Γιάννης Μπανιάς, η μάχη για την κομμουνιστική προοπτική-Στάθης Κουβελάκης

Αντίο στο  Γιάννη Μπανιά

Λονδίνο , 29 Μάρτη 2012

Είναι πάρα πολύ δύσκολο, αν όχι αδύνατο, όταν η απώλεια είναι τόσο πρόσφατη να μαζέψει κανείς τις σκέψεις του, με την ηρεμία και το καταστάλλαγμα που απαιτείται για κάτι τέτοιο. Ούτως ή άλλως η ιστορία της οποίας ο Γιάννης αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι μένει ακόμη να γραφτεί. Τα όσα ακολουθούν είναι απλά κάποιες πρώτες, και αναπόφευκτα πρόχειρες επισημάνσεις, που γράφτηκαν με βασικό κίνητρο την πεποίθηση ότι ο πιο αναγκαίος, και δύσκολος ίσως, φόρος τιμής σε έναν αγωνιστή είναι αυτός που γίνεται με πολιτικούς όρους. Αυτός που, με άλλα λόγια, προσπαθεί να τοποθετηθεί πέρα από την απόλυτα αναγκαία έκφραση της συγκίνησης και της οδύνης, πόσο μάλλον όταν πρόκειται για κάποιον με την βαθειά ανθρωπιά και την ευγένεια του Γιάννη, που αφήνει πίσω του ένα δυσαναπλήρωτο κενό. Και όμως, η πολιτική είναι το στοιχείο που νοηματοδοτεί την όλη ζωή κάθε αγωνιστή, και τέτοια ακριβώς ήταν κατ’εξοχήν η ζωή του Γιάννη Μπανιά, η ζωή ενός ηγετικού στελέχους του αριστερού και του κομμουνιστικού μας κινήματος.

RMF:»Ρήξη; Διέξοδος από την κρίση της Ευρωζώνης».

Η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με  μια ιστορική επιλογή :να παραδοθεί  στις κυρίαρχες δυνάμεις της Ευρωζώνης αντιμετωπίζοντας ένα ζοφερό οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό μέλλον, ή να βρει το θάρρος να δράσει ,  αλλάζοντας τον εαυτό της και ίσως και την Ευρώπη. Σύντομα θα ξέρουμε την απάντηση.

Κυκλοφόρησε πρόσφατα από τον εκδοτικό οίκο  ΑΑ ΛΙΒΑΝΗ ,η τελευταία μελέτη του RMF*  .που συντονίζεται από  τον καθ. Κώστα Λαπαβίτσα  ,με τίτλο: »Ρήξη; Διέξοδος από την κρίση της Ευρωζώνης», των Κ.Λαπαβίτσα Α. Καλτενμπρούνερ, Ντ. Λίντο,Tζ Μίντγουει,  Τζ. Μίτσελ, Χ.Π. Παϊνσέιρα, Ε. Πίρες, Τζ. Πάουελ, Α. Στένφορς, Ν. Τέλες, Λ. Βατικιώτη

 Πρόκειται για την τρίτη μελέτη της επιστημονικής ομάδας του Πανεπιστημίου του Λονδίνου (SOAS) , που έρχεται  να ολοκληρώσει την εικόνα της κρίσης στην Ελλάδα αλλά και στην ΕΕ ,τα τελευταία τρία χρόνια  και να δώσει απαντήσεις  από την πλευρά του εργατικού κινήματος και της κοινωνίας των πολιτών.

Παρακάτω παραθέτουμε ένα απόσπασμα από τον πρόλογο του βιβλίου και  μια σύντομη περίληψη των  σημαντικότερων σημείων  που αναλύονται στη μελέτη αυτή.

1. Για  να προλάβετε επιπτώσεις του τύπου ‘’Don’t cry for me Argentina…’’

του Χόρχε Μαρκίνι*

Σήμερα οι εναλλακτικές λύσεις δεν είναι εύκολες. Εντούτοις, το κόστος διατήρησης του status quo και αποδοχής των πιέσεων που προέρχονται από την προϊούσα κατάρρευση του παρόντος καθεστώτος είναι πολύ υψηλότερο από το να πει κανείς όχι και να προχωρήσει σε αλλαγές σύμφωνα με τα εθνικά συμφέροντα, τις ανάγκες και τις προτεραιότητες. Οι αλλαγές αυτές θα πρέπει να απαντούν σε βασικά δημοκρατικά ερωτήματα.

Ποιος θα πληρώσει για την κρίση; Ποιες πρέπει να είναι οι προτεραιότητες ενός εναλλακτικού οικονομικού προγράμματος, συμπεριλαμβανομένων των μέσων πολιτικής, των διαθέσιμων πόρων και του ύψους των δημοσίων δαπανών;  H Ελλάδα μπορεί να λάβει άλλα μέτρα, αφού έχει το πλεονέκτημα άντλησης διδαγμάτων από την ιστορική εμπειρία. Η εξέγερση της Αργεντινής το 2001-2002, με την οποία έκλεισε μια μεγάλη περίοδος παρακμής, απομυθοποιεί την αντίληψη, που είναι σήμερα παρούσα σε όλη την Ευρώπη, ότι δεν υπάρχουν άλλες λύσεις μπροστά στην συστημική καταστροφή, εκτός από την οικονομική προσαρμογή που στρέφεται ενάντια στην κοινωνία και συντηρεί τη νομισματική ακαμψία.

Είναι γνωστό ότι μια οικονομική κρίση, ιδιαίτερα όταν είναι δριμεία, μπορεί να οδηγήσει σε αποδιοργάνωση του κοινωνικού ιστού και στην κυριαρχία του δόγματος «ο σώζων εαυτόν σωθήτω». Αν δεν υπάρξουν αντίβαρα που θα αποτρέψουν την οικονομική, χρηματοπιστωτική, πολιτική και κοινωνική αποδιοργάνωση,  οι επιπτώσεις μπορεί να μας οδηγήσουν πολύ πίσω. Ζούμε σε πολύ δύσκολους και περίπλοκους καιρούς, και οι προκλήσεις πρέπει αναπόφευκτα να αντιμετωπιστούν.

 2. Τα σημαντικότερα σημεία της μελέτης

 Η κρίση της Ευρωζώνης είναι μέρος της παγκόσμιας αναταραχής που ξεκίνησε το 2007 ως αμερικάνικη κρίση στην αγορά ακινήτων, έγινε  παγκόσμια τραπεζική κρίση, μετατράπηκε σε παγκόσμια ύφεση, και ως εκ τούτου οδήγησε σε κρίση του δημόσιου χρέους.

Το ευρώ είναι μια μορφή διεθνούς αποθεματικού νομίσματος που δημιουργήθηκε από μια ομάδα ευρωπαϊκών κρατών για να εξασφαλίσει πλεονεκτήματα υπέρ των    Ευρωπαϊκών Τραπεζών και των μεγάλων επιχειρήσεων στο πλαίσιο της χρηματιστικοποίησης

Kώστας Λαπαβίτσας-RMF: “Ρήξη; Διέξοδος από την Κρίση της Ευρωζώνης”

Σας παρουσιάζουμε αναλυτικά τα περιεχόμενα της μελέτης του Κώστα Λαπαβίτσα και των συνεργατών τού RMF : “Ρήξη; Διέξοδος από την Κρίση της Ευρωζώνης”εκδ.Λιβάνης 2012 , καθώς και ένα απόσπασμα από το τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου(6.2)

Πίνακας περιεχομένων

 Κεφάλαιο1 Ανάμεσα στις Συμπληγάδες

1.1 Παγκόσμια αναταραχή
1.2 Το ευρώ: Μια νέα μορφή διεθνούς αποθεματικού νομίσματος

1.3 Το ευρώ διαμεσολαβεί την παγκόσμια κρίση στην Ευρώπη

Κεφάλαιο 2 Νομισματική Μη-Ένωση: Θεσμική δυσλειτουργία και σχέσεις εξουσίας

2.1 Η ΕΚΤ και τα όρια παροχής ρευστότητας
2.2 Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Σταθεροποίησης βαδίζουν στα τυφλά

Κεφάλαιο 3 H λιτότητα αποτυγχάνει: Ταξικά συμφέροντα και θεσμικές  περιπλοκές
3.1 Ο «ενάρετος κύκλος» της λιτότητας: Ζημία χωρίς αποτέλεσμα
3.2 Απεγνωσμένη αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων

Κεφάλαιο 4 Φυγόκεντρη πίστωση: Εκ νέου ενίσχυση των δεσμών μεταξύ τραπεζών και εθνικών κρατών

4.1 Ενδυνάμωση των εθνικών χρηματοπιστωτικών σχέσεων

4.2 Οι ελληνικές τράπεζες έρχονται πιο κοντά στο ελληνικό κράτος

Κεφάλαιο 5 Η κοινωνική και πολιτική σημασία της ρήξης

5.1 Το περιεχόμενο της ρήξης

5.2 Πλευρές της αθέτησης πληρωμών

Κεφάλαιο 6 Αθέτηση πληρωμών και έξοδος: Κόβοντας τον γόρδιο δεσμό

6.1 Αθέτηση πληρωμών της Ελλάδας με παραμονή στην ΟΝΕ

6.1.1. Οι τράπεζες

6.1.2 Το πρωτογενές έλλειμμα

6.2 Αθέτηση πληρωμών της Ελλάδας και έξοδος από την ΟΝΕ

6.2.1 Μια κατάλληλη σύγκριση

6.2.2 Το χρέος

6.2.3 Οι τράπεζες

6.2.4 Το πρωτογενές έλλειμμα

6.2.5 Το νομισματικό πρόβλημα

6.2.6 Το πρόβλημα του συναλλάγματος

6.3 Αντί συμπεράσματος

 

6.2. Αθέτηση πληρωµών της Ελλάδας και έξοδος από την ΟΝΕ

Η αθέτηση πληρωµών µε πρωτοβουλία του οφειλέτη είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα επέφερε την έξοδο από την ΟΝΕ. Το ελληνικό κράτος θα κήρυττε µονοµερή παύση πληρωµών του χρέους του, ανακοινώνοντας επίσης ότι θα σταµατούσε την αναγνώριση τόκων υπερηµερίας.

Θα προέκυπταν άµεσα προβλήµατα αναπλήρωσης του κεφαλαίου και της ρευστότητας των τραπεζών, χωρίς να υπάρχει άµεση πρόσβαση στους µηχανισµούς της ΕΕκαι της ΟΝΕ. Εποµένως, θα ήταν επιτακτική ανάγκη για την Ελλάδα να ανακτήσει τον άµεσο έλεγχο της νοµισµατικής πολιτικής. Θα ακολουθούσε η έξοδος από την ΟΝΕ, τροποποιώντας τους όρους βάσει των οποίων θα γινόταν και η αθέτηση πληρωµών.

Η αθέτηση πληρωµών µε πρωτοβουλία του οφειλέτη και η έξοδος από την ΟΝΕ είναι µια δύσκολη επιλογή για την Ελλάδα, ή και για οποιαδήποτε άλλη χώρα της περιφέρειας, για λόγους που εξηγούνται πιο κάτω. Αλλά το πρώτο ζητούµενο είναι να καθοριστεί το σηµείο αναφοράς βάσει του οποίου µπορούν να κριθούν οι επιπτώσεις τους.

 

6.2.1. Μια κατάλληλη σύγκριση

Το σηµείο αναφοράς δεν µπορεί σαφώς να είναι η κατάσταση πραγµάτων που επικρατούσε πριν από την κρίση. Η κατάλληλη σύγκριση είναι µε την πιθανή κατάσταση της χώρας εάν συνεχίζονταν οι πολιτικές λιτότητας στο πλαίσιο της ΟΝΕ, ακόµα και µετά από αθέτηση πληρωµών µε πρωτοβουλία του πιστωτή. Υποστηρίχτηκε προηγουµένως ότι το αποτέλεσµα θα ήταν πιθανότατα µια µεγάλη συρρίκνωση του ΑΕΠ, που θα την ακολουθούσε χαµηλή ανάπτυξη, µόνιµα υψηλά ποσοστά ανεργίας και χαµηλά εισοδήµατα. Θα υπήρχε επίσης απώλεια της εθνικής ανεξαρτησίας και διάβρωση της δηµοκρατίας.

Επιβεβαίωση της εκτίµησης αυτής έχει προέλθει από αναπάντεχη πλευρά. Στα τέλη Οκτωβρίου του 2011 υπήρξε διαρροή επίσηµου εγγράφου µε λεπτοµέρειες από µελέτη βιωσιµότητας του ελληνικού χρέους, που πραγµατοποιήθηκε για τα υψηλότερα κέντρα λήψης αποφάσεων εντός της ΕΕ και του ∆ΝΤ. Αναγνωρίζοντας ότι στην ελληνική οικονοµία έχει σηµειωθεί δραµατική κάµψη από το καλοκαίρι του 2011, το έγγραφο ανέµενε συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά 5,5% και 3% για τα έτη 2011 και 2012 αντίστοιχα. Ανέµενε δε ότι θα ακολουθούσε αύξηση ελαφρώς µεγαλύτερη του 2% ετησίως µέχρι το 2020, για να υποχωρήσει και πάλι σε ποσοστό περίπου 1,7% τη δεκαετία του 2030. Το αποτέλεσµα θα ήταν η Ελλάδα να λιµνάσει για είκοσι χρόνια. Η µελέτη δεν το ανέφερε µε σαφήνεια, αλλά είναι προφανές ότι η υψηλή ανεργία θα γινόταν µόνιµη πραγµατικότητα.