Στέργιος Σκαπέρδας: Πιο πολύπλοκη, πλέον, αλλά πάλι η λιγότερο κακή λύση η έξοδος από το ευρώ

Αν συνεχίσουμε έτσι θα βιώνουμε υψηλότερη ανεργία και χαμηλότερο επίπεδο του ΑΕΠ μέχρι να φτάσουμε στον πάτο – ουσιαστικά οδεύουμε στην καταστροφή. Δεν μπορώ να είμαι αισιόδοξος γιατί οι εναλλακτικές λύσεις που υπάρχουν είναι δύσκολες. Αυτό που επείγει είναι δημόσιος διάλογος για το που πάμε, χωρίς ευχολόγια (όπως το να μιλάμε για ανάπτυξη όταν ξέρουμε ότι σε τέτοια λιτότητα δεν μπορεί να έρθει ανάπτυξη).

Χρειάζεται ανάδειξη νέων προσώπων και ίσως νέων πολιτικών φορέων και αποφάσεις του συνόλου της κοινωνίας μας για το που βαδίζουμε. Πως θα εξυπηρετηθεί το χρέος όταν οι νέοι φεύγουν στο εξωτερικό, για ποια παραγωγική τάξη μιλάμε; Οι Έλληνες πολίτες πρέπει να γίνουν λιγότερο «ιδιώτες» και περισσότερο «πολίτες», να συμμετέχουν περισσότερο στα κοινά.

Mετά και τις πρόσφατες εξελίξεις στην Κύπρο και την Ευρωζώνη πολλοί ρωτούν εάν υπάρχει δυνατότητα ανάκαμψης και εξόδου από την κρίση με παραμονή στο ευρώ. Οφείλω να πω πως θα είναι πολύ δύσκολο να γίνει κάτι τέτοιο. Αυτό που μπορεί να γίνει για να αντιστραφεί το κλίμα είναι να δημιουργήσει η ΕΚΤ έναν πληθωρισμό της τάξης άνω του 4%.

Αυτό θα αρχίσει να κάνει το δημόσιο χρέος βιώσιμο, όμως η αποστολή της ΕΚΤ είναι να κρατάει τον πληθωρισμό σε χαμηλά επίπεδα. Και δεν εννοώ τις πράξεις μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης, τα LTRO, γιατί τα χρήματα αυτά δεν πηγαίνουν στην πραγματική οικονομία. Θα πρέπει να δοθούν χρήματα στα κράτη με τη μορφή «helicopter drop», όπως έλεγε και ο Μίλτον Φρίντμαν για το τι θα έπρεπε να γίνει στη Μεγάλη Ύφεση. Θα πρέπει δηλαδή να διατεθούν πολλά κεφάλαια για να έρθει ανάπτυξη ξανά.

Το θέμα είναι ότι η συγχρονισμένη λιτότητα που υιοθέτησε η Ευρωζώνη οδηγεί σε κρίση όλες τις χώρες της ένωσης. Όποιος έχει δει από κοντά άλλες παρόμοιες κρίσεις καταλαβαίνει ότι η πολιτική που ακολουθείται είναι τρελή. Ήδη βλέπουμε ότι οι Ολλανδοί – υπέρμαχοι της θέσπισης ορίων στα ελλείμματα – έχουν πρόβλημα περικοπής δαπανών και αύξησης των εσόδων και δεν ξέρουν πως να το κάνουν. Το μόνο που καταφέρνουν οι πολιτικές της Ευρωζώνης είναι να μεταθέτουν το πρόβλημα για αργότερα χωρίς να δίνεται ουσιαστική λύση.

Με ρωτούν συχνά γιατί μιλώ για έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ. Πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι η ανεργία δεν θα έφτανε πάνω από το 20% -με πρόσφατα στοιχεία στο 27%-  αν είχαμε παραμείνει στη δραχμή, γιατί αναγκαστικά οι κυβερνήσεις θα ήταν πιο συγκρατημένες – το ευρώ τις έκανε πιο ανεύθυνες, κάτι που δεν το περίμενε κανείς – και γιατί η χώρα θα είχε τη δυνατότητα υποτίμησης. Το γεγονός ότι λόγω του ευρώ δεν μπορεί να γίνει εξωτερική υποτίμηση παίζει μεγάλο ρόλο για την βαθιά ύφεση που περνάμε και δυστυχώς θα συνεχίσουμε να βιώνουμε.

Μάθημα από τον Χέρμπερτ Χούβερ για την Ελλάδα και την Ευρώπη

Των Γκάρι Ρίτσαρντσον και Στέργιου Σκαπέρδα

5 Ιουνίου 2012

 Με πάνω από 20% ανεργία και εν μέσω ύφεσης, η Ελλάδα θα βρίσκεται  υπό το καθεστώς μιας υπηρεσιακής κυβέρνησης μέχρι τις εκλογές της 17ης Ιουνίου. Η κυβέρνηση που θα προκύψει από τις εκλογές μπορεί να χρειαστεί να λάβει επείγοντα μέτρα για την πρόληψη της κρατικής και κοινωνικής κατάρρευσης μπροστά σε μια συνεχώς επιδεινούμενη οικονομία.

Παρόμοιες προκλήσεις αντιμετώπισαν οι Ηνωμένες Πολιτείες την περίοδο ανάμεσα στην εκλογή του Φραγκλίνου Ρούσβελτ, το Νοέμβριο του 1932 και την ορκωμοσία του, τον Μάρτιο του 1933. Σε αυτό το διάστημα, η ανεργία υπερέβη το 25%. Η οικονομική δραστηριότητα υποχώρησε ταχύτατα. Η μαζική απόσυρση καταθέσεων στράγγιξε  τα ταμεία των χρηματοπιστωτικών οργανισμών . Ο υπό προθεσμία πρόεδρος Χέρμπερτ Χούβερ παρέμεινε αδρανής , ενώ η οικονομία κατέρρευσε, και οι κυβερνήτες  των 28 πολιτειών κήρυξαν τραπεζικό μορατόριουμ, το οποίο απαγόρευε στους  πιστωτές αναλήψεις χρημάτων  από όλα τα  χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Η κρίση κορυφώθηκε την Παρασκευή, πριν την ορκωμοσία του Ρούσβελτ όταν ο κυβερνήτης  Lehman έθεσε εκτός λειτουργίας το χρηματοπιστωτικό σύστημα της Πολιτείας της Νέας Υόρκης.

 Λίγες ώρες μετά την ορκωμοσία και την ανάληψη των καθηκόντων του, ο Πρόεδρος Ρούσβελτ ξεκίνησε μια εκστρατεία για την ανάνηψη του  χρηματοπιστωτικού συστήματος των Ηνωμένων Πολιτειών. Η πρώτη του ενέργεια ήταν να δώσει εντολή για τραπεζική αργία , να άρει  στην  Αμερική τη  σταθερή  συναλλαγματική ισοτιμία, να επιβάλλει  έλεγχο στη ροή κεφαλαίων, να δεσμεύσει το νομισματικό χρυσό που κατείχαν  όλες  επιχειρήσεις και οι ιδιώτες, και υποτίμησε το δολάριο .Εντός της  εβδομάδας, ο Ρούσβελτ πρότεινε και το Κογκρέσο πέρασε ένα νόμο έκτακτης ανάγκης για τα τραπεζικά ιδρύματα, με τον οποίο αποκατέστησε την εμπιστοσύνη των καταθετών προς  τους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς . Κατά τη διάρκεια της επόμενης εβδομάδας, επανέφερε σε λειτουργία τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα σε όλη τη χώρα, και ξεκίνησε μια  τριετής ταχεία οικονομική ανάκαμψη. Στους μήνες που ακολούθησαν, η κυβέρνηση Ρούσβελτ και το Κογκρέσο των ΗΠΑ πέρασε μια σειρά από νόμους αναμόρφωσης του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Οι νομοθετικές αυτές πράξεις δημιούργησαν την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, το Ταμείο Εγγυοδοσίας των Ηνωμένων Πολιτειών, την Ομοσπονδιακή Επιτροπή Ανοικτής Αγοράς, και άλλα ρυθμιστικά όργανα, που εγκαινίασαν την έναρξη πενήντα χρόνων  χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και οικονομικής ανάπτυξης.

 Ποιος επινόησε τα σχέδια που υλοποίησε ο Ρούζβελτ τόσο γρήγορα και με επιτυχία; Το καταρτισμένο προσωπικό της ομοσπονδιακής γραφειοκρατίας* υπό τη εποπτεία  πολιτικών στελεχών  του Ρεπουμπλικανικού κόμματος σχεδίασαν το σύνολο σχεδόν των πρωτοβουλιών αυτών, κατά το τελευταίο έτος της θητείας του Χούβερ. Πρόκειται για μια σειρά  σχεδίων έκτακτης ανάγκης που περιελάμβαναν  επιλογές ακόμα και για τα χειρότερα σενάρια, τα οποία  όμως, ο Χούβερ ο ίδιος, αρνήθηκε να εφαρμόσει. Κατά το διάστημα της ‘’μεσοβασιλείας’’ του, οι υφιστάμενοι του Χούβερ μετέφεραν το πλήρες πρόγραμμα των σχεδίων έκτακτης ανάγκης στη νέα κυβέρνηση, επιτρέποντας στον Ρούζβελτ  να δράσει αποφασιστικά μέσα σε λίγες ώρες από την ανάληψη των καθηκόντων του.

Ο Στέργιος Σκαπέρδας μιλάει για τις πολιτικές εξελίξεις

Ο Σκαπέρδας Στέργιος στην εκπομπή του Σεραφείμ Κοτρώτσου

            

            Στον Real fm97.8

Κάνετε κλικ  για να ακούσετε την εκπομπή:  http://www.real.gr/VideoViewer.aspx?FileType=4&FileName=149154.mp3

Για την οικονομική κρίση και το ευρώ – Στέργιος Σκαπέρδας

Ομιλία του Στέργιου Σκαπέρδα στη Λαμία.

Ο Στέργιος Σκαπέρδας είναι Καθηγητής Οικονομικών στο University of California, Irvine.Είναι υπέρμαχος της εξόδου από την Ευρωζώνη και έχει επιχειρηματολογήσει με άρθρα του στον ελληνικό και ξένο Τύπο για τα πλεονεκτήματα της εξόδου, χωρίς να παραγνωρίζει τις δυσκολίες που θα προκύψουν από την μετάβαση στο εθνικό νόμισμα.

Για τα ζητήματα αυτά  θα τον ακούσετε να μιλάει στο βίντεο, σε εκδήλωση στην γενέτειρά του, Λαμία .

Μπορείτε επίσης να ακούσετε στα αγγλικά ,την τελευταία του παρέμβαση   στο Bloomberg Television’s «InBusiness.», σε  συνέντευξή του μετά τις εκλογές της 6ης Μαίου.

Πατήστε στο λινκ :  http://ustre.am/:1wgof

 Σημαντικά άρθρα του που συνέβαλαν στο δημόσιο διάλογο:

 1.Tα πλεονεκτήματα της εξόδου από την ευρωζώνη – Στέργιος Σκαπέρδας

2. Επτά μύθοι για την κρίση του χρέους – Στέργιος Σκαπέρδας

 

Η ταυτόχρονη λιτότητα οδηγεί σε πανευρωπαϊκή κρίση- Στέργιος Σκαπέρδας

Ο καθηγητής Οικονομικών του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια Irvine, κ. Στέργιος Σκαπέρδας μιλάει στο Capital.gr για τις επιπτώσεις του PSI και του μνημονίου και παράλληλα αναλύει τις εναλλακτικές επιλογές της Ελλάδας, υπογραμμίζοντας ότι η συνταγή της λιτότητας οδηγεί την Ε.Ε. στην καταστροφή. 

Συνέντευξη στον Κωνσταντίνο Μαριόλη 

Κύριε Σκαπέρδα, Πιστεύετε ότι μπορεί να υπάρξει έξοδος από την κρίση, παραμένοντας στο ευρώ; 

Θα είναι πολύ δύσκολο να γίνει κάτι τέτοιο. Αυτό που μπορεί να γίνει για να αντιστραφεί το κλίμα είναι να δημιουργήσει η ΕΚΤ έναν πληθωρισμό της τάξης άνω του 4%. Αυτό θα αρχίσει να κάνει το δημόσιο χρέος βιώσιμο, όμως η αποστολή της ΕΚΤ είναι να κρατάει τον πληθωρισμό σε χαμηλά επίπεδα. Και δεν εννοώ τις πράξεις μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης, τα LTRO, γιατί τα χρήματα αυτά δεν πηγαίνουν στην πραγματική οικονομία. Θα πρέπει να δοθούν χρήματα στα κράτη με τη μορφή “helicopter drop”, όπως έλεγε και ο Μίλτον Φρίντμαν για το τι θα έπρεπε να γίνει στη Μεγάλη Ύφεση. Θα πρέπει δηλαδή να διατεθούν πολλά κεφάλαια για να έρθει ανάπτυξη ξανά. 

Το θέμα είναι ότι η συγχρονισμένη λιτότητα που υιοθέτησε η Ευρωζώνη οδηγεί σε κρίση όλες τις χώρες της ένωσης. Όποιος έχει δει από κοντά άλλες παρόμοιες κρίσεις καταλαβαίνει ότι η πολιτική που ακολουθείται είναι τρελή. Ήδη βλέπουμε ότι οι Ολλανδοί – υπέρμαχοι της θέσπισης ορίων στα ελλείμματα – έχουν πρόβλημα περικοπής δαπανών και αύξησης των εσόδων και δεν ξέρουν πως να το κάνουν. Το μόνο που καταφέρνουν οι πολιτικές της Ευρωζώνης είναι να μεταθέτουν το πρόβλημα για αργότερα χωρίς να δίνεται ουσιαστική λύση. 

Έχετε ταχθεί αρκετές φορές υπέρ της εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ. Επιμένετε σε αυτή τη θέση και μετά την ολοκλήρωση του PSI; 

Πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι η ανεργία δεν θα έφτανε πάνω από το 20% αν είχαμε παραμείνει στη δραχμή, γιατί αναγκαστικά οι κυβερνήσεις θα ήταν πιο συγκρατημένες – το ευρώ τις έκανε πιο ανεύθυνες, κάτι που δεν το περίμενε κανείς – και γιατί η χώρα θα είχε τη δυνατότητα υποτίμησης. Το γεγονός ότι λόγω του ευρώ δεν μπορεί να γίνει εξωτερική υποτίμηση παίζει μεγάλο ρόλο για την βαθιά ύφεση που περνάμε και δυστυχώς θα συνεχίσουμε να βιώνουμε. 

Πλέον η έξοδος από το ευρώ θα είναι πιο περίπλοκη για έναν βασικό λόγο. Γιατί όλο το χρέος είτε έχει γίνει επίσημο προς χώρες της Ε.Ε. και του ΔΝΤ, είτε σε ένα μικρότερο ποσοστό του 20% υπόκειται στο αγγλικό δίκαιο. Αυτό σημαίνει ότι είναι πιο δύσκολο να μετατραπεί σε δραχμές, γεγονός που καθιστά την έξοδο από την Ευρωζώνη πιο πολύπλοκη. Ωστόσο εκτιμώ ότι τελικά αυτό θα το αποφασίσει ο ελληνικό λαός, το πολιτικό σύστημα, αλλά ίσως μετά από συνεχιζόμενη οδυνηρή οικονομική και κοινωνική διολίσθηση. 

Τελικά, προσωπικά νομίζω πως η έξοδος από το ευρώ είναι η λιγότερο χειρότερη λύση, όμως πρόκειται για μία “συγκρουσιακή” λύση, καθώς κατά πάσα πιθανότητα θα αναγκασθεί η χώρα να έρθει σε σύγκρουση με τους εταίρους της. Η μεγαλύτερη ευκαιρία που είχαμε ήταν μέχρι την συμφωνία για το PSI και τη δεύτερη δανειακή σύμβαση. Χωρίς να γίνει δημόσιος διάλογος, η χώρα δέθηκε χειροπόδαρα για πολλά χρόνια. 

Επτά μύθοι για την κρίση του χρέους – Στέργιος Σκαπέρδας

Εξασκώντας τη μνήμη

Το κείμενο παρουσιάζεται αυτούσιο συμπεριλαμβανομένων των παραπομπών.

του Στέργιου Σκαπέρδα, καθηγητή Οικονομικών, University of California, Irvine

Στις απόψεις που παρουσιάζονται στον ευρείας κυκλοφορίας ελληνικό Τύπο υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός λαθεμένων αντιλήψεων και μύθων σχετικά με τα αίτια και τις συνέπειες της κρίσης, καθώς και με τις πολιτικές τις διαθέσιμες για την καταπολέμησή της. Μερικές από τις αντιλήψεις αυτές αναπαράγονται συνειδητά από την κυβέρνηση και τον Τύπο παρ’ ότι ξέρουν πως δεν είναι σωστές. Ενώ κάποιες άλλες είναι κατά τα φαινόμενα απόψεις που συμμερίζονται τόσο κυβερνητικοί αξιωματούχοι όσο και η πλειοψηφία του Τύπου.

Πολλοί Έλληνες που δεν είναι οικονομολόγοι ή ειδικοί καταλαβαίνουν, συνειδητά ή ενστικτωδώς, ότι υπάρχει κάποιο σοβαρό πρόβλημα με την κυρίαρχη άποψη, αλλά δεν έχουν τις γνώσεις να επιχειρηματολογήσουν τεκμηριωμένα ενάντια σ’ αυτές τις αντιλήψεις. Επιπλέον, πολλοί που έχουν τις γνώσεις και θα μπορούσαν να το κάνουν είτε αυτολογοκρίνονται είτε δεν έχουν εύκολη πρόσβαση στον ευρείας κυκλοφορίας Τύπο.

Ένα μέρος αυτών των αντιλήψεων επικρατεί επίσης στον διεθνή Τύπο και αναπαράγεται από Ευρωπαίους πολιτικούς, τραπεζίτες και δημοσιογράφους. Νομίζω πως, κατά περίεργο τρόπο, υπάρχει λιγότερη συζήτηση και αμφισβήτηση αυτών των λαθεμένων αντιλήψεων μέσα στις χώρες της Ευρωζώνης παρά έξω από αυτές. Ίσως αυτό συμβαίνει επειδή αυτοί που παρατηρούν τα πράγματα απ’ έξω διστάζουν λιγότερο να προβούν σε ανεξάρτητη αξιολόγηση των προβλημάτων της Ευρωζώνης και της Ελλάδας.

Θα αναλύσω τους εξής επτά μύθους

–Μύθος 1ος: Στάση πληρωμών ή «χρεοκοπία» θα ήταν καταστροφικές για την Ελλάδα.

–Μύθος 2ος: Ο στόχος της τρόικας είναι να «σώσει» την Ελλάδα.

–Mύθος 3ος: Η κύρια αιτία της κρίσης είναι η διαφθορά των Ελλήνων και του ελληνικού κράτους.

–Μύθος 4ος: Αν η ελληνική κυβέρνηση ήταν ικανή, οι στόχοι του Μνημονίου δεν θα αποτύγχαναν.

-Μύθος 5ος: Ακολουθώντας τις συνταγές της τρόικας η Ελλάδα θα επιστρέψει στον δρόμο της ευημερίας.

–Μύθος 6ος: Η έξοδος από την Ευρωζώνη θα ήταν το χειρότερο δυνατό αποτέλεσμα.

–Μύθος 7ος: Στις διαπραγματεύσεις της με την τρόικα η ελληνική κυβέρνηση έχει πολύ μικρή διαπραγματευτική ισχύ.

Tα πλεονεκτήματα της εξόδου από την ευρωζώνη – Στέργιος Σκαπέρδας

του Στέργιου Σκαπέρδα, καθηγητή Οικονομικών, University of California, Irvine

Mε την εξαίρεση της Κατοχής, η Ελλάδα βρίσκεται στη μέση της βαθύτερης ύφεσης που έχει γνωρίσει στην ιστορία της. Χωρίς καμιά ένδειξη πως οι πολιτικές της τρόικας οδηγούν σε ανάκαμψη και χωρίς δυνατότητα ανεξάρτητης εθνικής πολιτικής, όσο παρατείνεται η παραμονή στην Ευρωζώνη τόσο περισσότερο θα υποθηκεύεται το μέλλον της χώρας για δεκαετίες. Αν και ανεξάρτητοι ειδήμονες θεωρούν την έξοδο από την Ευρωζώνη αυτονόητη, η μυθολογία, η κινδυνολογία και η καταστροφολογία για τη δραχμή στα κυρίαρχα ελληνικά ΜΜΕ έχουν διαμορφώσει ένα εικονικό παράλληλο σύμπαν για πολλούς Έλληνες, όπου η κοινωνική και εθνική καταστροφή είναι «διάσωση» και η διάσωση είναι «καταστροφή».

Σε σχέση με την πραγματική καταστροφή που συντελείται τώρα και η οποία θα συνεχιστεί για το ορατό μέλλον, αν συνεχιστούν οι πολιτικές της τρόικας, η έξοδος από την Ευρωζώνη έχει πολλά πλεονεκτήματα.

Αυτά περιλαμβάνουν τα εξής:

• Μια παύση πληρωμών(ή χρεοκοπία)που θα έκανε το χρέος βιώσιμο συνεπάγεται έξοδο από την Ευρωζώνη

Όλοι αναγνωρίζουν πως το χρέος δεν είναι βιώσιμο και κάποιας μορφής χρεοκοπία είναι αναγκαία. Η «εθελοντική» συμφωνία (PSI) που η κυβέρνηση προσπαθεί να εκτελέσει δεν θα καταστήσει το χρέος βιώσιμο, δεδομένου ότι, στην καλύτερη περίπτωση, ο λόγος χρέους προς το ΑΕΠ θα είναι 120% το 2020, υψηλότερα απ’ ό,τι ήταν στην αρχή της κρίσης. Επομένως, η Ελλάδα πρέπει να αναλάβει δική της πρωτοβουλία για χρεοκοπία. Για να έχει η χώρα καλύτερη διαπραγματευτική θέση σε σχέση με τους ομολογιούχους και να μην εξαρτάται για χρηματοδότηση από την ΕΚΤ, θα πρέπει να έχει δικό της νόμισμα. Επιπλέον, θα χρειαστεί το δικό της νόμισμα για να υποστηρίξει καλύτερα το τραπεζικό σύστημα και τα ασφαλιστικά ταμεία μετά τη χρεοκοπία.

• Ο εναρμονισμός της νομισματικής πολιτικής με τις ανάγκες της χώρας

Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό εν μέσω της οικονομικής ύφεσης στην οποία βρίσκεται η Ελλάδα, με τις πιστώσεις και τη ρευστότητα ασφυκτικά περιορισμένες, πλήττοντας βαριά πολλές επιχειρήσεις. Η συνετή τύπωση νέου χρήματος και η διοχέτευση πιστώσεων μέσω του τραπεζικού συστήματος θα επιτρέψουν τη γρήγορη ανάρρωση της ντόπιας αγοράς και, εφόσον η χώρα βρίσκεται σε τόσο βαθιά ύφεση, χωρίς το φόβο υψηλού πληθωρισμού.