόνια και την υπεραγαπά (όπως και αυτή αυτόν) δεν έχει πάρει χαμπάρι.

Το μοτίβο της διχοτόμησης διατρέχει σταθερά όλη την ταινία. Για παράδειγμα, το πρώτο μέρος της ταινίας διαδραματίζεται στο Τελ Αβίβ, πόλη μοντέρνα και ευρωπαϊκή, το δεύτερο μέρος στη Ναμπλούς, πόλη ημιεξαθλιωμένη που οι κάτοικοί της αγωνίζονται να τα βγάλουν πέρα. Αλλά, και εδώ βρίσκεται από φιλοσοφική άποψη το κατόρθωμα της ταινίας, οι πολλαπλές διχοτομήσεις δεν είναι μεταφυσικοί διαχωρισμοί, του τύπου που μας έχει συνηθίσει το κυρίαρχο σινεμά. Οι διχοτομήσεις εδώ είναι εσωτερικές αντιφάσεις οργανικών οντοτήτων. Και οι αντιφάσεις αυτές αποτελούν άρρηκτα δεμένες ενότητες ζωντανών διαδικασιών.

Ο κεντρικός ήρωας είναι φιγούρα τραγωδίας: Πιστεύει ότι είναι ελεύθερος να επιλέξει τον τρόπο ζωής του έξω και πέρα από τις ιστορικές διεργασίες στη χώρα του, έξω και πέρα από την εθνική του ταυτότητα και οδηγείται στη συντριβή. Ο αγώνας του να καταλάβει τι έχει συμβεί, να εξηγήσει την κατάρρευση του μικρόκοσμού του, περιγράφεται λιτά με ντοκιμενταρίστικο τρόπο, χωρίς περιττούς μελοδραματισμούς, με μεγάλη οικονομία μέσων και χωρίς προσπάθεια επιβολής κάποιας a priori άποψης. Μέχρι το τέλος, δεν πετυχαίνει να αποκτήσει μια συνολική κατανόηση, αλλά κατακάθεται μέσα του η βεβαιότητα ότι τα ιστορικά γεγονότα υπερβαίνουν τα άτομα και τον ίδιο. Η άποψη της γυναίκας του, όπως τελικά την ανακτά μέσω τρίτων, αποκτά αναπάντεχα μεγάλο βάθος, καθώς διαπιστώνει ότι η δική του οπτική γωνία («η γυναίκα μου με πρόδωσε») είναι εντελώς ανεπαρκής μέσα στη δίνη των ιστορικών γεγονότων.

Εκπληκτικό το παίξιμο όλων των ηθοποιών και ανεπανάληπτο του πρωταγωνιστή, καθώς τα μικρά κομμάτια του παζλ κατακάθονται στο πρόσωπό του. Η γυναίκα του (Ρεϋμόν Αμσαλέμ) προσθέτει στα καίρια σημεία πηγαία, αλλά πάντα συγκρατημένη, συγκίνηση και πινελιές «μαγικού ρεαλισμού».

Κινηματογράφος εξαιρετικός, λιτός και ουσιαστικός, αναδεικνύει την πραγματικότητα χωρίς φλύαρες καταγγελίες και ακκισμούς, δένοντας το ατομικό με το συλλογικό δράμα. Ο έμπειρος Ντουέϊρι (κάμερα-μαν σε πολλές διάσημες ταινίες, π.χ. Pulp Fiction, Reservoir Dogs, και σκηνοθέτης άλλων τριών ταινιών) κεντράρει στα πρόσωπα των ηθοποιών, χρησιμοποιώντας τα σαν εργαλεία συμπύκνωσης της αφήγησης της ταινίας. Μια αφήγηση στιβαρή με στοιχεία θρίλερ και ταινιών δρόμου που πατά σε ένα άψογα δομημένο σενάριο.

Υ.Γ. Στο τέλος της ταινίας, αποκαλύπτεται ότι η σπίθα που οδήγησε τη γυναίκα του στην απόφασή της ήταν η σφαγή και ισοπέδωση του Παλαιστινιακού στρατόπεδου στην πόλη της Δυτική Όχθης, Τζενίν (2002). Η ταινία παρουσιάζει πλάνα από την ισοπεδωμένη Τζενίν, αλλά ενδεχομένως ο θεατής να μη γνωρίζει τι έγινε εκεί. Προτείνω για περισσότερες πληροφορίες το πολύ καλό ντοκιμαντέρ του Mohamed Bakri «Jenin Jenin» (2002), που υπάρχει ολόκληρο στο YouTube.

Το ντοκιμαντέρ του Mohamed Bakri «Jenin Jenin» (2002)

Jenin Jenin – جنين, جنين (English Subtitles)

Κατά μάρκον Ευαγγέλιο

 εφημ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Του Παντελή Μπουκάλα

Ζουν ανάμεσά μας κάμποσοι που εξακολουθούν να ονειρεύονται ξύπνιοι ότι θα έρθει ο Μόσκοβος να φέρει το σεφέρι. Ζουν ανάμεσά μας αρκετοί που πιστεύουν πως δεν θ’ αργήσει η ώρα που θα πληρωθεί το ρηθέν και το ξανθόν γένος, με ηγέτη τον Βλαδίμηρο τον Τρισμέγιστο (άλλοι ποντάρουν στον Πούτιν και άλλοι στον Ζιρινόφσκι), θα υπηρετήσει με πάθος την Ελλάδα, ώστε να επανασυστήσει την αυτοκρατορία της. Ολοι αυτοί έχουν διαφωτιστικές ή εξεγερτικές εκπομπές στην τηλεόραση, εφημερίδες, περιοδικά, εκδοτικά, μπλογκ, πόστα σε κόμματα και πελάτες· πολλούς πιστούς πελάτες. Που δεν αγοράζουν βιβλία, αλλά φαντασιώσεις. Τις φαντασιώσεις ενός μεγαλοϊδεατισμού που επί της ουσίας δεν νικήθηκε ποτέ.

Ζουν ανάμεσά μας πολλοί που έχουν την αθωότητα να πρεσβεύουν ότι, αν οι ομόθρησκοι λαοί είναι μια φορά σύμμαχοι, οι ομόδοξοι είναι πέντε. Επιπλέον, πιστεύουν ότι τα χριστιανικά κράτη ασκούν την εξωτερική πολιτική τους βάσει των τεσσάρων ευαγγελίων. Αλλά, αν λαμβάνεται σοβαρώς υπόψη κάποιο ευαγγέλιο σε αυτές τις υποθέσεις ωμότητας και ποικίλης βίας, δεν είναι άλλο από το Κατά μάρκον απόκρυφο (με μικρό το μι). Εναλλακτικά, και για να καλυφθούν όλα τα δόγματα, διαβάζονται περικοπές και από άλλα δύο Απόκρυφα, το Κατά ρούβλιον και το Κατά δολάριον.

Ζουν ανάμεσά μας (στην Ελλάδα, την Κύπρο, την Πορτογαλία, την Ιρλανδία, την Ισπανία…) άνθρωποι καλοπροαίρετοι που θέλουν να πιστεύουν ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση, ακόμα κι αν επί του παρόντος δεν είναι «η Ευρώπη των λαών» που κυκλοφορεί σε ευφρόσυνα όνειρα, είναι πάντως ένας οργανισμός όπου οι εκπρόσωποι των χωρών συζητούν ισότιμα και πρωτίστως τίμια. Οπου δηλαδή το δίκαιο της ισχύος αυτοαναστέλλεται μια στο τόσο, ώστε να συντηρηθεί η αίσθηση της κοινότητας, δεν εξαπολύονται τελεσίγραφα από τον έναν εταίρο στον άλλον, οι δε «μικροί» δεν εξαναγκάζονται να καταπιούν τη χλεύη των «μεγάλων», που μεταμφιέζουν τη βουλιμική ιδιοτέλειά τους σε ηθικολογία. Ζουν ανάμεσά μας πολλοί, πάρα πολλοί, που φρονούν ότι ο φυσικός πλούτος μιας χώρας είναι ευλογία για τους κατοίκους της και στύλος της ανεξαρτησίας της. Αλλά τέτοιες ψευδαισθήσεις δεν έχουν αντίκρισμα στις διεθνείς αγορές. Η Κύπρος δεν είναι η πρώτη που το μαθαίνει. Και δεν θα είναι η τελευταία.

Ο Μποστ για την 25η Μαρτίου

 Πηγή:sarant 

 Κάθε χρόνο, όταν πλησιάζει η επέτειος του ιδρυτικού γεγονότος του νεοελληνικού κράτους, συνηθίζω ένα-δυο επετειακά δημοσιεύματα, και φέτος λογαριάζω κάτι να βάλω την Κυριακή, αν δεν προκύψει κάποιο τεχνικό πρόβλημα. Προς το παρόν, ας δούμε σήμερα ένα όχι πολύ γνωστό σκίτσο του Μποστ για την 25η Μαρτίου, που δημοσιεύτηκε πριν από 48 χρόνια και σχολιάζει την επικαιρότητα της εποχής του παρουσιάζοντας δυο απ’ τις πιο δημοφιλείς μορφές του 1821.

Το σκίτσο δημοσιεύτηκε στην Αυγή στις 25 Μαρτίου 1965, ανήμερα της εθνικής εορτής. Ο Μποστ παρουσιάζει τον Κολοκοτρώνη στον Παράδεισο να διαμαρτύρεται για τον θόρυβο και τους πυραύλους και να ρωτάει τον Αθανάσιο Διάκο για ποιο λόγο ακούγονται μοιρολόγια από την περιοχή της Λαμίας. Θυμίζω ότι στη χώρα υπάρχει κυβέρνηση Ένωσης Κέντρου, η επικαιρότητα (για μια ακόμα φορά) είναι στραμμένη στο Κυπριακό, καθώς και στα διαστημικά επιτεύγματα Σοβιετικών και Αμερικανών.

Ο Μποστ εδώ αναφέρεται πλαγίως σε ένα τραγικό γεγονός: την έκρηξη της νάρκης στον Γοργοπόταμο στις 29 Νοεμβρίου κατά τον εορτασμό της ανατίναξης της γέφυρας το 1942. Η έκρηξη εκείνη, που ακόμα δεν έχει διαλευκανθεί εντελώς, είχε 13 νεκρούς και 45 τραυματίες και σύμφωνα με το επίσημο πόρισμα οφειλόταν σε νάρκη ξεχασμένη από τον Εμφύλιο, αλλά υπάρχουν πολλές ενδείξεις ότι η νάρκη είχε τοποθετηθεί πρόσφατα. Το ειρωνικό είναι ότι, επειδή πριν από την έκρηξη είχαν συμβεί αντεγκλήσεις όταν απαγορεύτηκε η κατάθεση στεφανιών από τις αντιστασιακές οργανώσεις, οι δικαστικές αρχές άσκησαν δίωξη για εξύβριση σε επιφανείς αντιστασιακούς, οι οποίοι μάλιστα, όπως ο δήμαρχος Δάφνης Χρ. Μιχαλόπουλος, έμειναν προφυλακισμένοι επί μήνες. Η δίκη επρόκειτο να γίνει τον Μάιο του 1965 και σ’ αυτό αναφέρεται ο Μποστ με τα λόγια του Αθ. Διάκου, ιδίως με το εντυπωσιακό τελευταίο δίστιχο.

Κατά τα άλλα, υπάρχουν αναφορές στον πόλεμο του Βιετνάμ και στα αέρια που χρησιμοποιούσαν οι Αμερικανοί, αλλά και στους δοσάδες, επειδή εκείνες τις μέρες είχε απαγορευθεί η πώληση ορισμένων ειδών, π.χ. ραδιοφώνων, με δόσεις, που ήταν χαρακτηριστικό της εποχής. Αναφορά υπάρχει και στον σεισμό που είχε χτυπήσει, στις 10 Μαρτίου, τη Σκόπελο και την Αλόννησο. Οι πύραυλοι που ενοχλούν τον Κολοκοτρώνη είναι το σοβιετικό διαστημόπλοιο Βοσχόντ-2 και το αμερικανικό Tζέμινι, που με διαφορά λίγων ημερών είχαν κάνει εντυπωσιακές διαστημικές πτήσεις τις αμέσως προηγούμενες μέρες, ενώ η αναφορά στους πιλότους που κολυμπάνε εννοεί τον σοβιετικό κοσμοναύτη Αλεξέι Λεόνοφ, ο οποίος λίγες μέρες νωρίτερα είχε περπατήσει στο Διάστημα· στον τύπο της εποχής, είχε γραφτεί ότι «κολύμπησε στο κενό»

»Μάρτιαι Ειδοί»

(Πλούταρχος) 

Στις ειδούς του Μάρτη του 44 π.Χ, που πέφταν στις 15 του μήνα τον Μάρτη δολοφονήθηκε ο Καίσαρας. Ένας μάντης τον είχε προειδοποιήσει, να φυλάγεται γιατί στις ειδούς του Μάρτη θα περάσει μεγάλο κίνδυνο. Τη μέρα εκείνη, ο Καίσαρας συνάντησε τον μάντη καθώς πήγαινε προς την Σύγκλητο. «Φτάσαν οι Ειδοί», του είπε πειραχτικά ο Καίσαρας. «Ναι, αλλά δεν πέρασαν», του απάντησε ο μάντης… 

Μάρτιαι Ειδοί

Τα μεγαλεία να φοβάσαι, ω ψυχή.
Και τες φιλοδοξίες σου να υπερνικήσεις
αν δεν μπορείς, με δισταγμό και προφυλάξεις
να τες ακολουθείς. Και όσο εμπροστά προβαίνεις,
τόσο εξεταστική, προσεκτική να είσαι.

Κι όταν θα φθάσεις στην ακμή σου, Καίσαρ πια·
έτσι περιωνύμου ανθρώπου σχήμα όταν λάβεις,
τότε κυρίως πρόσεξε σα βγεις στον δρόμον έξω,
εξουσιαστής περίβλεπτος με συνοδεία,
αν τύχει και πλησιάσει από τον όχλο
κανένας Αρτεμίδωρος, που φέρνει γράμμα,
και λέγει βιαστικά «Διάβασε αμέσως τούτα,
είναι μεγάλα πράγματα που σ’ ενδιαφέρουν»,
μη λείψεις να σταθείς· μη λείψεις ν’ αναβάλεις
κάθε ομιλίαν ή δουλειά· μη λείψεις τους διαφόρους
που χαιρετούν και προσκυνούν να τους παραμερίσεις
(τους βλέπεις πιο αργά)· ας περιμένει ακόμη
κ’ η Σύγκλητος αυτή, κ’ ευθύς να τα γνωρίσεις
τα σοβαρά γραφόμενα του Αρτεμιδώρου.

Κωνσταντίνος Π. Καβάφης (1911)

Σε ευχαριστώ Κύπρος!

Pitsirikos

Ούτε ένα «ναι» δεν ακούστηκε απόψε στη Βουλή των Αντιπροσώπων της Κυπριακής Δημοκρατίας. Το νομοσχέδιο για το κούρεμα των καταθέσεων απορρίφτηκε με 36 ψήφους κατά, ενώ υπήρξαν 19 αποχές.

Έπεσα έξω, αν και ευχόμουν να συμβεί αυτό.

Ξέρω πως ζω σε μια χώρα που την ξεπουλάνε οι πολιτικοί και οι πολίτες της.

Ξέρω πως ζω σε μια χώρα που έγινε παγκόσμιο ανέκδοτο και ταυτίστηκε με την έλλειψη αξιοπρέπειας.

Ξέρω πως κουράστηκα από τον εξευτελισμό και από την γενικευμένη αίσθηση πως οι Έλληνες δεν αξίζουν τίποτα και δεν είναι ικανοί για τίποτα.

Δεν είναι αλήθεια αυτό.

Χαίρομαι που υπάρχουν Έλληνες -έστω σε κάποια άλλη χώρα- που έχουν την αξιοπρέπεια και την δύναμη να πουν ένα «όχι» σε αυτούς που θέλουν να τους μετατρέψουν σε αποικιακή μπανανία.

Δεν ξέρω τι θα γίνει αύριο και δεν με νοιάζει.

Απόψε θα πιω στην υγειά των Κυπρίων που με έκαναν ευτυχισμένο.

Είμαι πολλά χαρούμενος!

Ζήτω η Κύπρος!

Ο πιερότος (Ν. Λαπαθιώτης)

   Πηγή: sarant   

Τελευταία Κυριακή της Αποκριάς σήμερα, και παρόλο που η επικαιρότητα με το κούρεμα και το κούρσεμα της Κύπρου κάθε άλλο παρά χαρούμενη ή γιορταστική είναι, η μέρα επιβάλλει λογοτεχνικό θέμα, οπότε θα βάλω ένα διήγημα, επίκαιρο, δηλαδή αποκριάτικο, αλλά όχι χαρούμενο, άρα διπλά επίκαιρο.

Πρόκειται για το διήγημα “Ο πιερότος” του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη. Ο Λαπαθιώτης είναι γνωστός βέβαια σαν ποιητής, αλλά είχε και άφθονο πεζογραφικό έργο και μάλιστα πολυσχιδές (διηγήματα, νουβέλες, αυτοβιογραφία, στοχασμοί, χρονογραφήματα, πεζοτράγουδα, αισθητικά και κριτικά κείμενα). Αυτό το έργο έχει αρχίσει τα τελευταία χρόνια να εκδίδεται, μεταξύ άλλων και με δική μου επιμέλεια (η νουβέλαΚάπου περνούσε μια φωνή και η συλλογή διηγημάτων Τα μαραμένα μάτια και άλλες ιστορίες, και τα δυο από τις εκδόσεις Ερατώ). Το διήγημα άλλωστε που θα διαβάσουμε πρόκειται να δημοσιευτεί, μαζί με άλλα, σε έναν δεύτερο τόμο διηγημάτων του Λαπαθιώτη, ο οποίος ευελπιστώ να εκδοθεί μέσα στο 2013, αν και ποτέ δεν ξέρει κανείς.

Πιερότος, βέβαια, είναι η γνωστή άσπρη αποκριάτικη στολή με τα μεγάλα μαύρα κουμπιά και, κατ’ επέκταση, αυτός που τη φοράει. Η αρχή της λέξης βρίσκεται σε έναν χαρακτήρα της Κομεντί Ιταλιέν, των Ιταλών ηθοποιών που έπαιζαν στο Παρίσι, έναν αφελή υπηρέτη ονόματι Πιερό (Pierrot, Πετράκη δηλαδή), που αγαπάει την Κολομπίνα η οποία όμως συνήθως τον αφήνει για τον Αρλεκίνο. Την εποχή που εκτυλίσσεται το διήγημα, είχαν γραφτεί αρκετά ρομαντικά έργα για τον Πιερότο, οπότε είχε χάσει τις μπουφόνικες καταβολές του.

Το διήγημα του Λαπαθιώτη δημοσιεύτηκε στις 9 Μαΐου 1929 στο περιοδικό Μπουκέτο, το λαϊκό ποιοτικό περιοδικό στο οποίο ο Λαπαθιώτης δημοσίευσε το μεγαλύτερο μέρος των διηγημάτων του και με το οποίο συνεργαζόταν από το πρώτο του τεύχος, το 1924, ως το τέλος της ζωής του, το 1944, (το περιοδικό πέθανε λίγο αργότερα) αν και με μεγάλα διαστήματα διακοπής της συνεργασίας. Πέρα από το μονοτονικό, ελάχιστες αλλαγές χρειάστηκαν για να προσαρμοστεί η ορθογραφία στα σημερινά -το Μπουκέτο ήδη εφάρμοζε ορθογραφία πολύ όμοια με τη σημερινή. Ευχαριστώ τον Αχιλλέα Τζάλλα για την πληκτρολόγηση. Το σκίτσο του Λαπαθιώτη, αριστερά, είναι του μεγάλου Μυτιληνιού σκιτσογράφου Αντώνη Πρωτοπάτση (ή Pazzi, όπως υπέγραφε από τότε που δούλευε στο Παρίσι), και κοσμούσε την αρχική δημοσίευση στο Μπουκέτο, όπως και η εικόνα που δημοσιεύεται πιο κάτω.

Ο ΠΙΕΡΟΤΟΣ

Είμαστε καθισμένοι στο μεγάλο καναπέ του σαλονιού. Ήταν η ώρα που αρχίζει και βραδιάζει — ώρα τρυφερή των αναμνήσεων.

            Είχα καιρό να πάω να τη δω. Κι ένιωθα ένα είδος τύψεως γι’ αυτή μου την αμέλεια, επειδή ήξερα πως μ’ αγαπούσε εξαιρετικά, και πως ευχαριστείτο πραγματικά στη συντροφιά μου — αν κι εγώ δεν ήμουν απέναντί της, παρά ένα παιδί κάπως υπερβολικά ζωηρό, που αποτελούσε μια φανταχτερή αντίθεση με τη γεροντική της σοβαρότητα, με τη λεπτήν αξιοπρέπεια των τρόπων της, με το επίσημο και τυπικό της φέρσιμο. Μια ερωτική περιπέτεια, που βάσταξε δεν ξέρω πόσους μήνες, με είχε απομακρύνει. Για ένα τόσο μεγάλο διάστημα, δικαιολογίες δε χωρούσαν. Της είπα, ωστόσο, αρκετά ψέματα: ένα μικρό ταξίδι στην Ευρώπη, κάποιες ασχολίες ιδιαίτερες, έπειτα μιαν αρρώστια ξαφνική…

            Με κοίταζε χαμογελώντας, με το λεπτό ειρωνικό εκείνο βλέμμα, το γεμάτο καλοσύνη κι επιείκεια, των ανθρώπων που μας αγαπούν, και που προσπαθούν να μας πιστέψουν. Κι έτσι στα τελευταία, αναγκάστηκα να της φανερώσω την αλήθεια. Της διηγήθηκα όλη μου την ιστορία, απ’ την αρχή ως το τέλος. Δεν παρέλειψα παρά μια μικρή λεπτομέρεια, που ήταν ολόκληρη εις βάρος μου, και που φανταζόμουν ότι θα μπορούσε να της μειώσει κάπως την εκτίμησή της προς εμένα. Με άκουσε χωρίς διακοπή.

Ακόμη ένα άγνωστο ποίημα του Κώστα Βάρναλη;

 

Κρατώ στα χέρια μου εκατόν σαράντα φράγκα

Μα στα πετώ στα μούτρα ψεύτρα κοινωνία

Μ’ αυτά τι να αγοράσω

Φάρμακα για την άρρωστη τη μάνα

Πιστόλι για να αυτοκτονήσω

ή μια μεγάλη χάλκινη καμπάνα

στους σκλάβους ή τους νεκρούς για να ξυπνήσω? 

via seisaxthiablog

Ο Κώστας Βάρναλης σύχναζε σε ταβέρνες και καφενεία. Συναναστρεφόταν με τους θαμώνες και συχνά στιχουργούσε. Σε καφενείο της Αίγινας γράφτηκε το ποίημα «Μουνάκια» το καλοκαίρι του 1974, που πρωτοδημοσιεύτηκε στην  ιντερνετική λίστα συζήτησης Hellas και έκανε ευρύτερα γνωστό ο Νίκος Σαραντάκος.     

Το ποίημα που αναδημοσιεύουμε σήμερα είναι από μαρτυρία του σκιτσογράφου Γιώργου Ψαρόπουλου  που καταθέτει στο blogτου. Εμείς το αναδημοσιεύουμε και το θέτουμε υπόψη των ειδικών προς συζήτηση. Διερευνήσαμε τη δυνατότητα να έρθουμε σε επικοινωνία με τον κύριο Ψαρόπουλο, τόσο για να του ζητήσουμε τη συγκατάθεση για την αναδημοσίευση όσο και για κάποιες διευκρινιστικές ερωτήσεις. Δεν τα καταφέραμε να επικοινωνήσουμε. Ελπίζουμε όμως κάποια στιγμή να καταφέρουμε να επικοινωνήσουμε μαζί του και να επανέλθουμε στη σημερινή ανάρτηση.

Εκεί στην οδό Σωκράτους 9 και Θεάτρου στη Βαρβάκειο Αγορά, βρίσκεται μία υπόγεια ταβέρνα, καπηλειό θα λέγαμε, το «Δίπορτο».

Ταμπέλα δεν υπάρχει. Οι πόρτες είναι βαμμένες καφέ λαδομπογιά σκούρα.

Οι σκάλες από τη μια πλευρά  της Σωκράτους είναι απότομες και λίγο επικίνδυνες.

Από την άλλη είσοδο δηλαδή την οδό Θεάτρου είναι περισσότερο βατές και με μεγαλύτερο άνοιγμα.

Τα τραπέζια όλα και όλα καμμιά δεκαριά.

Άρα το πολύ – πολύ καμιά τριανταριά «νομάτοι» χωράνε όλοι και όλοι.

Βέβαια και δύο «παράθυρα», που μπαίνει ένα υποτυπώδες φως, καλύτερα θα τα λέγαμε φεγγίτες, των οποίων η οροφή είναι η «ισάδα» με το πεζοδρόμιο έξω και έχουν σκάρες σιδεριένιες.

Το πριγκιπάτο της φαυλότητας

Anna Boghiguian ,Το διαμέρισμα του Καβάφη

του ΚΙΜΠΙ

«Τις μικρές εξουσίες να φοβάσαι», έλεγε ο ρεπόρτερ – ερευνητής Πρίφτης, ήρωας του ομώνυμου σίριαλ του 1991, εποχή κατά την οποία η ιδιωτική τηλεόραση μπουσούλαγε, τολμούσε τη σάτιρα και δεν είχε εξελιχθεί σε τερατώδη διαπλοκή. Ο Πρίφτης, για όσους δεν θυμούνται ή δεν ξέρουν λόγω ηλικίας, ήταν η καρικατούρα ενός δημοσιογράφου που κυνηγούσε τις μεγάλες αποκαλύψεις κατά της εξουσίας, αλλά πάντα σκόνταφτε στη μικροεξουσία των ιδιοκτητών της εφημερίδας του. Εξ ου και ο πικρός καημός του: «Τις μικρές εξουσίες να φοβάσαι!».

Στο μεταξύ, οι εξουσίες μεγάλωσαν. Έγιναν γιγαντιαίες, δυσκίνητες, τόσο που δεν χωρούσαν στον ελλαδικό μικρόκοσμο, έπιασαν όλο τον χώρο και τον χρόνο, μέχρι που έσκασαν όλες μαζί, σαν φούσκες. Το πιο ενδιαφέρον στοιχείο της ελληνικής κρίσης, που η τεράστια κοινωνική πλειοψηφία τη ζει σαν τραγωδία και η ελίτ σαν φάρσα, είναι η ταχύτητα με την οποία συρρικνώθηκαν οι μικρομέγαλες εξουσίες μπροστά στην εισβολή των επιτηρητών με τη θεσμική περιβολή της τρόικας. Οι τραπεζίτες, η επιχειρηματική διαπλοκή, το μιντιακό λόμπι, οι προμηθευτές, το κομματικό σύστημα, τα «πελατάκια» που τους περιστοιχίζουν, τα golden boys and girls που πηγαινοέρχονταν μεταξύ ακριβοπληρωμένων κρατικών θέσεων και ιδιωτικών οφιτσίων, υποθέτοντας ότι ολόκληρο το σύμπαν θα συνωμοτούσε πάντα για να τους εξασφαλίζει χρήμα και κύρος.

Αυτή η συνθήκη έχει ανατραπεί. Όχι μόνο γιατί το μνημόνιο και η τρόικα έχουν επιβάλει ανοικτά όρους προτεκτοράτου στη διακυβέρνηση της χώρας. Αλλά και γιατί η ίδια η θεσμική εξέλιξη της Ε.Ε. και της Ευρωζώνης, μέσω του δημοσιονομικού συμφώνου και του συμφώνου για το ευρώ, αφαιρεί μεγάλο μέρος κρατικής κυριαρχίας από την πολιτική τάξη κάθε χώρας. Εξ ου και οι μικρές πολιτικές «εξεγέρσεις» τύπου Ιταλίας, που καταγράφονται ακόμη και από πολιτικούς τύπου Μπερλουσκόνι κατά του «4ου Ράιχ». Δεν ξύπνησε ο αντιιμπεριαλιστής μέσα τους. Απλά, πασχίζουν να διατηρήσουν ζωτικό χώρο για την άσκηση της εξουσίας τους. Τι λόγο ύπαρξης θα έχουν τα κομματικά τους πολυκαταστήματα, αν όλα αποφασίζονται στις Βρυξέλες, στη Φρανκφούρτη και στο Βερολίνο;

Modello n°4 «Giuditta»

Από την ταινία ο »Διαβολάκος» του Ρομπέρτο Μπενίνι(1988)

»ΤΩΡΑ ΕΓΩ»: Η νέα ταινία της Άτυπης Κινηματογραφικής Συμμορίας tiiinewzfilms

Άτυπο δελτίο τύπου

«ΤΩΡΑ ΕΓΩ»

Η νέα ταινία της Άτυπης Κινηματογραφικής Συμμορίας tiiinewzfilms

Μετά από απουσία 2 ετών, η ΑΚΣ tiiinewzfilms επιστρέφει ανακοινώνοντας την 7^η κατά σειρά ταινία μικρού μήκους της, με τίτλο «ΤΩΡΑ ΕΓΩ». Στους πρωταγωνιστικούς ρόλους βρίσκονται οι νεαροί ηθοποιοί Izabella Fulop και Κωνσταντίνος Ραφαηλίδης,  τη μουσική υπογράφει ο Σπύρος Γραμμένος, ενώ στην επιμέλεια σεναρίου διακρίνεται το όνομα της ποιήτριας Σοφίας Κολοτούρου. Η διαδικτυακή πρεμιέρα του film αναμένεται σύντομα κ θα ακολουθήσουν ειδικές προβολές μαζί με άλλες ταινίες της ομάδας καθώς και του ευρύτερου χώρου του ανεξάρτητου underground cinema.

Αξίζει να σημειωθεί πως παρόλο που η ταινία δεν είναι πολιτική, είναι πιθανό αρκετούς από τους συντελεστές της να τους έχετε πετύχει να βαδίζουν τους δρόμους της Αθήνας δίπλα σας σε μια πορεία ή ένα συλλαλητήριο, καθώς στον ένα ή τον άλλο βαθμό συμμετέχουν στα κινήματα της εποχής. Εξάλλου, όπως διατείνεται η ομάδα

“Σε εποχές ολοκληρωτικής ισοπέδωσης της διαφορετικότητας κ απόλυτης ακύρωσης της έννοιας του ελεύθερου χρόνου, σε εποχές που η τρομοκρατία της κρίσης τσακίζει σε κάθε ευκαιρία τα όνειρα της νέας γενιάς για ένα καλύτερο αύριο, η ΆΚΣ tiiinewzfilms σηκώνει από το έδαφος τα πιο πρωτόγονα κ ακατέργαστα κινηματογραφικά της ένστικτα κ εξαπολύει απειλές κ υποσχέσεις για ακόμα πιο βλάσφημες, ακόμα πιο προβοκατόρικες δημιουργίες”.